این روزها صحبت از کاهش دوباره نرخ سود بانکی است و به نظر می رسید که با انتشار اخبار تقلیل نرخ سود بانکی، بازار سرمایه واکنش مثبتی به تغییرات مثبت و شرایطی که برایش حاصل خواهد شد، نشان دهد اما چنین نشد و کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه مطرح می کنند که حتی با اجرایی شدن کاهش دوباره نرخ سود بانکی، باز هم بازار دچار تغییرات اساسی نشود.
این در حالی است که به گفته علی طیب نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار است اعضای شورای پول و اعتبار در نشست سه شنبه هفته جاری خود این موضوع را مورد بررسی و احتمالا تصویب قرار دهند. استدلال طیب نیا این است که به دلیل کاهش نرخ تورم، انتظار می‌رود نرخ سود هم کاهش پیدا کند. این وعده پیش از این از سوی ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر بازنگری در نرخ های سود بانکی هر سه ماه یکبار هم داده شده است.
بی تفاوتی بازار سرمایه به اوج رسید
تحلیلگران بورسی عقیده دارند که بازار دچار یک نوع بی تفاوتی شده و هیچ تصمیمی نمی تواند تغییر عمده ای در این بازار ایجاد کند. برخی‌ها معتقدند که بازار سرمایه به این دلیل که دولت بیش از حد به دنبال کنترل تورم است، دچار چنین وضعیتی شده است. در عین حال، فعالان بازار سرمایه هنوز نشانه و علائمی از رونق بازار سرمایه و اقتصاد ندیده اند.
حتی پیش از این هم که نرخ سود بانکی کاهش یافته بود، برخی از تحلیلگران بازار سرمایه انتظار داشتند که با کاهش نرخ سود بانکی، وضعیت بازار سرمایه هم بهبود یابد و افت‌های مداوم شاخص کل بورس متوقف شود اما این انتظار محقق نشد.
این کارشناسان مطرح کردند که بهانه بازار سرمایه نسبت به بی تفاوتی به این اقدامات بهبودی، این بود که انتظار بازار کاهشی بیش از ارقام مصوب سود بانکی را داشت تا تحرکی در بازار سرمایه ایجاد شود، همچنین برخی دیگر می گفتند که عدم رعایت نرخ‌های سود از سوی بازار غیرمتشکل پولی و برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری باعث شده است که تغییری در شرایط بازار حاصل نشود اما گذشت زمان و افت‌های پیاپی بازار چیز دیگری را نشان داد.
از سوی دیگر، بررسی آمارهای بورس نشان می دهد شاخص کل به عنوان دماسنج بازار سرمایه در اردیبهشت ماه امسال که مصوبه کاهش نرخ سود سپرده های بانکی برای اولین بار اجرایی شد، با کاهشی سه هزار و ۳۱۴ واحدی همراه شده است و در آخرین روز این ماه بر روی عدد ۶۳ هزار و ۷۰۳ واحد قرار گرفت تا شاخص با ادامه افت هایی که داشته در حال حاضر به ۶۱ هزار واحد نزول کرده است.
از سوی دیگر، برخی از کارشناسان و تحلیلگران بورس می گویند که باز هم باید منتظر ماند اما واقعیت این است که مصوبه کاهش نرخ سود بانکی تاثیری بر بورس ندارد و افت‌های شاخص و کاهش ارزش سهام شرکت‌های بورسی همچنان ادامه دار است. آنها می گویند که عدم اعتماد فعالان بورس عمده‌ترین مشکل است و این موضوع ارتباطی چندانی با کاهش نرخ سود بانکی ندارد. به هر حال بازار سرمایه به شدت منفعل شده و واکنشی حتی به مسائل سیاسی هم نشان نمی‌دهد.
بورس دچار بی رمقی و سردرگمی است
شاهین شایان آرانی در گفتگو با مهر درباره تاثیر تغییر نرخ سود بانکی (احتمال کاهش با تصمیم شورای پول و اعتبار) بر بازار سرمایه کشورمان گفت: بازار سرمایه کشورمان در حال حاضر در رکود به سر می برد و به نوعی در انتظار کاهش نرخ سود بانکی نیست و حساسیتی نسبت به این موضوع نمی تواند داشته باشد و تغییر نرخ سود در این شرایط تاثیری بر وضعیت بازار سرمایه ندارد.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه کشورمان به دلیل رشد بی رویه شاخص‌ها و قیمت‌ها در ۳، ۴ سال گذشته و شرایطی که برایش ایجاد شد، به اصلاحاتی نیاز داشت، تصریح کرد: شاخص در این دوران از نزدیک ۹۰ هزار واحد به حدود ۶۲، ۶۳ هزار واحد رسیده و دچار رکود شده و به حالت بی رمقی و سردرگمی رسیده است.
