همکاری بازیگران بازار؛ عامل اصلي موفقیت اسناد خزانه اسلامی

به گزارش روابط عمومی فرابورس ایران، علیرضا توکلی در بخش سوم همایش مهندسی مالی و مدیریت ریسک كه در دانشگاه تهران برگزار شد، با تشریح «اسناد خزانه اسلامی و کارکردهای آن» به بند قانونی انتشار اسناد خرانه اسلامی (بند ط تبصره 6 قانون بودجه سال 1394) اشاره کرد و گفت: دولت مجاز است اسناد خزانه اسلامي را با حفظ قدرت خريد با سررسيد يك تا سه‌سال به‌صورت بي‌نام و يا بانام، صادر كند و به‌منظور تسويه بدهي مسجل خود بابت طرح‌هاي تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي به طلبكاران غيردولتي واگذار کند.

به گفته وی، اسناد مزبور از پرداخت هرگونه ماليات معاف بوده و به ‌عنوان ابزار مالي موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران مصوب 1/9/1384 محسوب شده و با امضاي وزير امور اقتصادي و دارايي صادر مي‌شود.

مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران سپس به بررسی مصوبات كميته تخصصي فقهي سازمان بورس و اوراق بهادار درباره این اسناد پرداخت و بیان کرد: در جلساتی که کمیته فقهی سازمان بورس در چند دوره برگزار کرد در نهایت انتشار اسناد خزانه اسلامی در سال 1390 به تصویب این کمیته رسید.

توکلی با مقایسه نحوه تسویه حساب با پیمانکار در شرایط فعلی و نیز با استفاده از اسناد خزانه اسلامی، گزارشی در خصوص معاملات نخستین سری از اسناد خزانه اسلامی ارائه کرد و توضیح داد: در تاریخ 8 مهرماه و در جریان عرضه اولیه، بالغ بر 383 میلیارد ریال اسناد خزانه اسلامی توسط 16 پیمانکار عرضه شد که قیمت هر ورقه از این اسناد 900 هزار و 500 ریال کشف شد.

وی ضمن اشاره به استقبال خوب بازار و به خصوص اشخاص حقيقي از اسناد خزانه اسلامي ادامه داد: تا تاریخ 15 دی ماه بيش از 60 درصد اين اسناد به‌صورت مستقيم و غيرمستقيم توسط اشخاص حقيقي خريداري شده است و اشخاص حقوقي نيز 40 درصد اسناد واگذار شده را در اختيار گرفته‌اند.
 
به گفته وی تا روز 22 دی ماه، تعداد 493 پيمانكار بخش غيردولتي، طلب خود را به ميزان 910 ميليارد تومان توسط اسناد خزانه اسلامي از دولت وصول كرده‌اند. دولت نیز به ‌طور ميانگين در هر ماه، تا 300 ميليارد تومان از بدهي خود به پيمانكاران را توسط اسناد خزانه اسلامي تسویه كرده است.

مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در ادامه نحوه محاسبه نرخ بازده انواع اوراق را مورد بررسی قرار داد و در اين كارگاه علمي كه با حضور دانشجويان و فعالان حوزه مالي برگزار شد، نحوه محاسبه سود مؤثر انواع اوراق بهادار بادرآمد ثابت را تشريح و فرمول محاسبه بازده تا سررسيد (YTM) را ارائه کرد. 

وی با بیان اینکه صحيح‌ترين شاخص محاسبه و مقايسه بازده اوراق بهادار مختلف، YTM (نرخ موثر بازده تا سررسید) است، گفت: بر این مبنا سپرده بانکی 20 درصدي با دوره ماهانه پرداخت سود، دارای سود موثر 21.9 درصد و اوراق مشارکت با نرخ سود اسمي 20 درصد كه سود خود را به صورت سه ماه يكبار پرداخت مي‌كند، دارای نرخ سود موثر 21.5 درصد  خواهند بود. این در حالی است که اسناد خزانه اسلامی كه فاقد پرداخت سود دوره‌اي بوده و اصل و سود آن در سررسيد قابل پرداخت به دارندگان آن خواهد بود، داراي بازدهي مؤثر 25 درصد است.

به گفته وی كليه فعالان بازار مي‌توانند با مراجعه به سايت فرابورس، نرخ بازده مؤثر انواع اوراق را به صورت لحظه‌اي مشاهده كرده و نسبت به مقايسه انواع اوراق در بازار اقدام كنند.

توکلی مهمترین کارکرد اسناد خزانه اسلامی را تسویه بدهی دولت دانست و مزایای آن را مواردی همچون به تعویق افتادن بدهی‌های دولت،  ايجاد فرصت برای دولت جهت تامین منابع مالی و دستیابی پیمانکار به وجوه نقد برشمرد.

مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران همچنین لازمه موفقیت در طرح اسناد خزانه اسلامی را همکاری و هماهنگی همه بازیگران بازار برشمرد و عنوان کرد: به طور کلی فاکتورهای مهم و موثر در طراحی موفق یک ابزار نوین مالی مانند اسناد خزانه مواردی مانند همکاری و هماهنگی همه بازیگران بازار، توجه به منافع کلیه ذی‌نفعان، ناشران، سرمایه‌گذاران، ارکان حکومتی و دولتی، توجه به فقهی بودن قراردادهای منعقده در انتشار ابزار، توجه به ریسک‌های ابزار و ... را شامل می‌شوند که هر یک از اهمیت ویژه‌ای برخودارند.