کلنگ ساخت اولین سد در دولت یازدهم هفته آینده در حالی با دستان چیت چیان وزیر نیرو به زمین زده می‌شود که سال‌هاست در کشور‌های مختلف به خصوص آمریکا بساط سدسازی برچیده شده است.
این اقدام در حالی انجام می شود که سدسازی بارها از سوی وزیر نیرو و معاونان او مورد نکوهش قرار گرفت و حتی مطالعات و ساخت برخی از پروژه های سدسازی متوقف شد.
اگرچه گفته می‌شود سدسازی اثرات منفی فیزیکی، بیولوژیکی و اجتماعی را در پی دارد اما ساخت برخی سدها نیز در ایران موجب جلوگیری از برداشت بی‌رویه از ذخایر زیر زمینی و جلوگیری از سیلاب ها شده و میلیاردها متر مکعب آب را در پشت سدها ذخیره کرده است.
*تخریب 430 سد در آمریکا در 12 سال گذشته
اما می بینیم که در آمریکا در 12 سال گذشته 430 سد بزرگ و کوچک برای نجات زندگی تخریب می شوند.
همین سال گذشته بود که مقام بلندپایه سازمان حفاظت محیط زیست که مخالف احداث سد جدید در کشور هستند ضمن تشکر از شفاف‌سازی وزیر نیروی دولت یازدهم در زمینه سدسازی و میزان بهره وری سدهای ساخته شده در کشور اعلام کرده بود: هم اکنون 290 سفره آب زیرزمینی شرایطی به مراتب بدتر از دریاچه ارومیه دارند؛ بر همین اساس باید رویکردهای برنامه‌ای کشور در حوزه منابع آب تغییر کند و در مورد سدسازی‌ها تجدیدنظر صورت گیرد.
منابع آبی کشور در وضعیتی است که نیازمند بازنگری در وضعیت سدسازی و سدهای موجود در کشور هستیم، مگر اینکه سدی در شرایط ضروری و برای تامین آب شرب احداث شود.
متاسفانه در حال حاضر در ایران از 75 درصد منابع آبی برای شرب، صنایع و دیگر مصارف مورد استفاده قرار می گیرد و فقط 25 درصد برای طبیعت باقی می ماند که عدد نگران کننده‌ای است.
برخی از کارشناسان معتقدند 90 درصد از آب ذخیره شده پشت سدها برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و از این میزان نیز تنها 30 درصد از آن مورد استفاده بهینه قرار می‌گیرد.
موافقان سدسازی جلوگیری از وقوع سیلاب‌ها را به عنوان یکی از فواید ساخت سدها معرفی می‌کنند اما کارشناسان مخالف سدسازی می گویند که اگر امروز سیلاب وجود داشت، شاهد بروز بحران گردوغبار و افت منابع زیرزمینی در کشور نبودیم.
شرکت مدیریت منابع آب اعلام کرده است که 647 مورد سد در کشور در حال بهره‌برداری است. آمار سدهای کشور به تفکیک دستگاه اجرایی در مراحل مختلف این‌طور نشان می‌دهد که در حال حاضر 146 سد در مرحله اجرایی است و با وجود بحران خشکسالی در کشور و فجایع زیست‌محیطی و اجتماعی که ساخت این سدها به بار آورده است، 537 سد دیگر در کشور در مرحله مطالعاتی هستند. شرکت مدیریت منابع آب کشور 1041 نام را در لیست سدهای خود جا داده که در مرحله بهره‌برداری، مطالعه یا اجرا هستند.
این آمار به تفکیک حوضه‌های آبریز اصلی نشان می‌دهد در حوضه آبریز فلات مرکزی کشور 178 سد در حال بهره‌برداری، 18 مورد در حال ساخت و 118 مورد در مرحله مطالعه، در حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان 106 مورد سد در مرحله بهره‌برداری، 52 مورد در مرحله اجرایی و 155 مورد در دست مطالعه است. در حوضه آبریز سرخس 16 مورد سد در حال بهره‌برداری و شش مورد در دست مطالعه است. در حوضه آبریز مازندران 165 مورد بهره‌برداری شده، 26 مورد در مرحله اجرایی و 138 مورد نیز در دست مطالعه است.
در حوضه آبریز هامون نیز 41 مورد در حال بهره‌برداری، دو مورد در مرحله اجرایی و 11 مورد در دست مطالعه است. همچنین در حوضه آبریز ارومیه 9 مورد در مرحله اجرایی، 56 مورد در حال بهره‌برداری و 39 مورد در حال مطالعه است. این آمارها نشان می‌دهد که با وجود نگرانی از خشکسالی، رفتار مسئولان مربوطه تغییری نکرده و سدسازان همچنان مشغول کارند.
*مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب: سدسازی به طور مطلق رد نشده است
محمدرضا رضازاده مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، در پاسخ به این سئوال که ظاهرا بزودی کلنگ احداث سد "سرنی"به زمین زده می شود اما همه به خوبی می دانیم که بارها مسئولان وزارت نیرو اعلام کرده بودند مخالف سدسازی هستند،گفت:ما مشغول انجام وظیفه خودمان هستیم و باید بگویم کنم که هیچ کسی به طور مطلق نمی‌تواند در مورد منفی یا مثبت بودن سدسازی نظر بدهد.
وی در پاسخ به این سئوال که به هر حال مطالعات این پروژه مربوط به دولت قبل است اما مقامات بلند پایه وزارت نیرو بارها گفته‌اند که پروژه جدیدی آغاز نخواهد شد افزود: بنده که چنین چیزی نگفته‌ام و بهتر است این موضوع را از همین بزرگواران بپرسید.
رضازاده تاکید کرد: فرمایشات دیگر بزرگان را هم که بنده شنیده‌ام کسی بطور مطلق اعلام نکرده است که سدسازی نباید انجام بشود.
وی اضافه کرد:برای سدسازی باید تمام جوانب و بررسی های زیست محیطی و تغییر اقلیم انجام بگیرد.
*ساخت سد مخزنی "سرنی"با هدف تامین آب شرب بندرعباس
سد مخزنی "سرنی" در سال 92 در مرحله انتخاب پیمانکار برای ساخت قرار داشته و گفته می شود و اعتبار پیش بینی شده این پروژه در بخش تسهیلات بانک توسعه اسلامی براساس تفاهمنامه سال 91 حدود 87 میلیون یورو یعنی معادل 287 میلیارد تومان و اعتبار کل پروژه 357 میلیارد تومان است.
هدف از احداث این سد تامین آب شرب بندرعباس است. کارفرمای این پروژه نیز شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران است که حدود 4 ماه است این برنامه از سوی وزارت نیرو به این شرکت محول شده است.
* اکران مستند «مادرکشی»با موضوع زیر سئوال بردن سدسازی در کشور با حضور نهاوندیان
کلنگ این سد در حالی به زمین زده می شود که به تازگی مستند «مادرکشی» درباره بحران آب در ایران و سیاست‌های دولت‌های مختلف که با سرمایه‌گذاری مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری ساخته شده است برنامه‌های سدسازی در دولت هاشمی رفسنجانی را نقد کرده است.
اکران این فیلم در آذر ماه امسال در حضور حسام الدین آشنا مشاور رسانه‌ای حجت الاسلام روحانی رئیس دولت یازدهم، محمد نهاوندیان مسئول دفتر رئیس جمهور، معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست و مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور صورت گرفت .
در این بین شایعاتی مطرح است که می‌گوید لابی های قدرتمندی در پشت پروژه های سدسازی جا خوش کرده اند و مدیران ارشد دولت نیز حتی توانایی مقابله با آنها را ندارند.
