سهم ۷۰ درصدی رشد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر به آسیا تعلق گرفت

به گزارش ایران اکونومیست از بورس انرژی ایران، بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) بیش از۷۰ درصد از رشد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در آسیا رخ داده است؛ در حالی که سایر مناطق به ویژه آفریقا از این روند عقب مانده‌اند.

بر اساس گزارش «آمار انرژی‌های تجدیدپذیر ۲۰۲۵» که پنج‌شنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۴ از سوی آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) منتشر شد، علی‌رغم رشد بیش از ۱۵ درصدی ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۴، شکاف رشد در میان مناطق مختلف در حال افزایش است.

آسیا مانند چند سال گذشته جایگاه پیشروی خود را حفظ کرده و ۷۱ درصد از ظرفیت جدید تجدیدپذیرها در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده است. پس از آن اروپا و آمریکای شمالی (که به ترتیب ۱۲.۳ درصد و ۷.۸ درصد در این افزایش سهم داشته‌اند) قرار دارند.

این امر شکافی عظیم با آفریقا، اوراسیا، آمریکای مرکزی و کارائیب ایجاد می‌کند که مجموعاً تنها ۲.۸ درصد از کل افزایش ظرفیت تجدیدپذیرها را به خود اختصاص داده‌اند. آفریقا علی‌رغم فرصت‌های عظیم اقتصادی و توسعه‌ای، ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر خود را تنها ۷.۲ درصد افزایش داده است.

جهان در انتظار تولید ۱۱ تراواتی انرژی‌های تجدیدپذیر

کارشناسان، از جمله مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر و دبیر اجرایی تغییرات اقلیمی سازمان ملل هشدار می‌دهند که با وجود این رشد، جهان در مسیر دست‌یابی به هدف توافق کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (COP۲۸) برای ۳ برابر کردن ظرفیت تجدیدپذیرها تا سال ۲۰۳۰ قرار ندارد. ظرفیت اضافه شده در سال ۲۰۲۴ یک رکورد بود اما برای رسیدن به هدف ۱۱.۲ تراواتی به رشد سالانه بسیار سریع‌تری نیاز است و با روند فعلی، جهان با کمبود مواجه خواهد شد.

اگرچه ۵۸۲ گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر اضافه شده در سال ۲۰۲۴ میلادی یک رکورد افزایش سالانه محسوب می‌شود اما همچنان از سرعت لازم برای رسیدن به هدف جهانی ۳ برابری، یعنی ۱۱.۲ تراوات تا سال ۲۰۳۰، کمتر است.

اگر همین نرخ رشد سالانه ادامه یابد، جهان تنها به ظرفیت ۱۰.۳ تراوات از انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد رسید و ۰.۹ تراوات با هدف فاصله خواهد داشت. دست‌یابی به این هدف تا سال ۲۰۳۰ مستلزم آن است که ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر حتی با سرعتی بیشتر، یعنی سالانه ۱۶.۶ درصد در کمتر از ۵ سال باقی‌مانده افزایش یابد.

تجدیدپذیرها در حال جایگزینی با سوخت فسیلی

روند ظرفیت تجدیدپذیرها همچنین نشان‌دهنده سلطه انرژی خورشیدی و بادی است. این دو منبع مجموعاً ۹۷.۵ درصد از کل ظرفیت خالص افزوده شده تجدیدپذیرها در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده‌اند و انرژی خورشیدی به تنهایی ۴۵۳ گیگاوات افزایش یافته است.

این امر رقابت‌پذیری اقتصادی انرژی خورشیدی را ثابت می‌کند؛ منبعی که فرصت‌های تجاری و امنیت انرژی را به سرعت و به طور پایدار فراهم می‌آورد.

انرژی بادی با ۱۱۴ گیگاوات از کل افزایش ظرفیت تجدیدپذیرها در رتبه بعدی قرار دارد. با توجه به اینکه سهم تجدیدپذیرها از ظرفیت نصب‌شده در حال نزدیک شدن به سوخت‌های فسیلی است (۴۶.۲ درصد تجدیدپذیرها در مقابل ۴۷.۳ درصد سوخت‌های فسیلی)، این استدلال که انرژی‌های تجدیدپذیر یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای ایجاد شغل و پیشبرد رشد پایدار هستند، بیش از پیش قوت گرفته است.

این گزارش همچنین رشد مداوم تولید برق تجدیدپذیر را نشان می‌دهد که عمدتاً ناشی از انرژی خورشیدی و بادی است. تولید برق تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲، ۵.۶ درصد رشد کرد و به ۸۹۲۸ تراوات-ساعت رسید.

در همین حال، تولید برق غیرتجدیدپذیر در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ تنها ۱.۲ درصد رشد داشته است. به این ترتیب تا سال ۲۰۲۳ منابع انرژی تجدیدپذیر تقریباً ۳۰ درصد از کل تولید برق جهان را به خود اختصاص داده‌اند.