آمریکایی‌سازی حقوق بین‌الملل امنیت کشورها را به خطر می‌اندازد

به گزارش ایران اکونومیست از معاونت امور بین الملل قوه قضاییه و ستاد حقوق بشر، ناصر سراج روز چهارشنبه با اشاره به یکجانبه‌گرایی آمریکا و تضعیف همبستگی بین‌المللی و ایجاد چالش و تنش برای جامعه بین‌المللی از سوی آمریکا، «حقوق بشر آمریکایی از نگاه قربانیان» را مورد توجه قرار داد و اظهار کرد: حقوق بشر آمریکایی که در واقع در پازل سیاست کلی آمریکایی سازی حقوق بین الملل معنا می‌یابد، به عنوان بخشی از سیاست و قدرت‌نمایی آمریکا شکل گرفته است.

سراج با تشریح سه محور مهم نقض حقوق بشر توسط آمریکا، گفت: پیش از آنکه به چیستی و ابعاد حقوق بشر آمریکایی بپردازیم، به نظر ضروری است تا تعریفی از نظریه «آمریکایی سازی حقوق بین الملل» ارائه دهیم.

وی افزود: آمریکایی‌سازی حقوق بین‌الملل به معنای تحمیل الگوها، هنجارها و رویه‌های حقوقی ایالات متحده بر نظام حقوق بین‌الملل و سازمان‌های بین‌المللی است؛ به گونه‌ای که منافع و امنیت ملی این کشور در اولویت قرار گیرد و قواعد عام و الزام‌آور حقوق بین‌الملل تضعیف شود.

دبیر ستاد حقوق بشر تاکید کرد: «یکجانبه‌گرایی»، «اولویت قدرت بر حقوق»، «تضعیف همبستگی بین‌المللی و ایجاد چالش یا تنش برای جامعه بین المللی»، از جمله ویژگی‌های اصلی نظریه آمریکایی‌سازی حقوق بین‌الملل است.

وی اضافه کرد: این پدیده، به‌ویژه در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ به اوج خود رسیده و نمونه‌هایی مانند ترور هدفمند مدافع حقوق ملت های منطقه شهید حاج قاسم سلیمانی در سال ۲۰۲۰، خروج از سازمان‌های بین‌المللی نظیر شورای حقوق بشر، توسل به زور و تجاوز به خاک جمهوری اسلامی ایران، تحریم فرانچسکا آلبانزه گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی که در واقع به معنای تحریم حقوق بشر در کل است و بسیاری از اقدامات یکجانبه و غیرقانونی دیگر به عنوان جلوه‌ای از این روند تلقی می‌شوند.

معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه گفت: به طور کلی، حقوق بشر آمریکایی از لحاظ نظری و عملی، ترکیبی از ادعاهای حقوق بشری و نقض‌های گسترده آن است که هم در داخل آمریکا و هم در عرصه بین‌المللی به چشم می‌خورد. این وضعیت ناشی از نگرش استثناگرایی، نژادپرستی و منافع اقتصادی سیاسی آمریکا است که موجب شده حقوق بشر به ابزاری برای تسلط و تحمیل سیاست‌های آمریکا تبدیل شود.

قربانیان نقض حقوق بشر توسط ایالات متحده آمریکا

دبیر ستاد حقوق بشر محور دوم نقض حقوق بشر توسط آمریکا را به دو دسته تقسیم کرد و گفت: اساساً قربانیان نقض حقوق بشر توسط آمریکا را می‌توان به دو دسته کلی، قربانیان داخل در مرزهای ایالات متحده و قربانیان خارج از مرزها که به واسطه سیاست‌های تجاوزکارانه و توسعه‌طلبانه این رژیم، روزبه‌روز در حال افزایش هستند، تقسیم‌بندی کرد.