کارشناس بازار سرمایه کشورمان با اشاره به اینکه قیمت‌ها هم به نقطه تعادلی خود رسیده اما بازار رمق و جانی برای تکان خوردن ندارد، افزود: تمامی اینها به خاطر عدم رشد اقتصادی کشور است و تا زمانی که به رشد اقتصادی مطلوب نرسیم، این روند ادامه دارد.
به گفته شایان آرانی، بورس در شرایطی است که نه کاهش و نه افزایش نرخ سود بانکی تاثیر خاصی بر روی آن نمی گذارد. در حال حاضر قیمت‌ها در بازار سرمایه و همچنین شاخص بورس به حداقل رسیده است. در شرایط فعلی نرخ سود بانکی بسیار پائین است، این در حالی است که بازار نسبت به آن واکنشی ندارد و دستخوش بی رمقی است.
وی با اشاره به اینکه اگر بازار سرمایه ای پر جنب و جوش داشتیم، حتما کاهش نرخ سود بانکی بر آن تاثیر می گذاشت و حساسیت نسبت به آن بالا می رفت، عنوان کرد: اما در این شرایط تغییرات نرخ سود تاثیری بر شاخص ندارد و شاید تنها تکان های کوچکی در بازار مشاهده شود و این هم مربوط به تغییرات اندک سهام بانکی ها باشد که تاثیر کوچکی بر شاخص بگذارد و آن را تحت الشعاع قرار دهد.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: الان بهترین زمان اصلاح ساختار بازار سرمایه است، زیرا همه در انتظار به سر می برند. در عین حال، پیش بینی ها این نیست که رشد اقتصادی اتفاق نخواهد افتاد اما با مهار رشد تورم، رشد اقتصادی فدا می شود. دوران انضباط مالی و دوران گذار را را می گذرانیم که باید از تورم بی رویه و اصلاح نرخ ارز عبور کنیم. پس از آن دولت سیاست رشد را اعمال خواهد کرد و این رشد اقتصادی بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
وی با بیان اینکه هم اکنون وقت اصلاحات برای پرش جدی است تا رشد اقتصادی در مدار قرار گیرد، عنوان کرد: باید شرایط را با رفع اثرات تحریم‌ها آماده کنیم و اگر نیاز است برای اصلاح ساختار بازار سرمایه کمیته و شورا تشکیل دهیم. الان زمان اصلاح قانون است.
شایان آرانی با ذکر این نکته که بازار در بلاتکلیفی به سر می برد، بر اینکه مکانیزم‌ها و روش‌های جذب و جلب سرمایه گذاری خارجی باید تغییر کند، تاکید کرد و افزود: بخش فناوری‌های نوین، نحوه تبلیغ در بازار سرمایه و غیره نیازمند اصلاح است تا با آغاز رشد اقتصادی، بستر اصلاحات فراهم باشد تا از فرصت‌ها بهره بردای کنیم.
وی خاطرنشان کرد: به هر حال تا زمانی که رشد اقتصادی حاصل و تحریم‌ها حل نشود، فضای بازار سرمایه همین گونه خواهد بود و بازار سرمایه در استراحت به سر می برد.
همچنین حامد ستاک کارشناس بازار سرمایه در این زمینه به مهر گفت: هر چند افق سرمایه گذاری در ایران روشن است و با توجه به توافقات و برجام امید به سرمایه گذاری خارجی ایجاد شده است اما در این مرحله سرمایه گذاران نشانه ای برای عبور از رکود و معضل رکود تورمی نمی‌بینند. در مرحله اول باید رکود مهار شود، حتی اگر این اتفاق بیافتد اما اقدامات عملی برای رونق بورس از سوی فعالان بازار مشاهده نگردد، وضعیت بازار دچار تغییر اساسی نخواهد شد.
البته این این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این مطلب که آیا وضعیت نرخ سود بانکی هم در شرایط ایجاد شده بورس تاثیر گذار بوده است؟ خاطرنشان کرد: بازارهای سرمایه و پول به صورت سنتی رقبای یکدیگرند و هر کدام که شرایط بهتری را داشته باشند، شرایط تضعیف دیگری را فراهم می کنند.
