افزایش قیمت ذرت دانه ای

به گزارش ایرن اکونومیست؛ طبق آمارها نیاز داخلی کشور به ذرت علوفه ای سالیانه حدود 10 میلیون تن است که با توجه به تولید بیش از 10 میلیون و 500 هزار تن از این محصول در کشور، از این نظر خودکفا شده ایم.
با این همه، نیاز کشور به ذرت دانه ای سالیانه 6 میلیون تا 6 میلیون و 500 هزار تن برآورد می شود اما میانگین تولید سالیانه ذرت دانه ای حدود یک میلیون و 800 هزار تن است.
بنابراین برای تامین بخش زیادی از ذرت دانه ای باید از طریق واردات عمل کرد. دولت نیز در واکنش به این نوسان ها و با توجه به نیاز کشور، با خرید هر کیلوگرم از این محصول به قیمت تضمینی 10 هزار و 360 ریال به تشویق کشاورزان برای کشت ذرت دانه ای و کاهش وابستگی به واردات دست زده است تا رغبت کشاورزان برای افزایش تولید بیشتر شود.
نوسان در حجم واردات و قیمت آن به میزان عرضه و قیمت های جهانی و همچنین شرایط داخلی کشور بستگی دارد.
هم اکنون ذرت عرضه شده در بازار، به ثبت سفارش سه تا چهار ماه گذشته مربوط می شود؛ در حالی که از چهار ماه پیش قیمت جهانی این محصول افزایش چندانی نداشته است.
برزیل، روسیه، اوکراین، آرژانتین، آمریکا و استرالیا مهمترین کشورهای تولیدکننده ذرت جهان به شمار می روند که با پایان فصل برداشت در بیشتر این کشورها مانند برزیل یا کاهش میزان تولید آنها، نرخ جهانی ذرت افزایش یافت.
قیمت جهانی هر تن ذرت در ماه آوریل (فروردین- اردیبهشت) به 391 دلار و 50 سنت رسید که 11.14 درصد افزایش را نشان داد. در ماه ژوئن (خرداد- تیرماه) نرخ هر تن از این محصول 366 دلار و 50 سنت شد یعنی 9.5 درصد کاهش پیدا کرد.
اکنون این محصول به ازای هر تن 336 دلار و 25 سنت می شود که نسبت به سه شنبه هفته گذشته (342 دلار و 25 سنت) 0.75 درصد رشد نشان می دهد.
برخی کارشناسان معتقدند گاهی عوامل دیگری همچون افزایش جهانی نرخ نفت نیز بر رشد قیمت ذرت تاثیرگذار است. برای نمونه در سال 2014 قیمت هر بشکه نفت برنت به بیش از 115 دلار رسید و موجب شد بخش زیادی از مازاد ذرت دانه ای در دنیا صرف تهیه سوخت فسیلی شود اما اکنون نرخ جهانی هر بشکه نفت حول و حوش 46 دلار است و این موضوع بر نوسان قیمت ذرت در جهان تاثیری نداشت.
 
** کاهش روند صادرات ذرت آرژانتین به دلیل اعتصاب کامیونداران
با وجود اینکه نرخ جهانی ذرت به تازگی کاهش یافته اما قیمت این محصول در داخل کشور به دلیل حذف ارز مبادله ای برای برخی کالاها، نرخ بالای ارز، هزینه های زیاد حمل و نقل و حضور دلالان کاهش نیافته بلکه همچنان از افزایش 30 درصدی برخوردار است.
در همین پیوند، رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران درباره دلایل خارجی و داخلی افزایش نرخ ذرت گفت: شرایط آب و هوایی و وضعیت تولید محصولات در بخش شمالی کره زمین تعیین کننده اصلی قیمت محصولات کشاورزی کلیدی مانند ذرت، سویا، کلزا و کنجاله سویا و دیگر دانه های روغنی است.
«مجید موافق قدیری» افزود: چهار تا هشت هفته آینده برای محصولات امسال سویا، ذرت، آفتابگردان و کلزا در بخش شمالی کره زمین سرنوشت ساز است زیرا در صورتی که آب و هوا مساعدت نکند قیمت این محصولات روند صعودی می یابد و در صورت وجود آب و هوای مناسب قیمت ها روند نزولی به خود می گیرد.