وی یادآور شد: گاهی به اشتباه اینگونه برداشت می‌شود که سیاست‌های ضد حقوق بشری ایالات متحده آمریکا تنها در قبال غیرآمریکایی‌ها و در خارج از مرزهای این کشور اجرا می‌شوند، حال آنکه آمار و ارقام موجود از جمله توصیه‌های بسیار زیادی که این کشور در جریان بررسی گزارش های ادواری یو پی آر دریافت می‌کند یا گزارش‌های متعددی که گزارشگران درخصوص وضعیت حقوق بشر در داخل آمریکا ارائه می دهند، مبیّن این واقعیت است که شاخص‌های حقوق بشری در داخل آمریکا نیز روز به روز در حال تضعیف است و سیاستمداران آمریکایی اساساً به حقوق بشر اعتقادی نداشته و آن را صرفاً ابزاری برای به قدرت رسیدن می‌دانند و از این حیث، تفاوتی میان رفتار آنها در عرصه داخلی و بین المللی نیست.

سراج با اشاره به مستندات به دست آمده از گزارش‌های سازکارهای نظارتی حقوق بشری در عرصه بین الملل و سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی مانند سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر که انتصاب‌شان به آمریکا نیز بارها به اثبات رسیده است، افزود: اصلی ترین قربانیان داخلی سیاست های ضد حقوق بشری ایالات متحده آمریکا عبارتند از:

• اقلیت‌های نژادی و قومی: سیاهپوستان، بومیان سرخپوست، لاتین‌تبارها و سایر اقلیت‌ها به صورت سیستماتیک با تبعیض نژادی، خشونت پلیس، و نابرابری در نظام قضایی روبه‌رو هستند.
• کودکان و زنان: خشونت علیه زنان، نابرابری جنسیتی و بی‌توجهی به قربانیان خشونت جنسی بارها گزارش شده است.
• زندانیان و پناهجویان: ایالات متحده آمریکا با کمتر از ۵ درصد جمعیت جهان، حدود ۲۰ درصد از کل جمعیت زندانیان دنیا را در خود جای داده است. رفتار خشونت‌آمیز با زندانیان، شکنجه در زندان‌هایی مانند گوانتانامو، و برخورد نامناسب با پناهجویان از دیگر مصادیق نقض حقوق بشر داخلی رژیم آمریکاست.
• بی‌خانمان‌ها و فقرا: نابرابری اجتماعی، فقر گسترده و بی‌خانمانی به عنوان نقض حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهروندان آمریکایی مطرح شده است.

قربانیان بین‌المللی سیاست‌های ضد حقوق بشری ایالات متحده آمریکا

سراج در ادامه به قربانیان بین‌المللی سیاست‌های ضد حقوق بشری ایالات متحده آمریکا اشاره کرد و گفت: این قربانیان شامل طیف گسترده ای از افراد هستند. با این حال، شاید به جرات بتوان اذعان داشت که امروز، جامعه بین الملل در کل و به صورت خاص حقوق بین الملل، اصلی ترین قربانی سیاست های رژیم آمریکا محسوب می شوند. سازمان مللی که حدود ۸۰ سال پیش با هدف حمایت از حقوق بشر و نیل به صلح و امنیت بین المللی تاسیس گردید، در هیچ برهه ای از زمان به مانند امروز متاثر از سیاست های مخرب و یکجانبه گرایانه رژیم آمریکا و عامل دست نشانده آن یعنی رژیم جنایتکار صهیونیستی قرار نگرفته است.

دبیر ستاد حقوق بشر تاکید کرد: تحریم های غیرقانونی، ترورهای هدفمند، توسل به زور و تهدید مستمر به توسل به زور و تجاوز مسلحانه علیه دولت‌های دیگر، به قدری پرتکرار گشته که به گمان برخی حقوقدانان، امسال به جای جشن هشتاد سالگی تاسیس سازمان ملل متحد باید مراسم ختمی برای مرگ آن توسط رژیم آمریکا گرفت.

