به گزارش ایران اکونومیست، درست دوم آوریل (۱۳ فروردین ۱۴۰۴) و «روز آزادی» (Liberation Day) بود که «دونالد ترامپ» از یکی از کلیدیترین ارکان ریاست جمهوری خود در آمریکا پرده برداشت؛ اعمال «تعرفههای متقابل» به منزله سلاحی برای فشار سیاسی علیه کشورها.
از آن زمان تا کنون، تعرفهگذاری به عنوان سیاستی مرسوم در عرصه جهانی را با سبک خاص ترامپ شاهد بودهایم؛ جایی که اعداد به اندازه شکل کار مهم نیست؛ پیامهای کوتاه و مذاکرات طولانی.
«پدرو سانچز» نخست وزیر اسپانیا در چارچوب نشست ناتو اعلام کرد که این کشور بر خلاف درخواست آمریکا، پنج درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای هزینههای دفاعی اختصاص نخواهد داد. ترامپ برای پاسخ به سانچز درنگ نکرد: «کاری میکنیم که دو برابر بیشتر هزینه کنند».
ترامپ در ششمین ماه از دومین دوره ریاست جمهوری خود، موجی از نامههای تعرفهای را منتشر کردچهارم ژوئن (۱۳ تیر) و روز استقلال آمریکا بود که تنشها در جهان بار دیگر افزایش یافت.
«بریکس» اولین هدف ترامپ بود؛ ائتلاف اقتصادهای نوظهور جهان متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی که در سالهای اخیر اعضای خود را گسترش داده نخستین هشدارهای صریح رئیسجمهوری آمریکا را دریافت کرد.
پس از بریکس، نهم ژوئیه (۱۸ تیر) بود که بزرگترین حمله تجاری ترامپ تا آن زمان اتفاق افتاد: بیش از ۲۵ کشور جهان که مکزیک، کانادا، ژاپن، اندونزی، آفریقای جنوبی، بنگلادش و مجموع اتحادیه اروپا از جمله آنها بودند، اولتیماتومی از سوی ترامپ دریافت کردند: «اگر میخواهید بازی کنید، این هزینهای است که باید بپردازید».
به این ترتیب، ترامپ در ششمین ماه از دومین دوره ریاست جمهوری خود، موجی از نامههای تعرفهای را منتشر کرد و مذاکرات را به اول اوت (۱۰ مرداد) موکول کرد.
انتشار نامهها در شبکههای اجتماعی، هرگونه پروتکل دیپلماتیک را شکست.
چماق تعرفهها در عرصه تجارت، به ابزار چانهزنی ترامپ برای پیروزی در سیاستهای دیگر تبدیل شده استماه ژوئیه (تیر- مرداد) هنوز به پایان نرسیده و ترامپ در استفاده از تعرفهها پا را فراتر گذاشته است؛ تعرفهگذاری علیه برزیل با هدف نجات «ژائیر بولسونارو» رئیسجمهوری سابق این کشور و دوست و متحد ترامپ که به اتهام کودتا علیه دولت مستقر برزیل تحت پیگرد و محاکمه قرار دارد. اما پاسخ «لولا داسیلوا» رئیسجمهوری برزیل به ترامپ: اجازه نخواهیم داد که یک گرینگو به برزیل دستور دهد.
تهدید ترامپ علیه «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهوری روسیه نیز تا حدی غافلگیرکننده بود: تعرفه ۱۰۰ درصدی بر همه محصولات روسی در صورت متوقف نشدن جنگ اوکراین در ۵۰ روز آینده.
برخی کشورها به توافقی لحظه آخری با ترامپ دست یافتند: «ترامپ از توافق با اندونزی خبر داد: تعرفههای ۱۹ درصدی در ازای «دسترسی کامل» به اقتصاد این کشور»؛ «نفس راحت انگلیس با معافیت تعرفهای ترامپ بر فولاد بریتانیا»؛ «ترامپ از توافق تجاری با ویتنام خبر داد: تعرفه ۲۰ درصدی برای همه واردات».
بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) هشدار داده است که تعرفههای جدید، بار دیگر تورم را افزایش و تولید ناخالص داخلی را کاهش خواهد داد. با این حال، مصرفکنندگان نخستین کسانی خواهند بود که تاثیر افزایش قیمتها را احساس خواهند کرد.
در حالی که اول اوت به عنوان خط قرمز ترامپ اعلام شده است، خواهیم دید که چه کشورهایی در مذاکره با ترامپ موفق خواهند بود و چه کسانی هزینه این استراتژی جدید تعرفهای واشنگتن را پرداخت خواهند کرد.
به گفته برخی کارشناسان، کاری که ترامپ انجام میدهد، سیاست تحریم است؛ با این تفاوت که او این کار را علیه همه جهان، به طور همزمان و با هدف نجات آمریکا از آسیب فرضی «کلاهبرداری» از این کشور برای دههها انجام میدهد.
روند جنگ تجاری ترامپ نشان میدهد که از دیدگاه ترامپ، هیچ توافق برد-بردی با متحدان وجود ندارد و اگر توافقی با کشورهای مختلف نیز حاصل شود، باید از موضع قدرت انجام شود.
تردیدی وجود ندارد که چماق تعرفهها در عرصه تجارت، به ابزار چانهزنی ترامپ برای پیروزی در سیاستهای دیگر تبدیل شده است.