وی گفت: در حساس ترین مرحله رشد ذرت، وضع آب و هوای میانه غربی آمریکا خشک و گرمتر از میزان نرمال بوده است؛ بنابراین پیش بینی می شود از ماه های ژوییه تا دسامبر (تیر تا دی ماه) میزان وابستگی بازار جهانی به ذرت آمریکا افزایش قابل ملاحظه ای پیدا کند.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اضافه کرد: همچنین میزان تولید ذرت برزیل کاهش زیادی پیدا کرده است. بنابراین باید به این نکته اشاره کنیم که برخلاف سویا، مصرف کنندگان در کشورهای واردکننده این موقعیت را دارند که نیازهای خود را از دیگر کشورهای شمالی خریداری کنند و اوکراین یکی از بزرگ ترین تامین کنندگان است.
وی اضافه کرد: به نظر می رسد با توجه به افزایش مساحت زیرکشت ذرت در اوکراین و همچنین پیش بینی های مثبت آب و هوایی، میزان تولید ذرت اوکراین در سال 2016 افزایش زیادی پیدا کند.
موافق قدیری گفت: با توجه به فراوانی موجودی ذخیره جهانی گندم خوراکی دام که از اکنون در حال شکلگیری است، در سال های 2016 و 2017 رقابت پذیری جهانی شدیدی برای ذرت در بخش خوراک دام ایجاد خواهد شد.
وی ادامه داد: در 2 تا 6 هفته آینده عکس العمل کشاورزان آمریکای جنوبی نسبت به فروش محصولات بستگی بسیار زیادی به وضعیت آب و هوا و شرایط محصولات در آمریکا خواهد داشت و در صورتی که کاهشی در میزان تولید محصولات آمریکا رخ دهد، کشاورزان آمریکای جنوبی تمایل کمتری به فروش محصولات خود پیدا خواهند کرد.
موافق قدیری افزود: هفته گذشته قیمت ذرت در برزیل افزایش پیدا کرد و در ایالت های «سائوپائولو، ماتوگراسو و پارانا» ذرت 75 تا 90 درصد بالاتر از قیمت های پارسال معامله شد و اکنون نسبت نرخ سویا به ذرت پایین تر از پارسال است. بنابراین در ماه سپتامبر و اکتبر امسال (شهریور- مهرماه) کشاورزان ترجیح خواهند داد به جای سویا کاشت اول خود را به ذرت تغییر دهند.
به گفته وی، انتظار می رود قیمت ذرت در هفته های آینده افزایش یابد زیرا به دلیل خشکی های گذشته میزان تولید و موجودی ذخیره ذرت کاهش یافته است.
رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران یکی دیگر از عوامل موثر بر تغییر کاشت اول ذرت را کمبود اعتبارات دانست و اضافه کرد: کاشت ذرت مستلزم هزینه بیشتری نسبت به کاشت سویاست.
وی ادامه داد: همچنین به طور تقریبی همه کامیونداران آرژانتین اعتصاب کرده و بسیاری از جاده های اصلی را با کامیون های خود بسته اند. پیش از این در چنین زمانی از فصل هر روز حدود هفت هزار کامیون به «روساریو و لورنزو» می رسید اما نوزدهم ژوییه (بیست و نهم تیرماه) فقط 350 کامیون به این ایالت ها رسید.
به گفته وی، با این شرایط ذرت بیشترین میزان کاهش صادرات را خواهد داشت و به احتمال زیاد پیش بینی های مربوط به میزان صادرات ذرت در هشتم ماه اگوست (هجدهم مردادماه) که قرار بود یک میلیون و 200 هزار تن باشد، کاهش قابل ملاحظه ای پیدا خواهد کرد.
موافق قدیری افزود: احتمال کاهش میزان صادرات سویا و مشتقات آن نیز زیاد است و در صورتی که اعتصاب کامیونداران ادامه پیدا کند میزان صادرات کنجاله سویای آرژانتین کاهش زیادی می بیند.
 
** گرانی ذرت به دلیل مشکل در واردات و گشایش ال.سی
رییس انجمن صنفی پرورش دهندگان مرغ گوشتی، نیز درباره افزایش نرخ ذرت گفت: نزدیک سه ماه پیش قیمت ذرت داخلی خرید تضمینی در بورس کالا کیلویی 6 هزار و 200 ریال بود که امروز همان ذرت با قیمت هشت هزار و 800 ریال توسط شرکت پشتیبانی امور دام عرضه می شود.