وی گفت: براساس مستندات موجود، اصلی ترین قربانیان سیاست خای ضد بشری آمریکا در خارج از مرزهای این کشور عبارتند از:

مردم کشورهای اشغال‌شده: در جریان جنگ‌های عراق، افغانستان و سوریه، صدها هزار غیرنظامی کشته، زخمی یا آواره شده‌اند. گزارش‌هایی از تجاوز جنسی به زنان و کودکان عراقی توسط نیروهای آمریکایی و پیمانکارانشان وجود دارد. همچنین، ربوده شدن و فروش کودکان عراقی در بازار سیاه پس از حمله آمریکا به عراق گزارش شده است.

مردم کشورهای مورد تجاوز مسلحانه رژیم آمریکا و عامل آن رژیم اسرائیل: در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران، حدود ۱۰۶۸ نفر شهید شدند. در میان شهدا ۴۷ نفر کودک و نوجوان بودند و ۱۲۶ نفر زن بودند و ۱۴ نفر نیز از جمله نخبگان علمی به حساب می آمدند. رایان قاسمیان کم سن ترین شهید محسوب می شود که تنها ۲ ماه سن داشت.

فلسطینیان: حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی فارغ از اینکه رئیس جمهور بایدن باشد یا ترامپ و همدستی در نقض حقوق بشر فلسطینیان، به ویژه در غزه، از مصادیق بارز قربانی شدن غیرنظامیان به دست سیاست‌های آمریکاست. لطفا به این آمار و ارقام توجه بفرمائید:

• از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا امروز حدود ۶۰ هزار نفر در غزه به شهادت رسیدند که بیشتر آنها را زنان و کودکان تشکیل می دهند.
• شمار مجروحان نسل کشی رژیم صهیونیستی در غزه تا امروز حدود ۱۴۰ هزار نفر ثبت شده است.
• هنوز نزدیک به ۱۴ هزار فلسطینی در نوار غزه مفقود و زیر آوار هستند.
• رژیم صهیونیستی دستور کوچ اجباری ۸۰ هزار فلسطینی دیگر را در خان‌یونس صادر کرده است.
• بنا به اعلام استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، تاکنون حدود ۸۵ درصد از اراضی نوار غزه یا تحت دستورهای تخلیه اجباری قرار گرفته‌اند یا در محدوده‌های نظامی اعلام‌شده توسط ارتش اشغالگر واقع هستند.

تحریم‌شدگان: تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه آمریکا علیه کشورهایی مانند ایران، ونزوئلا و کوبا، مستقیماً بر زندگی میلیون‌ها غیرنظامی تأثیر گذاشته و منجر به محرومیت از دارو، غذا و نیازهای اولیه شده است. تلفات ناشی از تحریم ها به مراتب بیشتر از جنایات جنگی رژیم آمریکا بوده است. پس از خروج رژیم آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ تا امروز، تنها ۱۸۰۰ بیمار مبتلا به تالاسمی در ایران به دلیل نرسیدن دارو و تجهیزات مورد نیاز جان خود را از دست داده اند. گزارش بازدید گزارشگر ویژه آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر از ایران، مستندات قابل توجهی را در این خصوص ارائه می دهد.

رویکرد ستاد حقوق بشر برای افشای مصادیق حقوق بشر آمریکایی

معاون قوه قضاییه در ادامه به سومین محور نقض حقوق بشر آمریکایی و ماموریت های ستاد حقوق بشر در این رابطه اشاره کرد و گفت: ستاد حقوق بشر به عنوان یک نهاد سیاست گذار فراقوه‌ای، دارای ماموریت‌هایی در زمینه حقوق بشر آمریکایی است. از جمله مهم‌ترین این ماموریت‌ها عبارتند از:

