هیجان بازارها فروکش کرد

 در بازار ارز، نرخ دلار بار دیگر به بالای کانال 3600 تومانی برگشت که نشان می‌دهد دولت زمینه‌سازی مناسبی برای کنترل فعالیت سفته‌بازان انجام داده است. از سوی دیگر، بورس تهران که پرشتاب معاملات خود را آغاز کرده بود، در میانه معاملات با اصلاح نسبی قیمت‌ها مواجه شد. بنابراین با رفع مهم‌ترین ریسک غیراقتصادی کشورمان، اکنون زمان آن رسیده که بازارها با توجه به عملکرد واقعی اقتصاد، فعالیت خود را ادامه دهند.

 همزمان با آغاز اجرایی شدن «برنامه جامع اقدام مشترک»، روند کاهشی دلار پس از 6 روز قطع شد و این ارز از کف قیمتی 55 روزه بالا آمد. روز یکشنبه، دلار با 30 تومان رشد از انتهای کانال 3 هزار و 500 تومان خارج شد و به قیمت 3 هزار و 625 تومان رسید. به گفته فعالان بازار،‌ «پیش‌خور شدن آثار اجرایی شدن برجام» و «القای هیجان معامله‌گران آتی» دو عاملی بودند که به بازگشت کانالی شاخص بازار ارز کمک کردند. البته سیگنال‌هایی که از سوی مقامات دولتی به بازار داده شده بود موجب شد هیجان بازار نسبت به روزهای پیش کمتر شود. این تنها واکنش روزانه دلار به اخبار هسته‌ای نبوده است و در سال‌های گذشته نیز شاخص ارزی بارها از اخبار مذاکرات تاثیر پذیرفته است. یکشنبه، برخلاف بازگشت قیمتی دلار، سکه بهار آزادی تغییر قیمتی را تجربه نکرد و روی قیمت 922 هزار تومان باقی ماند. کاهش امیدهای افزایشی معامله‌گران داخلی سکه به طلای جهانی مهم‌ترین عاملی بود که مانع رشد فلز گرانبهای داخلی شد.

شب آشفتگی

دلار که از یکشنبه هفته گذشته در مسیر کاهشی قرار گرفته بود، روز گذشته تغییر مسیر داد. در 8 روز گذشته هر چقدر به اجرایی شدن بر جام نزدیک می‌شدیم، دلار افت بیشتری را از خود نشان می‌داد، به‌طوری‌که حتی شنبه جاری در آخرین ساعات مانده به اجرایی شدن برجام، این ارز با 45 تومان کاهش تا قیمت 3 هزار و 595 تومان نیز پایین آمد. این پایان افت دلار نبود و پس از تعطیلی بازار رسمی، معاملات تا پاسی از شب در بازار غیر‌رسمی و در معاملات پشت خطی ادامه یافت. تا ساعت 11 شب شنبه، قیمت شاخص بازار ارز در معاملات پشت خطی تا قیمت 3 هزار و 550 تومان نزول کرد. این شب، شب آشفتگی شاخص بازار ارز بود، شبی که پس از اعلام اجرایی شدن برجام،‌ به یکباره مسیر قیمتی دلار تغییر کرد و معامله‌گران که احساس کرده بودند، این ارز به کف قیمتی خود رسیده است، با افزایش خریدهای ارزی و افزودن هیجان به بازار، قیمت را بالا کشیدند؛ به‌طوری‌که روز یکشنبه این ارز معاملات خود را با قیمت 3 هزار و 605 تومان آغاز کرد که 10 تومان بالاتر از قیمت بسته شده روز شنبه بود. در ادامه روز یکشنبه، دلار رفت و برگشت‌های قیمتی نسبتا زیادی را تجربه کرد‌ ولی نهایتا با قیمت 3 هزار و 625 تومان به کار خود پایان داد. از گفته‌های فعالان چنین به‌نظر می‌رسید که بیشترین عامل رشد دلار خریدهای هیجانی معامله‌گران آتی و بازی آنها با برخی اظهارنظرهای مقام‌های مسوول بوده است. یکسان‌سازی ارزی تا 6 ماه آینده و لزوم مدیریت منابع ارزی به‌دلیل محدودیت این منابع از جمله صحبت‌هایی بود که در بازار ارز توسط دلالان برای نوسان‌گیری برجسته شد. «دنیای اقتصاد» در گزارش روز شنبه خود به خطر نوسان‌گیران ارزی اشاره کرده و در گزارش روز یکشنبه خود آورده بود که آنها با تزریق عمدی هیجان به بازار به دنبال کسب سود هستند؛ حادثه‌ای که در روز دوشنبه رخ داد.

