تاج هوش جهان بر سر قاره کهن نشست

نگار علی- در گزارش ۲۰۲۵ worldpopulationreview، سه شاخص مهم که برای رتبه‌بندی «هوشمندترین کشورها» در جهان استفاده می‌شوند بررسی شده‌اند:
۱. میانگین ضریب هوشی ملی (IQ)
۲. نتایج آزمون بین‌المللی پیزا (PISA)
۳. شاخص سرمایه هوشی (Intelligence Capital Index - ICI)

ضریب هوشی؛ معیار جنجالی در جهان رتبه‌بندی‌ها

یکی از مشهورترین اما بحث‌برانگیزترین منابع برای اندازه‌گیری هوش ملی، پژوهش‌های ریچارد لین و دیوید بکر است. این دو پژوهشگر در کتاب «هوش ملت‌ها» (۲۰۱۹)، میانگین ضریب هوشی (IQ) شهروندان ۱۳۲ کشور را محاسبه کرده‌اند.

برترین کشورها بر اساس ضریب هوشی

آزمون پیزا؛ آزمونی برای سنجش آینده‌نگری آموزشی

آزمون بین‌المللی PISA که هر سه سال یک‌بار توسط OECD برگزار می‌شود، مهارت‌های دانش‌آموزان ۱۵ ساله را در ریاضی، علوم و خواندن می‌سنجد. این آزمون معیاری برای ارزیابی توانمندی سیستم آموزشی کشورها در آماده‌سازی نسل آینده است.

هوشی؛ وقی فقط نمره کافی نیست

سومین شاخص، یعنی سرمایه هوشی (ICI)، تلاش می‌کند فراتر از اعداد و نمره‌ها برود و توانایی کشورها در تبدیل دانش به نوآوری و پیشرفت فناوری را بسنجد. در این رتبه‌بندی، معیارهایی مانند کیفیت دانشگاه‌ها، نرخ تحصیلات عالی، ثبت اختراعات و توسعه فناوری مد نظر قرار می‌گیرند.

جالب اینکه سنگاپور در هر سه شاخص (IQ، PISA و ICI) جزو برترین‌هاست؛ کشوری کوچک اما با سیستم آموزشی بسیار پیشرفته و سرمایه‌گذاری کلان روی فناوری و نوآوری.

با وجود آنچه در بالا ذکر شد، باید این واقعیت را پذیرفت که هوشمندی یک کشور فقط به نمره عددی خلاصه نمی‌شود. شبکه‌ای از عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و آموزشی در شکل‌گیری «هوش ملی» نقش دارد. همان‌طور که ضریب هوشی مانند دمای بدن تنها یک علامت از وضعیت سلامت است، میانگین IQ نیز تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهد. توانایی در به‌کارگیری دانش، نوآوری، و تربیت نیروی انسانی خلاق و کارآمد نیز از عناصر مهم هوشمندی یک ملت است.