سفر پر دستاورد نخست وزیر هند به ایران/ چابهار بدیل بندر کراچی می شود

به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست؛ افغانستان و هند در سال‌های گذشته با توجه به سردی روابط این دو کشور با پاکستان درصدد بوده‌اند از بندر راهبردی چابهار به عنوان بدیلی برای بنادر کراچی و گوادر برای دسترسی به دریا استفاده کنند.
آخرین سفر دوجانبه نخست‌ وزیر هند به ایران، 14 سال قبل و در سال 2003 انجام شده است.
قرار است یک شرکت هندی 85 میلیون دلار به طور نقدی و همچنین 150 میلیون دلار با گشایش خط اعتباری برای توسعه بندر چابهار سرمایه گذاری هزینه کند و بعد از 10 سال تجهیزات و سرمایه گذاری های انجام شده آن را به طور رایگان به ایران واگذار کند.
توسعه بندر چابهار علاوه بر ایجاد زمینه دسترسی هند به بازارهای آسیای میانه و روسیه از طریق ایران با حجم مبادلات حدود 15 میلیارد دلاری از طریق این بندر سبب رونق اقتصادی در شرق ایران خواهد شد. این بندر 
 تنها 940 کیلومتر با بندر موندرای هند فاصله دارد،
با انعقاد این قرارداد، افغانستان به عنوان کشور احاطه ‌شده در خشکی می‌تواند از مسیر ایران به بندرهای ما دسترسی داشته باشد و هند نیز به عنوان یکی از شرکای اقتصادی افغانستان از این مزیت استفاده خواهد کرد. هر چند انعقاد این قرارداد به نفع ایران، هند و افغانستان است، اما در نگاه کلان به نفع منطقه خواهد بود و به ضرر کشور دیگری نیست.
و با وجودی که در جریان سفر مقام هندی قرار است 14 سند همکاری بین تهران و دهلی‌نو امضا شود، اما یکی از مهمترین اسناد، سند مالی مربوط طرح هایی بوده که هند قرار است در ایران به‌ ویژه در بندر چابهار سرمایه‌گذاری کند.
همچنین در جریان این سفر پیش‌‌ بینی شده تا سند سه‌ جانبه بین ایران، هند و افغانستان تحت عنوان سند ترانزیت مورد امضا قرار گیرد.
بر اساس این سند امکان و زمینه لازم برای سرمایه‌گذاری دو کشور هند و افغانستان در بندر چابهار به‌ وجود می‌آید که بر این اساس حجم مبادلات تجاری هند و افغانستان با ایران به حد زیادی افزایش خواهد یافت.
نخست وزیر هند پیش از سفر به تهران طی سخنانی گفته بود: ایران و هند همکاری خود را در زمینه‌های تجاری، فناوری، سرمایه گذاری زیربنایی و امنیت انرژی توسعه می‌دهند.
وی مهمترین زمینه همکاری بین تهران و دهلی‌نو را بخش انرژی عنوان کرد و افزود: همکاری دو کشور در میدان گازی «فرزاد بی» روابط ایران و هند را از روابط مشتری و فروشنده به شرکای واقعی در حوزه انرژی تغییر می‌دهد.
نخست وزیر هند تاکید کرده است: در روابط جدید ایران و دهلی‌نو، بندر چابهار به مرکز منطقه‌ای ترانزیت، انرژی و تجارت منطقه تبدیل می‌شود.
مودی با اشاره به اهمیت بندر چابهار در گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی کشورهای منطقه گفته است: فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بندر چابهار می‌تواند به نفع ایران، هند و کل منطقه باشد.
هند دومین وارد کننده نفت از ایران است و دو کشور بنا دارند، همانگونه که در سال های تحریم مناسبات خود را قطع نکردند، آن را همچنان ادامه دهند، با فشارهای تحریمی در سال های اخیر ایران و مشکلات بانکی نتوانست منابع حاصل از فروش نفت به این کشور را دریافت کند، اما هم اکنون هند در حال پرداخت بدهی های خود به ایران است.
این کشور در آستانه سفر نخست وزیر هند 750 میلیون دلار از بدهی نفتی این کشور را به حساب ایران واریز کرد. 500 میلیون دلار از این مبلغ توسط پالایشگاه منگلور و 250 میلیون دلار دیگر نیز از سوی شرکت نفت هند تامین شده است.
پالایشگاه های نفت هند، این مبلغ را با استفاده از بانک اتحادیه هند(UNION BANK OF INDIA) به عنوان بخشی از طلب نفتی به حساب شرکت ملی نفت ایران در بانک هالک ترکیه انتقال داده است. شرکت اسار نیز اعلام کرد، بزودی 500 میلیون دلار بابت بدهی نفتی این شرکت پرداخت می کند.
مقامات هندی پیش از این باز نبودن کانال های پرداخت را از موانع اصلی پرداخت بدهی نفتی ایران عنوان کرده بودند. شرکت نفت منگلور 2.6 میلیارد دلار به ایران بدهکار است که تاکنون 500 میلیون دلار از بدهی این شرکت پرداخت شده است. همچنین شرکت نفت هند نیز با پرداخت 250 میلیون دلار، 310 میلیون دلار دیگر بابت واردات نفت به ایران بدهکار است.
شرکت نفت اسار در مجموع 2.6 میلیون میلیارد دلار و «میتال انرژی» 60 میلیون دلار به ایران بدهکار هستند.
منابع مطلع، بدهی نفتی هند به ایران را حدود 6.5 میلیارد دلار اعلام کرده اند، ولی برخی منابع دیگر نیز با توجه به اختلاف ایران و هند در خصوص زمان تبدیل روپیه به یورو این میزان را بیش از هفت میلیارد دلار می دانند.
پالایشگاه های نفت هند پس از مسدود شدن مسیر پرداخت بهای نفت از طریق بانک هالک ترکیه در سال 2013 در توافقی با ایران 55 درصد از ارز حاصل از فروش نفت ایران را به یورو در حسابی در یوکو بانک ذخیره کرده است.
بر اساس توافق 45 درصد بقیه وجوه حاصل از فروش نفت ایران نیز در حسابی در یوکو بانک برای واردات کالا واریز شده است.
رقم مبادلات ایران و هند در فاصله سال های 12-2011 به 15 میلیارد دلار رسید که بخش اعظمی از آن به واردات نفت هند از ایران مربوط می شد.
سه سال پیش بود که تهران و دهلی توافق کردند تا بر روی مبادلات تجاری غیرنفتی تمرکز کنند و حجم مبادلات تجاری دوجانبه را طی چهار سال به 25 میلیارد دلار برسانند. 
با این حال تهران و دهلی در نظر دارند تا رقم مبادلات فیمابین را به دو برابر اعداد و ارقام کنونی افزایش دهند میزان مبادلات دو کشور در سال 94 حدود شش میلیارد دلار برآورد شد که البته این میزان مربوط به صادرات و واردات کالاها(به غیر از صادرات خدمات فنى و مهندسى، گردشگرى و صادرات گاز) از سوى ایران است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان که سال گذشته به هند سفر کرده بود، ابراز امیدواری کرد تا رقم مبادلات دو کشور در سال جاری به دو برابر رقم سال 94 افزایش یابد.