سکوهای خالی ورزشگاه ها در انتظار تماشاگر

حضور تماشاگران فوتبال در ورزشگاه ها که از آنان به عنوان سرمایه های ماندگار ورزشی یاد می شود در 15 دوره ی گذشته ی برگزاری لیگ برتر فوتبال، روندی کاهشی درپیش گرفته است تا جایی که در سال گذشته و در جریان برگزاری چهاردهمین دوره ی لیگ برتر فوتبال، متوسط حضور تماشاگر در هر بازی 6 هزار و 500 تَن بود.

نگاهی به آمارهای منتشر شده ی چهار دوره ی گذشته نیز سیر کاهشی تعداد تماشاگران را نشان می دهد.



بر پایه ی این آمار، میانگین تماشاگر هر بازی در لیگ یازدهم 9 هزار و 300 نفر بود که در لیگ دوازدهم به 7 هزار و 700 نفر رسید.

همچنین لیگ سیزدهم نیز شاهد میانگین 7 هزار و 200 نفری تماشاگران در هر بازی بود که در لیگ چهاردهم به 6 هزار و 600 نفر کاهش یافت.

کاهش استقبال تماشاگران از بازی های لیگ برتر تنها مربوط به لیگ سال گذشته نیست بلکه براساس آمارهای تازه ی منتشر شده از طرف مسوولان برگزاری لیگ، این روند امسال نیز در 6 هفته ی نخست برگزاری پانزدهمین دوره ی لیگ برتر، وضعیتی به مراتب بدتر از سال گذشته دارد تا جایی که به طور میانگین برای دیدن هر بازی کمتر از 6 هزار تَن در ورزشگاه حاضر شدند.

1- تماشاگران و طرفداران یکی از مهمترین سرمایه های هر رشته ی ورزشی برای پیشرفت و رشد هستند. اهمیت تماشاگران و حضورشان در ورزشگاه ها برای تشویش تیم و ورزشکارهای محبوب خود تا جایی است که یکی از شرط های واگذاری میزبانی مسابقه های جهانی به وسیله ی کمیته ی بین المللی المپیک و فدراسیون های جهانی به کشورها، تعداد تماشاگران است؛ چراکه تماشاگران افزون بر درآمدزایی مستقیم برای باشگاه ها با خرید بلیت بازی ها، به صورت غیرمستقیم نیز سهم بزرگی در درآمدزایی از راه جذب حامیان مالی و فروش حق پخش تلویزیونی دارند.

2- جای خالی تعصب فوتبالی در میان تماشاگران فوتبال ایرانی به شدت احساس می شود. نباید فراموش کرد که امکانات کشورهای اروپایی در زمینه ی پخش مستقیم بازی های فوتبال به مراتب بیش از ایران است اما با این وجود مشاهده می شود که بازی تیم های این کشورها همواره پرتماشاگر برگزار می شود. بخش زیادی از این اتفاق، مدیون تعصب و غیرت فوتبالی هوادارانی است که یک تیم را نماد شهر، منطقه یا طبقه ی اجتماعی خود می دانند.

هر چند که در گذشته در کشور نیز هواداران تیم های فوتبال صنعت نفت آبادان، ملوان بندر انزلی و ابومسلم خراسان تا اندازه یی دارای همچنین وضعیتی بودند اما مدیریت نادرست این تیم ها و سقوط آنها به دسته های پایین تر باعث سرخوردگی هواداران شد تا جایی که از برخی از این تیم ها تنها اسمی باقی مانده است.

3- تماشاگران فوتبال تنها از میان قشر ویژه یا طبقه ی شغلی مشخصی نیستند بلکه از تمامی گروه ها و شخصیت های گوناگون در میان طرفداران تیم ها به چشم می خورد. ارزش قایل شدن برای تماشاگران فوتبال و تامین امکانات رفاهی یکی از مهمترین پیش نیازهایی است که باید مورد توجه برگزارکنندگان لیگ برتر در کشور قرار گیرد. در بسیاری از کشورها بهترین امکانات را در اختیار هواداران تیم ها قرار می دهند، این در حالی است که ورزشگاه های ما وضعیتی متفاوت با دیگر کشورهای صاحب فوتبال دارد. نبودن بوفه و حتی سرویس بهداشتی مناسب در ورزشگاه ها و همچنین دور بودن برخی از آنها از شهر، از مهمترین مشکل های سر راهِ حضور تماشاگران در ورزشگاه ها برای تشویق تیم محبوب خود است.

4- اکنون لیگ برتر ایران در پانزدهمین سال برگزاری خود قرار دارد، با این وجود هنوز شرایط مناسب برای رشد بازیکنانی که توانایی و ظرفیت تبدیل به ستاره شدن را دارند، وجود ندارد. نگاهی به دهه های گذشته این واقعیت را به هواداران یادآور می کند که هرچند در سال های دور لیگ ما عنوان حرفه یی نداشت و خبری از قراردادهای میلیاردی نبود اما در آن شرایط شاهد پرورش ستاره های بزرگی همچون «علی پروین»، «ناصر حجازی»، «علی دایی»، «مهدی مهدوی کیا»، «فرهاد مجیدی» و ... بودیم که هم از جهت فنی و هم از لحاظ شخصیتی نماد تیم خود محسوب می شدند. با این وجود، هم اکنون تعداد کمی از ستاره های لیگ ایران، دیگر مانند گذشته به پیراهن تیم باشگاهی خود تعصب زیادی نشان نمی دهند و این خود باعث می شود بازیکن محبوب هواداران در میانه ی لیگ، تیم را تنها گذارد و راهی تیم های دیگر یا لیگ فوتبال کشورهایی همچون قطر یا امارات شود.

