به گزارش ایران اکونومیست به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، وجود ترکیبات سمی در پساب صنایع داروسازی نگرانی‌های زیادی را در همه نقاط دنیا ایجاد کرده است. ورود ترکیبات سمی موجود در صنایع دارویی، به ویژه داروهای شیمی درمانی به اکوسیستم‌ها از طریق پساب، تهدیدکننده سلامت انسان، جانوران و حتی گیاهان است.
روش‌های مختلفی برای حذف این ترکیبات از پساب مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این میان، استفاده از میکروارگانیسم‌ها مورد توجه برخی محققان این حوزه قرار گرفته است.
دکتر حجت اله زمانی محقق دانشگاه گیلان از بازدهی پایین استفاده از موجودات زنده برای حذف برخی آلاینده‌های دارویی به عنوان مشکل اصلی این روش یاد کرد و افزود: در این طرح به منظور افزایش کارایی این روش از نانوذرات اکسیدآهن استفاده شده است.
وی در تشریح جزییات این طرح گفت: از آنجایی که میکروارگانیسم‌ها قابلیت بالایی در حذف ترکیبات آلاینده از محیط‌های آبی از خود نشان می‌دهند، در این پژوهش از میکروارگانیسم‌های تثبیت‌شده روی بسترهای پلیمری برای حذف داروی سیتوتوکسیک پکلی‌تکسل استفاده شده است اما مهم‌ترین ضعف این روش، عدم دسترسی بهینه میکروارگانیسم‌ها به ماده سمی هدف است که برای برطرف کردن این عیب، از قابلیت نانوذرات اکسیدآهن برای افزایش غلظت موضعی دارو و افزایش دسترسی میکروارگانیسم‌ها به دارو بهره‌گیری شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه گیلان افزود: حضور نانوذرات اکسیدآهن موجب می‌شود تا این نانوذرات از طریق گروه‌های عاملی خود با مولکول‌های دارو پیوند برقرار کرده و منجر به افزایش غلظت این مولکول‌ها در محل حضور میکروارگانیسم‌ها شوند؛ بنابراین دسترسی میکروارگانیسم‌ها به مولکول‌های دارو بیشتر شده و بازدهی فرایند حذف بالاتر می‌رود. از سوی دیگر نانومتری بودن اندازه ذرات منجر به افزایش سطح در دسترس برای واکنش می‌شود.
بازدهی حذف میکروبی داروی پکلی‌تکسل در غلظت بهینه نانوذرات، 10 میلی‌گرم بر لیتر، به میزان 80 درصد گزارش شده است. همچنین افزایش دما سرعت این فرایند را افزایش می‌دهد.
دکتر حجت اله زمانی و دکتر روحان رخشایی از اعضای هیأت علمی دانشگاه گیلان و مهندس سیدرضا گراکویی مدیر آزمایشگاه میکروبیولوژی شرکت تولیدی دارویی سبحان آنکولوژی در انجام این طرح همکاری داشته‌اند.
نتایج این تحقیق در نشریه Journal of Hazardous Materials منتشر شده است.
