این فرآیند باعث غلبه بر هویت بیماری و تمرکز بر عملی آگاهانه خواهد بود که باعث ایجاد محرک درونی شده و فرد را به سوی هویتی جدید و سالم از خویشتن خویش سوق می دهد.
بدین ترتیب خلاقيت، ارزش زندگی و آزادی روح انسانی است که مي تواند هر دو اختلال جسمي و رواني را بهبود بخشد.
هنر بياني است که در هر مرحله از گسترش خلاق يکپارچگي ايجاد مي کند و جنبه مهم و جهاني بيان انساني است که به عنوان قديمي ترين امکانات تمدن بشري محسوب مي شود.
بنابر این با ایجاد طيف گسترده اي از برنامه هايي چون تسهيل بيان عاطفي و خلاق مي توان به بهبود دردهاي رواني و حتی فیزیکی بیماران کمک بسياری کرد و از این طريق مي توان هم به گسترش خلاقيت و هم درمان بیماران به طور هم زمان پاسخ داد.
هنر و بیان خلاق همچون جاده های است هموار که رو به سلامتی و بینشی نوین از خویشتن و جهان قرار دارد و میتواند بخش مهمی از دردها و ناملایمات، بیماری ها، مشکلات حل نشده، اضطراب ها، استرس های زندگی روزمره، نا امیدی و افسردگی، عدم اعتماد به نفس، بی هدفی و عدم انگیزه، نا ایمنی و بسیاری از اختلالات روانی و جسمی را به سوی بهبودی هدایت کند.
به قول کرک (2002) فعاليت هاي خلاق، همچون وسيله هاي نقليه مي تواند در جاده یک بیماری مورد استفاده قرار گيرد. با بيان احساسات، افزايش خودآگاهي و بينش به وضعيت موجود، تسهيل حل مسئله و افزايش یادگيري، همه و همه ميتوانند به بيمار کمک کنند تا به يک حس کنترل در زندگي خود دست يابد. همچنین تحريک بيماران به وسيله کار با فرايندهاي خلاقانه و هنري بيشتر از هويت بيماري بر فرد تأثير ميگذارد. از طريق خلاقيت، ابتکار و تجسم، بيماران محرک دروني خود را بهبود بخشيده و يک هويت جديد و سالم به دست ميآورند(جويس،2011).
یکی از ابزارهای مهم ایجاد فرایند خلاق، ابزار و روشهای هنری است. طراحی و نقاشی میتواند بخشهای تخصص یافته تجسمی مغز را فعال کرده و توابع سلولی آن را گسترش دهد. به طور مثال به وسیله موسیقی میتوان با بخشهای مربوط به شنوایی و ادراک موسیقی در مغز ارتباط برقرار کرده و نورونهای تخصص یافته آن را فعال کرده و شبکههای آن را گسترش داد. در حالتی دیگر، با بیان کلمات، داستان، شعر و حتی گوش دادن به کلمات در بخشهای تخصصی شنوایی، صحبت کردن و شنیدن در نیمکره چپ مغز، تعاملات نورونی بسیار مثبتی اتفاق میافتد که باعث اتصال با بخش خلاقیت مغز در نیمکره راست خواهد شد. به طور مثال با لمس یک ماده همچون گل رس و هماهنگی ادراکی مغز برای ایجاد شکل یک مجسمه، بخش لوب پیشانی سمت راست مغز ارتباطات خاصی را با بخشهای مربوط به خلاقیت و هنرهای تجسمی در همان نیمکره برقرار میکند که باعث گسترش فعالیت بیشتر نورونها و افزایش و تخصصیتر شدن سلولهای عصبی آن منطقه میگردد
روند درمان در اصل يک بازيابی فردی و شخصی است که به شدت با کار بهداشت روان، براي بهبود اختلال روانی در ارتباط است.
خلاقيت، مخصوصا در جهت دستيابی به درمان شخصی بيمار است که شامل اهدافی همچون؛ ايجاد اميد و خوشبينی، معنويت، تسلط شخصی، کسب هويتی جديد، ارتباطات و مهارت های فردی، مديريت نشانه ها و علائم بيماری و خلاق بودن است.
از دیدگاهی دیگر، بیمار يک هنرمند خواهد بود که با ايده های جديدش، می تواند برخی از اثرات بيماری های خود را در فرايند هنری اش به طور ملموس تری کاهش دهد.