دلار و مذاکرات

نگاه به گذشته نشان می‌دهد که در اکثر روزهای مهم مربوط به توافق هسته ای، بازار ارز تحت‌تاثیر هیجانات روانی ناشی از آن قرار گرفته است و معامله‌گران در این فضا سعی کرده‌اند به بیشترین سود دست پیدا کنند. «دنیای اقتصاد» 7 روز مهم در روند مذاکرات هسته‌ای و واکنش دلار در حوالی این مقاطع زمانی را مورد بررسی قرار داده است. این بررسی نشان دهنده آن است که در 3 روز آخر مهم مربوط به مذاکرات هسته‌ای در سال 94، دلار افزایش قیمت را تجربه کرده است، امری که بیشتر ناشی از پیش خور شدن اثر اخبار مذاکرات در بازار در روزهای قبل از اعلام نتایج مذاکرات بوده است. البته افزایش یادشده با کمی تاخیر رخ داده است.

توافق اولیه

(سوم آذر 92)

سوم آذر 1392، ایران و گروه 1+5 در ژنو سوییس به یک توافق اولیه دست یافتند که محمدجواد ظریف، وزیر امور‌خارجه ایران آن را آغاز راهی خواند که به «رفع کامل تحریم‌ها» ختم خواهد شد. واکنش شاخص بازار ارز به این خبر کاهش 100 تومانی طی 2 روز بود. دلار در سوم آذر با 55 تومان کاهش از کانال 3 هزار تومانی پایین آمد و به قیمت 2950 تومان رسید. چهارم آذر ماه نیز این ارز 45 تومان دیگر از ارزش خود را از دست داد و به قیمت 2 هزار و 905 تومان رسید. با این حال، پس از این روند کاهشی، شاخص ارز مسیر قیمتی خود را تغییر داد و در روزهای پنجم و ششم آذر 80 تومان افزایش قیمتی را تجربه کرد و به نزدیکی کانال 3 هزار تومانی بازگشت. پس از طی شدن این 4 روز، فضای بازار ارز به حالت عادی خود بازگشت.

تمدید توافق‌نامه ژنو به مدت 4 ماه

(27 تیر 93)

در بیست و هفتمین روز تیرماه 93، ایران و گروه 1+5 پس از نزدیک به 17 روز مذاکرات فشرده، سرانجام توافق کردند توافق‌نامه موقت ژنو را برای 4 ماه دیگر تمدید کنند. تمدید این مذاکرات برای چهار ماه دیگر از سوی بازار با واکنش منفی همراه نشد و دلالانی که برای نوسان‌گیری تور انداخته بودند، دست خالی بازار را ترک کردند. در اولین روز کاری پس از تمدید توافق، قیمت دلار در نهایت در سطح 3130 تومان قرار گرفت که افتی 10 تومانی نسبت به آخرین روز کاری پیش از آن داشت. واکنش آرام بازار به این تمدید در حالی اتفاق افتاد که تمدید دوباره توافق در آذر 93 با واکنش متفاوت بازار همراه شد.

