حضور در «اسکوئید گیم» ریسک‌پذیری نیست آقای تفتی!

به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه خراسان در مطلبی با این عنوان به بررسی این دیدگاه از دید یک کارشناس ارشد مشاوره پرداخته و نوشته است: یک بازیگر سینما و تلویزیون به تازگی در گفت‌وگویی اظهار کرده که فردی ریسک‌پذیر است و اگر شرایط فراهم باشد، حاضر است در مسابقه‌ای مانند «اسکوئید گیم» شرکت کند. او این تصمیم را به ریسک‌پذیری نسبت داده و گفته است: «اگر این بازی در کشور من برگزار شود که می‌تواند زندگی من را از لحاظ مالی زیر و رو کند، من این ریسک را قبول می‌کنم چون آدم ریسک‌پذیری هستم». در این فیلم شاهد هستیم که تعدادی بازیکن به قیمت از دست دادن جان‌شان و مرگ، حاضر به انجام یک سری بازی می‌شوند اما برنده نهایی به پول زیادی دست خواهد یافت. داشتن دیدگاهی شبیه «کامران تفتی» ممکن است در نگاه اول جسورانه و هیجان‌انگیز به نظر برسد اما از منظر روان‌شناسی، نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد؛ چرا که پشت این جملات می‌تواند دیدگاهی نادرست و حتی ناسالم نسبت به زندگی، موفقیت و ریسک نهفته باشد.

ریسک‌پذیری واقعی چیست؟
ریسک‌پذیری در روان‌شناسی به معنای توانایی فرد برای ورود آگاهانه به موقعیت‌هایی است که دارای عدم قطعیت و احتمال شکست هستند؛ اما این انتخاب باید بر پایه‌  اطلاعات، تحلیل و پذیرش نتایج باشد. مثلاً یک کارآفرین زمانی که روی یک ایده سرمایه‌گذاری می‌کند، با احتمال شکست روبه روست، اما همزمان برای مدیریت این ریسک برنامه دارد. او نمی‌گوید: «یا همه‌چیز را می‌برم یا نابود می‌شوم»، بلکه در مسیر رشد، یادگیری و پیشرفت قدم می‌گذارد. در مقابل، شرکت در بازی‌هایی با ریسک مرگ که نه کنترل در آن وجود دارد و نه قطعیتی درباره نتیجه، بیشتر از آن که «ریسک‌پذیری» باشد، نوعی بی‌پروایی یا حتی «ناامیدی از مسیرهای طبیعی رشد» است.

ذهنیت «یا همه‌چیز یا هیچ‌چیز»
تفکر «یا می‌میرم یا پولدار می‌شم» مثالی بارز از یک خطای شناختی به نام تفکر دوقطبی یا «سیاه و سفید دیدن» است. در این نوع از تفکر، فرد فقط دو حالت مطلق را در نظر می‌گیرد: پیروزی مطلق یا شکست مطلق، مرگ یا موفقیت. این الگوی فکری در بسیاری از اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال شخصیت مرزی هم دیده می‌شود و معمولا منجر به تصمیم‌گیری‌های پرخطر و آسیب‌زا می‌شود. زندگی واقعی پر از طیف‌ها و حالت‌های بینابینی است. موفقیت، یک مسیر تدریجی و پیچیده است، نه یک انتخاب دوگانه.
 

تمایل به راه‌های پولدارشدن یکهویی
صحبت از شرکت در مسابقه‌ای مانند «اسکوئید گیم» با وجود مرگ‌آور بودن آن می‌تواند بازتابی از یک میل ناخودآگاه به یک‌شبه پولدار شدن باشد. در فرهنگی که تلاش بلندمدت، یادگیری تدریجی و رشد پایدار کم‌ارزش شده و موفقیت‌های ناگهانی برجسته می‌شود، تمایل به راه‌های سریع و خطرناک بیشتر دیده می‌شود. این میل، معمولا ریشه در ناامیدی، مقایسه‌ اجتماعی شدید، یا تجربه‌ شکست‌های مکرر دارد و فرد را به سمت پذیرش خطراتی می‌برد که ممکن است جبران‌ناپذیر باشند.
 

فرار از واقعیت یا تهی‌شدن از معنا
افرادی که حاضرند جان خود را به خطر بیندازند تا به چیزی برسند، گاهی در عمق روان خود با نوعی پوچی و بی‌معنایی مواجه‌اند. وقتی زندگی برای فرد، معنا، هدف یا جهت مشخصی نداشته باشد، او به سراغ هیجان‌های شدید یا تصمیم‌های افراطی می‌رود تا خلأ درونی‌اش را پر کند. در واقع، این انتخاب‌ها نوعی تلاش برای «احساس زنده بودن» است، نه فقط رسیدن به پول. ریسک‌پذیری سالم در روان‌شناسی، همراه با آگاهی، مسئولیت‌پذیری و هدفمندی است. اما چیزی که در اظهارنظر کامران تفتی مشاهده می‌شود، بیشتر شبیه به نوعی نگاه ناامیدانه و افراطی به موفقیت و زندگی است؛ نگاهی که نتیجه‌اش نه رشد که فرسودگی و تخریب است. شاید وقت آن رسیده که فرهنگ ریسک‌پذیری را بازتعریف کنیم؛ نه به‌عنوان پریدن از ارتفاع بدون چتر، بلکه به‌عنوان ساختن پله‌به‌پله‌  آینده، با شهامت، تعهد و صبر.