«محمد یوسفی» اعلام کرد ذرت برزیل چهار ماه پیش تمام شد و ایران بخشی از ذرت مورد نیاز را از روسیه تامین و وارد کرد اما با قیمت 10 هرار تا 12 هزار ریال به بازار عرضه شد.
وی اضافه کرد: اکنون در برزیل ذرت دانه ای برای مهرماه پیش فروش می شود که همین ثبت سفارش های جدید نیز بر بازار کنونی داخلی تاثیر داشته و قیمت هر کیلوگرم ذرت دانه ای وارداتی را به 9 هزار و 500 ریال رسانده است.
به گفته وی، اواخر پارسال نرخ ذرت دانه ای وارداتی حدود 6 هزار و 500 ریال بود.
وی افزود: پارسال هر تن ذرت برزیلی 175 دلار تحویل بندرها می شد اما امروز قیمت هر تن این محصول به 220 دلار رسید.
یوسفی گفت: اکنون واردکنندگان نهاده های دام و طیور مانند ذرت با مشکل اساسی در زمینه نقل و انتقال پول، استفاده از دلار و گشایش ال.سی روبرویند، به طوری که همچنان برخی از این مبادلات توسط کشورهای واسطه انجام می شود.
وی حمایت دولت از تولیدکنندگان را یکی از دلایل بالا بودن نرخ محصول در داخل دانست و اضافه کرد: دولت برای تشویق تولیدکنندگان هر ساله سوبسید و یارانه ای به این بخش می پردازد.
به گفته وی، در شرایط عادی قیمت تمام شده هر کیلوگرم ذرت دانه ای بیش از هفت هزار و 200 ریال تا هفت هزار و 500 ریال نخواهد بود که امروز با قیمت های وارداتی 9 هزار و 500 و داخلی هشت هزار و 800 ریال به فروش می رسد.
رییس انجمن صنفی پرورش دهندگان مرغ گوشتی گفت: افزایش قیمت ذرت دانه ای بر نرخ برخی محصولات همچون مرغ تاثیر می گذارد؛ به طوری که قیمت آن را بویژه در چند ماه گذشته افزایش داده است.
تا لحظه انتشار این گزارش مسئولان وزارت جهاد کشاورزی درباره دلایل افزایش بیش از 30 درصدی نرخ ذرت در ماه های گذشته پاسخگو نبودند.
 
** فرجام سخن
برخی بر این باورند که افزایش نرخ ذرت در ایران متاثر از نرخ جهانی این محصول است اما بررسی های بازار جهانی نشان داد قیمت این محصول ماه ها پیش به دلایل گوناگون مانند کاهش تولید یا پایان فصل برداشت، یک افزایش را تجریه کرد و پس از آن سیر نزولی یافت.
البته عواملی مانند تنش های داخلی در بخش حمل و نقل برخی کشورها، فراوانی موجودی ذخیره جهانی گندم خوراکی دام یا هزینه های بیشتر تولید ذرت نسبت به محصولاتی مانند سویا همچنان بر نرخ این محصول اثرهایی دارد اما میزان نوسان ناشی از این عوامل بر نرخ جهانی آنچنان قابل توجه نیست.
با توجه به نیاز کشور به واردات ذرت دانه ای، افزایش 30 درصدی نرخ این محصول به بروز مشکلاتی مانند گران شدن فراورده های دامی مانند مرغ منجر می شود.
بنابراین باید در نظر گرفت چنانچه این مشکل در مسائل مربوط به گشایش ال.سی برای واردکنندگان، انتقال پول و در نهایت حضور دلالان خارجی ریشه دارد، باید با رفع عوامل زمینه ای در مسیر رفع موانع گام برداشت.
اقدام دولت برای خرید هر کیلوگرم از این محصول به قیمت تضمینی 10 هزار و 360 ریال به تشویق کشاورزان برای کشت ذرت دانه ای و کاهش وابستگی به واردات می انجامد و رغبت کشاورزان را برای افزایش تولید بیشتر می کند اما باید برای نهادینه شدن این امر، تمهیدات بنیادین تری مانند تدوین نقشه کشت با توجه به ذخایر مواد غذایی و راهبردی اندیشید.