5- ضعف اخلاق و نبود امنیت روانی و حتی جانی لازم، یکی دیگر از مسایلی است که باعث افت قابل توجه شمار تماشاگران نسبت به دوره های گذشته شده است. امروزه ورزشگاه های کشور به محلی برای تخلیه ی روانی ناشی از مشکل های اجتماعی گوناگونِ برخی افراد تبدیل شده است تا جایی که به گواه برخی از ناظران، حضور شماری از افراد در ورزشگاه بیشتر با هدف تخلیه ی روانی خود به شدیدترین و ناهنجارترین شکل ممکن است. در این میان موضوع تماشای فوتبال و تشویق تیم محبوب در حاشیه قرار می گیرد. همین امر باعث خواهد شد تا بسیاری تمایل کمتری برای حضور خود یا فرزندانشان را در ورزشگاه داشته باشند.

البته رفتارهای هنجارشکنانه ی ورزشگاه ها تنها به برخی از تماشاگرنماها محدود نمی شود بلکه برخی از بازیکنان فوتبال که خود باید الگویی برای نوجوانان و جوانان باشند نیز با انجام دادن رفتارهایی ناشایست، مردم و طرفداران فوتبال را از رفتن به ورزشگاه بازمی دارند. نمونه ی این مساله، شادی پس از گل تعدادی از بازیکنان بود که جنجال های زیادی به راه انداخت.

6- پخش مستقیم بازی های لیگ برتر از شبکه ی 3، شبکه ی ورزش و شبکه های استانی صدا و سیما یکی از مهمترین دلیل های کاهش تماشاگران فوتبال در ورزشگاه های است. در دهه های گذشته به دلیل نبود پخش مستقیم بازی های فوتبال از تلویزیون، به طور معمول تماشای بازی های لیگ برتر و تیم ملی در ورزشگاه ها صورت می گرفت.

البته پخش مستقیم و رایگان بازی های فوتبال تنها به بازی های داخلی مربوط نمی شود. پخش زنده ی بازی های جام جهانی فوتبال و رقابت های پرشمار اروپایی از رسانه ی ملی موجب شده است تماشاگران، بازی های فوتبال حرفه یی را با فوتبال بی کیفیت داخلی همسنجی کنند و در نتیجه تمایل چندانی برای حضور در ورزشگاه از خود نشان ندهند.
7- افزون بر موردهای یاد شده نمی توان از مشکل های اقتصادی تماشاگران فوتبال نیز چشم پوشی کرد. در حالی که بیشتر تماشاگران فوتبال از میان جوانان و نوجوانان جامعه هستند و کمتر استقلال اقتصادی دارند، گران شدن بلیت ورود به ورزشگاه ها و همچنین هزینه های حمل و نقل عمومی نیز خود از مانع های حضور افراد مشتاق به تماشای فوتبال است.

اگر در گذشته به دلیل قیمت مناسب بلیت ها، جوانان و نوجوانان با 10 تا 12 هزار تومان می توانستند نیمروز خوب و شادی برای خود فراهم کنند اما اکنون افزایش چشمگیر قیمت بلیت، ورزش دوستان علاقه مند به حضور در ورزشگاه ها را دلسرد کرده است.

8- فرهنگ سازی در میان هواداران یک تیم با هدف تغییر نگرشِ پیروزی حتمی تیم محبوب از دیگر شرط های افزایش حضور تماشاگران در ورزشگاه ها است. در یک دهه ی گذشته تفکر نتیجه گرا به عنوان ملاکی برای موفقیت تیم تعریف شده است و تماشاگران محبوبیت تیم خود را تنها در پیروزی بر حریف می بییند. در این صورت نتیجه یی غیر از آن با واکنش هواداران روبرو می شود.

«هو» کردن مربی، فحاشی به داور و استفاده از عبارت های توهین آمیز در خصوص فوتبالیست ها و مسوولان باشگاه ها از مهمترین نمودهای رواج تفکر نتیجه گرا در فوتبال ایران است.
افزون بر این، فرهنگ سازی در زمینه های گوناگون رفتاری و گفتاری توسط کانون هواداران به صورت ویژه یی به هدایت کنندگان تماشاگرها (لیدرها) یا همان مسوولان کشاندن تماشاگران فوتبال به ورزشگاه ها نیز باید صورت گیرد.

تجهیز ورزشگاه ها و ارزش گذاشتن به تماشاگر، اعطای کارت هواداری و تخفیف ویژه برای تماشاگران و اجرای برنامه های شاد و هیجان آور قبل از شروع بازی ها از دیگر برنامه هایی است که باید به صورت ویژه در دستور کار مسوولان باشگاه ها قرار گیرد.


بیشتر بخوانید: