به گزارش ایران اکونومیست؛ افتتاح حساب بانکی برای کودکان و نوجوانان، یکی از اولین قدمها برای آموزش مفاهیم مالی و مسئولیت پذیری اقتصادی به نسل جدید است. اما این فرایند، قوانین و مقررات خاص خود را دارد که بسیاری از والدین از آن بی خبر هستند. آیا یک نوجوان میتواند به تنهایی حساب باز کند؟ نقش مادر در این فرایند چیست و چه بانکهایی بهترین خدمات را برای این گروه سنی ارائه میدهند؟ در این مطلب، به تمامی این پرسشها به صورت کامل پاسخ میدهیم.
بر اساس قوانین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، افتتاح حساب برای افراد کمتر از ۱۸ سال تنها توسط ولی قانونی آنها امکان پذیر است. در گذشته این اختیار فقط به پدر یا جد پدری (پدربزرگ) و در غیاب آنها به قیم یا وصی قانونی با حکم قضایی داده میشد. در این حالت، حساب به نام فرزند باز میشود اما حق برداشت از آن تا رسیدن به سن قانونی، تنها در اختیار ولی خواهد بود.
خوشبختانه طبق مصوبهای جدید، این محدودیت برداشته شده و مادران نیز میتوانند به نام فرزندان زیر ۱۸ سال خود حساب بانکی افتتاح کنند. در این روش نیز حساب به نام فرزند خواهد بود، اما حق برداشت از موجودی تا زمانی که فرزند به سن ۱۸ سال تمام برسد، منحصرا در اختیار مادر است. این تغییر، گام مهمی در جهت تسهیل امور بانکی برای خانوادهها محسوب میشود.
نوجوانان میتوانند برای حساب خود کارت بانکی دریافت کنند و از آن برای برداشت وجه از دستگاه خودپرداز یا خرید از پایانههای فروشگاهی با رمز اول استفاده نمایند. همچنین امکان دریافت رمز دوم ثابت از طریق دستگاههای خودپرداز برای خریدهای اینترنتی محدود نیز فراهم است. با این حال، به دلیل اینکه سیم کارت به نام افراد زیر ۱۸ سال صادر نمیشود، امکان استفاده از رمز دوم پویا، اپلیکیشنهای پرداخت و انجام تراکنشهای آنلاین سنگین وجود ندارد و پیامکهای بانکی به شماره تلفن همراه ولی ارسال میگردد.
پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی، فرد میتواند شخصا به شعبه مراجعه کرده و ضمن تغییر نوع حساب، تمامی خدمات و اختیارات بانکی را به نام خود فعال کند.
چندین بانک در ایران خدمات ویژهای برای این گروه سنی ارائه میدهند که برخی از محبوبترین آنها عبارتند از:
زیپاد یک اپلیکیشن تخصصی برای آموزش مالی به کودکان است که امکان افتتاح حساب کاملا آنلاین را فراهم میکند. قلک دیجیتال، گزارش هزینهها و ارائه تسهیلات به والدین از ویژگیهای جذاب آن است.
این حساب که توسط نئوبانک سامان ارائه میشود، به طور ویژه برای نوجوانان طراحی شده است و کارتهای بانکی جذاب آن توانسته است محبوبیت زیادی در میان این گروه سنی کسب کند.
این حساب برای کودکان ۷ تا ۱۲ سال طراحی شده و افتتاح آن به صورت حضوری در شعب بانک صادرات انجام میشود.
کودکان و نوجوانان ۵ تا ۱۸ ساله میتوانند صاحب این حساب شوند. بانک آینده همچنین مبلغ ۳۰ هزار تومان به عنوان هدیه در زمان افتتاح حساب به موجودی اضافه میکند.
طبق آخرین دستورالعمل بانک مرکزی، از آبان ماه سال ۱۴۰۳ سقف برداشت حضوری از حسابهای متعلق به افراد زیر ۱۸ سال به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. بر این اساس، این افراد میتوانند روزانه تا ۱۰۰ میلیون تومان و ماهانه تا سقف یک میلیارد تومان از حسابهای خود برداشت کنند. این سقف برای مجموع حسابهای فرد در یک بانک محاسبه میشود.
برای افتتاح حساب به نام افراد زیر ۱۸ سال، ارائه مدارک زیر توسط ولی، قیم یا وصی قانونی الزامی است:
اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی فرد زیر ۱۸ سال.
اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی ولی یا قیم قانونی.
ارائه مدرک رسمی اثبات کننده قیمومیت یا وصایت (در صورت نیاز).
تکمیل فرمهای مربوط به افتتاح حساب با درج دقیق اطلاعات آدرس و کد پستی.
حکم رشد، یک گواهی قضایی است که تایید میکند یک فرد زیر ۱۸ سال، به بلوغ عقلی و توانایی مدیریت امور مالی خود رسیده است. این حکم میتواند اختیارات بانکی نوجوان را به کلی تغییر دهد.
نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال میتوانند بدون نیاز به حکم رشد، حساب قرض الحسنه به نام خود افتتاح کنند. اما حق برداشت از این حساب تا قبل از ۱۵ سالگی تنها با ولی قانونی است. از سن ۱۵ سالگی به بعد، فرد میتواند از این حساب برداشت نماید.
نوجوانی که حکم رشد داشته باشد، میتواند شخصا و بدون نیاز به حضور ولی، انواع حسابهای بانکی را افتتاح کند و حق برداشت و مدیریت کامل حساب نیز در اختیار خودش خواهد بود.
برای دریافت حکم رشد، فرد متقاضی باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست خود را ثبت کند. دادگاه خانواده پس از انجام بررسیهای لازم، از جمله استعلامات محلی و ارزیابی کارشناس، در مورد صلاحیت فرد برای مدیریت امور مالی تصمیم گیری میکند. مراحل قانونی برای دختران و پسران یکسان است، اما به طور معمول این حکم برای دختران زیر ۹ سال و پسران زیر ۱۵ سال صادر نمیشود.
منبع: ایونا