به گزارش ایران اکونومیست؛ صحنه جنگ اوکراین این روزها وارد مرحله‌ای تازه از تنش‌های ژئوپلیتیکی شده است. واشنگتن در حال بررسی درخواست کی‌یف برای دریافت موشک‌های کروز تاماهاوک است؛ سلاحی با بردی بیش از دو هزار و پانصد کیلومتر که می‌تواند از خاک اوکراین تا قلب روسیه، از جمله مسکو، را هدف قرار دهد. هرچند دونالد ترامپ هنوز تصمیم نهایی خود را اعلام نکرده، همین که کاخ سفید چنین گزینه‌ای را روی میز گذاشته، نشان می‌دهد سطح ناامیدی آمریکا از نرسیدن به توافق آتش‌بس با پوتین بالا رفته است.
این تحول برای کرملین معنایی روشن دارد: ورود یک سلاح استراتژیک غربی که می‌تواند موازنه بازدارندگی را تغییر دهد. مقامات روسی هشدار داده‌اند که چنین اقدامی «خطر تشدید شدید جنگ» را در پی دارد. از نگاه مسکو، تاماهاوک نه تنها ابزاری برای اوکراین، بلکه نشانه‌ای از گسترش مستقیم دخالت آمریکا در میدان نبرد است؛ دخالتی که مرز میان جنگ نیابتی و رویارویی مستقیم را بیش از پیش محو می‌کند.
واکنش تند روسیه؛ از تهدید پایگاه‌های نظامی تا هدف قراردادن مستشاران آمریکایی
مسکو بلافاصله نسبت به احتمال ورود تاماهاوک‌ها به جنگ اوکراین واکنش نشان داده و لحن مقامات روسی از هشدار به تهدید مستقیم تغییر کرده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، تأکید کرده پرسش کلیدی این است که چه کسی این موشک‌ها را شلیک خواهد کرد: اوکراینی‌ها یا نظامیان آمریکایی؟ روسیه می‌گوید اگر نقش آمریکایی‌ها در این عملیات پررنگ باشد، آن‌ها به «اهداف مشروع» برای ارتش روسیه تبدیل خواهند شد.
اندری کارتاپولوف، رئیس کمیته دفاعی مجلس روسیه، پا را فراتر گذاشته و هشدار داده هر مستشار یا متخصص آمریکایی که در شلیک این موشک‌ها نقش داشته باشد، مستقیماً در تیررس حملات روسیه قرار خواهد گرفت و «هیچ‌کس، حتی ترامپ، نخواهد توانست از او محافظت کند». این موضع‌گیری نشان می‌دهد مسکو تلاش دارد پیشاپیش خطوط قرمز خود را ترسیم کند تا به واشنگتن بفهماند ارسال چنین سلاحی می‌تواند تقابل را به سطحی کاملاً جدید ارتقا دهد.
پوتین نیز بارها گفته است اگر اوکراین با موشک‌های غربی خاک روسیه را هدف بگیرد، مسکو حق دارد پایگاه‌های نظامی کشورهایی را که این تجهیزات را فراهم کرده‌اند مورد حمله قرار دهد. به این ترتیب، نه‌تنها اوکراین، بلکه کشورهای اروپایی که ممکن است در انتقال تاماهاوک‌ها نقش داشته باشند، در معرض تهدید مستقیم روسیه قرار می‌گیرند.
ابعاد ژئوپلیتیک؛ آیا ارسال تاماهاوک تعادل جنگ را تغییر می‌دهد؟
پرسش اصلی در واشنگتن و مسکو این است که ورود احتمالی تاماهاوک‌ها تا چه حد می‌تواند موازنه جنگ را تغییر دهد. از یک سو، این موشک‌ها با برد بلند خود قابلیت هدف قرار دادن مراکز فرماندهی، پایگاه‌های لجستیکی و حتی شهرهای استراتژیک روسیه را دارند؛ قابلیتی که می‌تواند به اوکراین اجازه دهد دامنه جنگ را از خطوط مقدم در شرق به عمق خاک روسیه بکشاند و هزینه‌های سیاسی و نظامی برای کرملین را افزایش دهد. همین مسئله است که زلنسکی با هشدار به مقامات روسی درباره «یافتن پناهگاه‌های بمب» سعی دارد بازدارندگی روانی ایجاد کند.
اما سوی دیگر معادله چندان ساده نیست. روسیه می‌گوید حتی اگر این موشک‌ها در اختیار اوکراین قرار گیرند، تغییری بنیادین در میدان جنگ ایجاد نخواهد شد. سخنگوی کرملین تأکید کرده نیروهای روسی همچنان در شرق اوکراین پیشروی «آرام اما ثابت» دارند و تاماهاوک‌ها نمی‌توانند این روند را معکوس کنند. در عین حال، ورود چنین سلاحی به جنگ ریسک بالایی دارد: اگر آمریکا یا کشورهای اروپایی در تأمین یا هدایت حملات نقش داشته باشند، در عمل احتمال رویارویی مستقیم میان روسیه و ناتو افزایش خواهد یافت.
از منظر ژئوپلیتیک، این تصمیم آمریکا نه‌تنها به آینده جنگ اوکراین گره خورده، بلکه می‌تواند امنیت اروپا را نیز به لرزه درآورد. دیمیتری مدودف هشدار داده اروپا «توانایی تحمل جنگ مستقیم با روسیه را ندارد» اما خطر وقوع یک «حادثه مرگبار» همواره وجود دارد؛ حادثه‌ای که می‌تواند کل ساختار امنیتی قاره را زیر سؤال ببرد.
چشم‌انداز آینده؛ بازدارندگی یا تشدید درگیری مستقیم؟
احتمال ارسال موشک‌های تاماهاوک به اوکراین اکنون به خط باریکی میان بازدارندگی و تشدید جنگ بدل شده است. در سناریوی نخست، واشنگتن با تحویل این موشک‌ها می‌کوشد فشار بیشتری بر مسکو وارد کند تا پوتین را به پذیرش آتش‌بس یا امتیازدهی در مذاکرات وادارد. اوکراین نیز با در اختیار داشتن توان حمله به عمق خاک روسیه، می‌تواند نوعی بازدارندگی ایجاد کند و هزینه‌های جنگ را برای کرملین بالا ببرد.
اما سناریوی دوم تیره‌تر است. ورود تاماهاوک‌ها می‌تواند خط قرمزهای روسیه را درنوردد و مسکو را به واکنش مستقیم علیه پایگاه‌های آمریکا یا اروپا سوق دهد. چنین تحولی، جنگ نیابتی کنونی را به رویارویی آشکار میان قدرت‌های هسته‌ای نزدیک می‌کند؛ وضعیتی که خطر «حادثه مرگبار» مورد اشاره مدودف را به واقعیتی ملموس بدل خواهد ساخت.
ترامپ هنوز تصمیم نهایی نگرفته، اما حتی طرح این گزینه، نشان‌دهنده سطح بالای نارضایتی واشنگتن از بن‌بست کنونی جنگ است. آینده جنگ اوکراین اکنون به این وابسته است که آیا آمریکا حاضر خواهد شد ریسک ورود به بازی خطرناک موشک‌های استراتژیک را بپذیرد یا همچنان مسیر فرسایشی و کنترل‌شده را دنبال می‌کند. در هر دو حالت، اروپا و بازارهای جهانی باید خود را برای مرحله‌ای جدید از نااطمینانی و بی‌ثباتی آماده کنند./شبکه اطلاع‌رسانی طلا و ارز
