يکشنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۴ - 2025 December 14 - ۲۲ جمادی الثانی ۱۴۴۷
۲۳ آذر ۱۴۰۴ - ۱۲:۳۴

بررسی چارچوب‌های فقهی رمزارزها

هم‌زمان با رشد استفاده از دارایی‌های دیجیتال در اقتصاد جهانی، سازمان بورس در حال بررسی چارچوب‌های فقهی و نظارتی لازم برای پذیرش ابزار‌های مبتنی بر رمزارز در بازار سرمایه است.
کد خبر: ۸۲۹۰۹۰

بررسی چارچوب‌های فقهی رمزارزها

به گزارش ایران اکونومیست؛ در نشست تخصصی «بررسی فقهی توسعه ابزار‌های مبتنی بر رمزدارایی‌ها در بازار سرمایه» رضا میرزاخانی، با اشاره به گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۰ گفت: ارز‌های دیجیتال به مرحله‌ای رسیده‌اند که نادیده گرفتن آنها در اقتصاد جهانی اجتناب‌ناپذیر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) افزود: میان توسعه‌دهندگان رمزارز‌ها و نهاد‌های تنظیم‌گر شکاف معناداری وجود دارد؛ به‌طوری که برخی کشور‌ها این فناوری را پذیرفته‌اند و برخی دیگر با سخت‌گیری‌های جدی با آن برخورد می‌کنند.

میرزاخانی با اشاره به دیدگاه‌های فقهی موجود در کشور‌های اسلامی اظهار کرد: درباره رمزارز‌ها سه رویکرد اصلی شامل جواز، احتیاط و ممنوعیت مطرح است. برخی به دلیل نوسانات شدید، مشروعیت این دارایی‌ها را محل تردید می‌دانند و حتی آن را مصداق قمار تلقی کرده‌اند. در مقابل، گروهی ماهیت رمزارز‌ها را ذاتاً بدون اشکال می‌دانند، اما به دلیل پیامد‌هایی مانند اخلال در نظام اقتصادی و پول‌شویی، استفاده از آن را مجاز نمی‌شمارند. دیدگاه سوم نیز رویکردی محتاطانه دارد و معتقد است بدون تحقیقات فنی و تجربی کافی نمی‌توان حکم قطعی صادر کرد.

وی تأکید کرد: با توجه به ابهام‌های موجود، یکی از وظایف مهم سازمان بورس، ارزیابی و سنجش ابزار‌های نوین مالی از منظر شرعی پیش از ورود به بازار سرمایه است.

الزامات جهانی و مسیر اجرایی ورود رمزارز‌ها

رحمان آراسته با اشاره به الزامات اجرایی گفت: هر ابزار جدیدی که قرار است وارد بازار سرمایه شود، باید با شرایط اقتصاد ایران سازگار باشد.

مدیر بازار مشتقه ابزار‌های نوین مالی بورس کالا افزود: ابتدا باید معاملات نقدی گواهی سپرده رمزارز‌ها اجرایی شود، سپس بازار مشتقات آن توسعه یابد و در نهایت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر رمزارز در بازار سرمایه عرضه شوند.

اعتبار عقلایی رمزارز‌ها از نگاه فقهی

غلامرضا مصباحی‌مقدم نیز در این نشست با اشاره به بحث ماهیت رمزارز‌ها اظهار کرد: تعریف «مال» یک امر عرفی و عقلایی است و قانون‌گذار دینی به‌صورت مستقیم مصداق آن را تعیین نمی‌کند. ابهام در ماهیت رمزارز‌ها دلیل اصلی احتیاط بسیاری از فقها در صدور فتوا درباره آنهاست.

رئیس کمیته فقهی سازمان بورس افزود: برخلاف پول‌های رایج که از پشتوانه حاکمیتی برخوردارند، رمزارز‌ها مبتنی بر اعتماد جمعی هستند، اما در سال‌های اخیر برخی از آنها مانند بیت‌کوین به سطحی از اعتبار عمومی عقلایی دست یافته‌اند.

مصباحی‌مقدم تصریح کرد: تاکنون فتوای صریحی از سوی مقام معظم رهبری درباره رمزارز‌ها صادر نشده و این موضوع در حال بررسی و تأمل است.

چهار دغدغه اصلی سازمان بورس

امیر بهداد سلامی نیز در این نشست با تأکید بر رویکرد حمایتی، اما محتاطانه سازمان بورس گفت: سازمان بورس نه موافق مطلق رمزارزهاست و نه مخالف مطلق؛ رویکرد ما شفافیت، نظارت‌پذیری و حمایت از سرمایه‌گذاران است.

مدیر پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس افزود: سازمان بورس چهار دغدغه اصلی در مسیر پذیرش ابزار‌های مبتنی بر رمزارز‌ها دارد؛ ریسک دستکاری بازار، الزامات کفایت سرمایه و شفافیت اطلاعاتی، نوسانات شدید قیمتی و مرزبندی وظایف قانونی میان سازمان بورس و بانک مرکزی.

وی گفت: در نهایت باید مشخص شود که عرضه این ابزار‌ها به‌صورت عمومی انجام شود یا صرفاً در اختیار سرمایه‌گذاران حرفه‌ای قرار گیرد.

به گزارش صدا و سیما

 
آخرین اخبار