تمدید دومرحله‌ای مذاکرات

(سوم آذر 93)

ضرب‌الاجل مذاكرات هسته‌اي ايران با گروه 1+5 سوم آذرماه در شرايطي پايان يافت كه دو طرف با تاكيد بر «پيشرفت‌هاي قابل‌توجه» تصميم گرفتند دو ضرب‌الاجل جديد را براي ادامه مذاكرات در نظر بگيرند. برخلاف واکنش آرام شاخص بازار ارز به تمدید مذاکرات در تیرماه 93، این بار بازار فاز افزایشی به خود گرفت. در اولین روز پس از تمدید، دلار با رشد جزیی 15 تومانی به 3 هزار و 255 تومان رسید، ‌ولی پس از این تاریخ، روند رشد دلار تندتر شد و این ارز تا انتهای کانال 3 هزار و 500 تومانی نیز بالا رفت.

تفاهم‌نامه لوزان

(13 فروردین94)

بازار ارز در نخستین روز کاری پس از اعلام «تفاهم‌نامه لوزان» دو نیمه متفاوت داشت. در ابتدای روز 15 فروردین، واکنش بازار به تفاهم‌نامه لوزان به نوعی هیجانی بود تا قیمت دلار به رقم 3200 تومان افت کند، اما در ادامه روز شاخص بازار ارز تا حدی مسیر خود را پیدا کرد و نهایتا با قیمت 3270 تومان به کار خود پایان داد. رقم نهایی این روز 60 تومان کمتر از آخرین قیمت این ارز در هفته پیش از آن بود. پس از این افت که تحت‌تاثیر بیانیه لوزان به ثبت رسیده بود، بازار خیلی زود فضای عادی به خود گرفت و بار دیگر وارد کانالی شد که از آن پایین آمده بود. در واقع اثر بیانیه مشترک لوزان در بازار ارز کوتاه‌مدت بود.

نهایی شدن مذاکرات

(23 تیر 94)

در بیست و سومین روز تیرماه، در حالی که دقایق برای قرائت بیانیه رسمی ایران و کشورهای1+5 به شمارش افتاده بود، بازار ارز نیز حرکت نزولی خود را آغاز کرد. شروع به کار بازار، تحت‌تاثیر معاملات غیررسمی (که از بامداد سه‌شنبه شروع شده بود) قرار داشت، به‌گونه‌ای که دلار در بخش غیررسمی بازار به زیر3200 تومان افت کرد، با این حال دلار تحت‌تاثیر نوسان‌گیری معامله‌گران ارزی در ادامه روز از کف قیمتی ابتدای روز بالا آمد و با قیمت 3 هزار و 215 تومان به کار خود پایان داد، رقمی که 5 تومان کمتر از روز پیشین بود. دلار که پیش از نهایی شدن مذاکرات روند کاهشی خود را آغاز کرده بود،‌ در ادامه تیرماه در مسیر افزایشی قرار گرفت.

روز پذیرش

(26 مهر 94)

همزمان با فرارسیدن روز «پذیرش» برجام، ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا دستور آمادگی برای لغو تحریم‌ها علیه ایران در روز «اجرا» را صادر کردند. بازار ارز به این خبر واکنش چندانی نداشت تا فعالان بگویند بازار تا پیش از اجرایی شدن عملی لغو تحریم‌ها، اثر چندانی از اخبار مذاکرات نخواهد گرفت.

آغاز اجرای برجام

(27 دی 94)

چنان که پیشتر نیز گفته شد بازار ارز این بار نیز تحت‌تاثیر اخبار مربوط به مذاکرات قرار گرفت و نوسانات قابل توجهی را تجربه کرد؛ حال پس از اجرایی شدن عملی برجام، دلار حرکت خود را چگونه ادامه خواهد داد؟ افزایش یکشنبه عده زیادی از معامله‌گران را به رشد بیشتر امیدوار کرده است، اما گروه دیگری اعتقاد دارند، بازار ارز پس از مدتی باز هم به حالت عادی خود باز خواهد گشت.