این موضوع که فرآیند خلاق می تواند اثرات درمانی بسیار سودمندی برای کودکان، بزرگسالان و بیماران با طیف وسیعی از اختلالات داشته باشد می تواند درمانگر هنر را به علاقمندی، مطالعه و تجربه بیشتر در ایجاد خلاقیت فردی و گروهی ترغیب کند.
بدین ترتیب در طول این دوره از تجربه درمانی، هنر درمانگر در می یابد که ابتدا باید خود نیز ذهنی خلاق داشته باشد تا بتواند محرک های مناسبی برای ایجاد فرآیند خلاقیت بیماران فراهم کند.
همچنین ارائه مناسب انواع هنرها به وسیله درمانگر خلاق، با توجه به منحصر به فرد بودن افراد و مشکلات خاص آنان نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
اگر این فرآیند و تعامل به خوبی و درستی پیش رود، بی شک هم در تشخیص بیماری و هم در روشهای خاص درمان بسیار سودمند خواهد بود.
مهم ترین نکته کلیدی این بحث در این واقعیت نهفته است که بیشتر کودکان تا قبل از ورود به دوره سوم دبستان روند طبیعی خلاقیت شان به شدت کاهش می یابد.
این مسئله مهم ریشه در آموزش و یادگیری نامناسب و ناکافی و بی توجهی والدین برای استفاده از هنرهای خلاق تا پیش از سنین مدرسه دارد.
والدین و درمانگران می بایست متوجه این نکته مهم باشند که اگر خلاقیت ذاتی کودکان در سنین مناسب خودشان مورد توجه و رشد قرار نگیرد، ممکن است که برای همیشه استعدادها و خلاقیت فردی آنان به صورت بالقوه و نا شکفته باقی بماند.
طبق نظر يونسکو مهم ترين مواد تشکيل دهنده خلاقيت در هر سنی برای ساختن فرهنگ صلح جهاني، تشويق خلاقيت از دوران کودکي تا بزرگسالی است که يکي از بهترين تضمين های رشد در يک محيط سالم است.
داود ماه زاده كارشناس ارشد روانشناسي كودك
بیشتر بخوانید:
هنر درمانی موفق می تواند سبب یکپارچه شدن عملکرد نیمکره های راست و چپ مغز شود و به یکپارچه سازی هیجان ها به ویژه در سطح غیر کلامی کمک کند از تروما و مطالعات هنر درمانی انجام شده استنباط می شود فعالیت های هنری، نیمکره های مغز را در دستیابی به خاطرات و پردازش هیجانها درگیر می کند.
آیا میدانید که بدن شما به دو طریق اصوات را مورد تفسیر قرار می دهد: اول از طریق گوش ها یا بواسطه انتقال هوا و دوم از طریق استخوانها یا بواسطه انتقال استخوانی.
معمولا ما انسانها با استفاده از نیم کره چپ مغز به جزئیات توجه می کنیم همان گونه که در خانم ها جزئی نگری و انجام همزمان کارها مشهود است بر خلاف آقایان که معمولاً کلی نگر هستند .
ابزار هنری و روشهای آن مخصوصا برای رشد و شکوفایی و درمان کودکان بیش از بزرگسالان مورد استفاده و توجه بوده و هست.چرا که کودکان معمولا تا سنین نوجوانی به دشواری می توانند از کلمات یا مفاهیم بزرگسالان برای بیان افکار و احساسات خود سود جویند، ولی با ابزار ساده هنری آنان مجموعه هایی از ادراکات و تفاسیر پیچیده درونی و روانی خود را به راحتی می توانند بیان کنند.
والدین و یا مراقبت کننده گان از کودک با برقرار ارتباط پوستی با کودک مانند در آغوش گرفتن و یا بوسیدن باعث ایجاد دلبستگی ایمن در فرد می شوند .
تاثیر موسیقی بر زنان:
در زمینهٔ موسیقی حس شنوایی و حساسیت آن نقش اساسی در درک و گیرندگی دارد.آستانهٔ تحریک حس شنوایی و لامسهٔ زنان پایین تر از مردان است.
موسیقی نه تنها به عنوان هنر، بلکه به عنوان محملی برای درمان، نقش برجسته ای در تاریخ بشر داشته است.
موسیقی در بیمارستانها واتاق جراحی،زایمان واتاقهای انتظار،حالت اضطراب بیمار را تسکین می بخشد.
کاربرد موسیقی در حال تبدیل شدن به یک رویکرد جهانی در درمان اختلال اوتیسم است. با استفاده از این روش می توان در درمان تواناییهای زبانی، تعاملات بین فردی و مهارتهای اجتماعی پیشرفت قابل ملاحظه ای را دید.