• «شناسایی موارد نقض حقوق بشر در سایر کشورها به ویژه رژیم‌های استکباری و اعلام موضع مناسب در مقابل آن‌ها»
• «پیگیری و مقابله با جنایات گروه‌های تروریستی در عرصه بین‌المللی و هماهنگی اقدامات قضایی برای مقابله با تروریسم»
• «پایش وضعیت حقوق بشر در داخل و خارج کشور به خصوص در مواجهه با اسلام‌ستیزی و تخلفات حقوق بشری به نام مقابله با تروریسم»

وی تصریح کرد: ستاد حقوق بشر در راستای اجرای این ماموریت ها و با اتخاذ رویکرد مطالبه گرایانه و تهاجمی در زمینه افشای مصادیق حقوق بشر آمریکایی و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی، اقدامات زیر را در دستورکار قرار داده است:

• افشای نقض حقوق بشر توسط آمریکا: ستاد حقوق بشر به‌طور مستمر موارد نقض حقوق بشر توسط دولت آمریکا را در ابعاد داخلی و بین‌المللی بررسی و افشا می‌کند. این موارد شامل نقض حقوق اقلیت‌ها، تبعیض نژادی سیستماتیک، خشونت علیه زنان، نقض حقوق کودکان، رفتار خشونت‌آمیز با پناهجویان، و تحریم‌های ظالمانه اقتصادی است که به‌ویژه بر مردم ایران تأثیر منفی گذاشته است.
• پیگیری حقوق قربانیان ایرانی: ستاد حقوق بشر ضمن محکومیت اقدامات ضد حقوق بشری آمریکا، از جمله مشارکت و حمایت از جنایات رژیم اسرائیل، این موارد را به مراجع بین‌المللی مانند کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل گزارش می‌دهد و خواستار پاسخگویی و اجرای عدالت برای قربانیان می‌شود. ستاد همچنین با استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد، نسبت به فعال سازی آنها جهت طرح شکایت در سازکارهای شبه قضایی حقوق بشری در سطح بین المللی اقدام می نماید. لذا توانمندسازی سازمان های مردم نهاد جهت شکایت نیز از جمله اقدامات ستاد محسوب می شود که نمونه اخیر این اقدام را می توان در طرح شکایت انجمن تالاسمی ایران به سازکار شکایت گزارشگر ویژه آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر دید.
• موضع تهاجمی و مطالبه‌گری: جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر رویکردی تهاجمی در مواجهه با غرب اتخاذ کرده و موضع خود را از بازیگر پاسخ‌دهنده به پرسشگر و مطالبه‌گر تغییر داده است. این تغییر رویکرد برگرفته از اسناد بالادستی نظیر برنامه هفتم پیشرفت کشور و سند تحول و تعالی قوه قضائیه است. ستاد حقوق بشر پیشنهاد ایجاد دبیرخانه دائمی برای هفته حقوق بشر آمریکایی را داده تا کشورهای آسیب‌دیده در این حوزه گرد هم آمده و در مطالبه‌گری مشترک شرکت کنند.
• مستندسازی و ارائه گزارش‌ها: علاوه بر افشای موارد نقض حقوق بشر، ستاد حقوق بشر و مجموعه‌های فعال در ایران شواهد و تحلیل‌های حقوقی را مستندسازی کرده و به نهادهای بین‌المللی ارائه می‌دهند تا زمینه پاسخ‌گویی و اجرای عدالت فراهم شود.
• قانون‌گذاری و مقابله حقوقی: در چارچوب قوانین داخلی مانند «قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا» نیز جمهوری اسلامی ایران اقدامات حقوقی و قانونی را برای مقابله با نقض حقوق بشر آمریکایی دنبال می‌کند.

سراج گفت: ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران با رویکردی فعال و تهاجمی، ضمن افشای مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا، پیگیری حقوق قربانیان ایرانی را در مجامع بین‌المللی و داخلی انجام می‌دهد و تلاش می‌کند با ایجاد بسترهای رسانه‌ای، حقوقی و دیپلماتیک، صدای این قربانیان را به گوش جهانیان برساند.