به گزارش ایران اکونومیست؛ مفهوم تمکین مبتنی بر تکالیف و تعهدات مودیان مالیاتی است که در 4 گروه عمده شامل ثبت نام در سیستم مالیاتی، تنظیم و تسلیم به موقع اظهارنامه، نگهداری و ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز مراجع مالیاتی و پرداخت به موقع مالیاتی طبقه بندی می شود. اگر مودی به هر یک از وظایف و تعهدات خود عمل نکند رفتار وی به نوعی عدم تمکین مالیاتی تلقی می شود.
اصولا عدم تمکین مالیاتی در قالب فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات می باشد که هر دو به منظور گریز از پرداخت مالیات صورت می گیرند به این ترتیب مودی، مالیاتی کمتر از میزانی که قانونا موظف به پرداخت آن است می پردازد.
هر اندازه نرخ تمکین در یک سیستم مالیاتی بالاتر باشد امکان بهبود در وضعیت شاخص های مالیاتی بیشتر خواهد شد، زیرا با افزایش نرخ تمکین نسبت درآمدهای مالیاتی واقعی به درآمدهای پیش بینی شده بودجه افزایش یافته و با کاهش شکاف مالیاتی، تشکیلات مالیاتی به سمت عدالت پیش خواهد رفت.
امروزه شاخص توسعه اقتصادی و درجه بندی نظام مالیاتی کشورها بر حسب تمکین مالیاتی صورت می گیرد به طوریکه میزان تمکین مالیاتی معیاری برای سلامتی نظام مالیاتی در سطح خرد و حکومت در سطح کلان محسوب می شود.
کشوری که ضریب تمکین مودیان مالیاتی آن در حد بالاتری باشد از درجه توسعه یافتگی بالاتری نیز برخوردار است; به گونه ای که در این کشورها هزینه وصول مالیات و هزینه تمکین مودیان اندک است تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد هر چه میزان تمکین مالیاتی بالاتر باشد شکاف مالیاتی کاهش و عدالت مالیاتی افزایش می یابد و در کل کارایی اقتصادی و پیشرفت اقتصادی میسر می گردد.
در سالهای گذشته سازمان امور مالیاتی با اقدامات اساسی مانند اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و پیاده سازی طرح جامع اطلاعات مالیاتی استراتژی خود را مبتنی بر رویکرد تمکین محور قرار داده است.
به همین منظور با تقریر قوانین و توافق با اصناف سعی در توسعه بهبود روش های جمع آوری مالیات و تمکین بیشتر مودیان کرده است.
همچنین با راه اندازی طرح جامع مالیاتی با گردآوری و پردازش اطلاعات مربوط به فعالیت های اقتصادی مودیان مالیاتی در شبکه فراگیر، روش خوداظهاری را در نظام مالیاتی کشور توسعه و ترویج داده است.
