ماه
ربیع‌الاول آمیخته با خاطره غم‌انگیزی چون شهادت امام حسن عسکری(ع) و
مطابق روایت معروف، ماه میلاد مبارک پیامبر گرامی اسلام (ص) و حضرت
صادق(ع)، هجرت پیامبر اکرم (ص) از مکه به مدینه، آغاز امامت پربرکت حضرت
بقیة اللّه (عج) و ماه رخداد واقعه عظیم «لیلة‌المبیت» است.
اعمال و وقایع رخ داده در ماه ربیع‌الاول به عنوان سومین ماه قمری به این شرح است؛
شب اول:
این شب به نام «لیلة المبیت» مزین است، در این شب یک حادثه مهم تاریخی واقع شد و آن این که در سال سیزدهم بعثت، رسول خدا (ص) از مکه به قصد هجرت به سوی مدینه، از شهر خارج و در «غار ثور» پنهان شدند و امیرالمومنین برای اغفال دشمنان، فداکارانه در بستر رسول خدا خوابید.
آیه شریفه «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبادِ؛ بعضی از مردم (با ایمان و فداکاری) جان خود را در برابر خشنودی خدا می‌فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است» در حقّ آن حضرت نازل شد.
سال هجرت رسول خدا (ص) مبدأ تاریخ مسلمانان است و تحوّلی عظیم در جهان اسلام روی داد.
۱- روزه گرفتن به شکرانه سلامتی پیامبر اعظم و امیرمومنان از گزند کفار و مشرکان در اول ربیع‌الاول.
۲- خواندن زیارت پیامبر (ص)و حضرت علی (ع) در این روز.
روز هشتم:
در روز هشتم ربیع الاول سال ۲۰۶، شهادت امام حسن عسکری(ع) طبق روایتی واقع شده است و از همان روز، امامت حضرت صاحب الزمان حجة بن الحسن آغاز شد.
در این روز شایسته است زیارت امام حسن عسکری (ع) خوانده شود.
و البته بسیاری معتقدند روز نهم ربیع الاول، آغاز امامت امام زمان (عج) است، بین روز هشتم و نهم ربیع بین محدثان اختلاف است. اینگونه نیست که فردای روز شهادت امام یازدهم آغاز امامت امام دوازدهم باشد، بلکه توام با شهادت یک امام، آغاز امامت امام بعدی است چرا که امامت ایشان از قبل مشخص بوده است.
روز دهم :
روز ازدواج رسول خدا (ص) با حضرت خدیجه کبری (س) است.
روز دوازدهم:
این روز مطابق نظر مرحوم شیخ کلینی و مسعودی و همچنین مشهور میان اهل سنت، روز ولادت با سعادت نبی مکرم اسلام (ص) است.
همچنین در این روز، رسول خدا (ص) بعد از ۱۲ روز که مسیر راه میان مکه و مدینه را پیمود، وارد مدینه شدند. و نیز روز انقراض دولت بنی مروان در سال ۱۳۲ است.
روز چهاردهم:
در سال ۶۴ در چنین روزی، یزید بن معاویه به هلاکت رسید.
وی پس از سه سال و 9 ماه خلافت که همراه با جنایات عظیمی بود که مهمترین آن واقعه کربلا و شهادت ابی عبداللّه الحسین (ع) و یارانش است، در سن 37 سالگی در منطقه «حوران» زندگی ننگین‌اش به پایان رسید. جنازه‌اش را در دمشق دفن کردند، ولی اکنون اثری از او نیست.
شب هفدهم:
طبق روایات مشهور شیعه، شب ولادت حضرت خاتم الانبیا، رسول اکرم (ص) است.
غسل به نیت روز هفدهم ربیع الاوّل. (فلاح السائل، صفحه ۶۱ )
۲) روزه: که برای آن فضیلت بسیار نقل شده است، از جمله در روایاتی از ائمه معصومین آمده است: کسی که روز هفده ربیع را روزه بدارد، خداوند برای او ثواب روزه یک‌سال را مقرر می‌فرماید. (اقبال، صفحه ۶۰۳ )
۳) دادن صدقه، احسان کردن و شاد بودن مومنان و به زیارت مشاهد مشرفه رفتن.
۴) زیارت رسول خدا (ص) از دور و نزدیک؛ در روایتی از آن حضرت آمده است: هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسی است که به هنگام حیاتم به سوی من هجرت کرده باشد، اگر نمی‌توانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور به سوی من سلام بفرستید.
۵) زیارت امیرالمومنان علی (ع) نیز در این روز مستحب است؛ با همان زیارتی که امام صادق (ع) در چنین روزی کنار ضریح شریف آن حضرت (ع) وی را زیارت کرد.
همچنین یک‌سال قبل از هجرت رسول خدا (ص)، در چنین شبی معراج آن حضرت صورت گرفت.
