کلمبیا میزبان «نشست تاریخی» گروه لاهه برای مقابله با نسل‌کشی در غزه

به گزارش ایران اکونومیست، پایتخت کلمبیا در روزهای ۱۵ و ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۵ (۲۵ و ۲۶ تیر ۱۴۰۴) میزبان کنفرانسی به ابتکار «گوستاوو پترو» رئیس‌جمهوری این کشور آمریکای لاتین برای رسیدگی به بحران انسانی در غزه و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی است.

در روز نخست این نشست که به ریاست مشترک کلمبیا و آفریقای جنوبی برگزار شد، سران حدود ۳۰ کشور گرد هم آمدند؛ این اجلاس که به دنبال مهار رژیم صهیونیستی است با اجماعی یکپارچه در رد وحشیگری اسرائیل علیه فلسطین آغاز شد.

این نشست به ریاست «روسا ویاویسِنسیو» (Rosa Villavicencio) وزیر امور خارجه کلمبیا برگزار شده و به دنبال توافق بر سر اقدامات مشخص برای رسیدگی به جنایت‌های مرتکب شده توسط اسرائیل، به ویژه پس از قتل عام اردوگاه پناهندگان جبالیا است.

«گروه لاهه» چیست؟

گروه لاهه ژانویه ۲۰۲۴ (اوایل بهمن ۱۴۰۳) توسط هشت کشور بولیوی، کلمبیا، کوبا، هندوراس، مالزی، نامیبیا، سنگال و آفریقای جنوبی در واکنش به بحران انسانی شدید در غزه تاسیس شد.

این گروه از زمان تاسیس گروه لاهه، سه خط اقدام را پیشنهاد کرده است:

• اجرای احکام دادگاه‌های بین‌المللی، از جمله حکم بازداشت «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی که توسط دادگاه کیفری بین‌المللی صادر شده است.
• اعمال تحریم تسلیحاتی علیه اسرائیل و ممنوعیت عبور محموله‌های جنگی به این رژیم.
• مسدود کردن کشتی‌های حامل سلاح یا سوخت به مقصد ارتش اسرائیل.

اهمیت میزبانی کلمبیا: از متحد تا منتقد آشکار اسرائیل

رهبری کلمبیا در این ابتکار عمل، نشان‌دهنده‌ی تغییر اساسی در سیاست خارجی این کشور آمریکای جنوبی است. از آغاز جنگ غزه، «گوستاوو پترو» رئیس‌جمهوری کلمبیا حملات اسرائیل را به عنوان جنایت‌هابی جنگی محکوم کرده و به طور مستقیم رژیم نتانیاهو را به نسل‌کشی متهم کرده است.

کلمبیا در اول ماه مه ۲۰۲۴ (۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳) روابط دیپلماتیک خود را با اسرائیل قطع کرد و برای اولین بار سفیر خود در فلسطین را منصوب کرد. همچنین یک خاخام ضد صهیونیست را به عنوان مدیر امور مذهبی منصوب کرد که باعث ایجاد تنش با بخش‌هایی از جامعه‌ی یهودی محلی شد.

گروه لاهه، واکنشی از سوی کشورهای جنوب جهانی علیه اسرائیل

گروه لاهه، واکنشی جمعی از کشورهای جنوب جهانی به مصونیت اسرائیل در مواجهه با اقدامات فزاینده این رژیم با هدف پاکسازی قومی و جنایات جنگی در غزه است.

اگر چه هنوز مشخص نیست که آیا تعداد کشورهای عضو افزایش خواهد یافت یا خیر، اما انتظار می‌رود اجلاس بوگوتا نقطه عطفی در پاسخ قاطع دیپلماتیک علیه تل‌آویو باشد.

نشست بوگوتا به شدت نمایانگر یک واقعیت جدید در حال شکل‌گیری است: کشورهای جنوب جهان دیگر تنها به نظام جهانی چندجانبه متوسل نمی‌شوند، بلکه در حال بازتعریف آن هستند و از ظرفیت حاکمیتی خود برای اعمال تحریم‌ها، هماهنگی در انجام تحقیقات و مسدود کردن صادرات استراتژیک به اسرائیل استفاده می‌کنند.

نشست بوگوتا نه تنها گسستی از نظم قدیمی را به تصویر می‌کشد، بلکه آغاز یک تحول ژئوپلیتیکی بی‌سابقه را نشان می‌دهداقدام گروه لاهه همچنین محدودیت‌های کنترل مداوم قدرت‌های غربی بر چارچوب نظارتی جهانی را آشکار می‌کند. ابتکارهایی مانند نشست بوگوتا، چالشی آشکار برای انحصار تفسیری است که از نظر تاریخی توسط آمریکا و متحدانش اعمال می‌شود.

با این حال، این شیوه جدید رهبری در قالب ابتکارهایی همچون گروه لاهه بدون خطر نیست. اعمال فشارها از سوی واشنگتن علیه چهره‌هایی مانند «فرانچسکا آلبانیز» گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور فلسطین نشان می‌دهد که کسانی که جرات به چالش کشیدن وضع موجود را دارند، ممکن است با انتقام دیپلماتیک، اقتصادی یا نمادین روبرو شوند.

نشست بوگوتا نه تنها گسستی از نظم قدیمی را به تصویر می‌کشد، بلکه آغاز یک تحول ژئوپلیتیکی بی‌سابقه را نیز نشان می‌دهد: اینکه جنوب جهانی مایل است به عنوان یک نهاد قانونی فعال در عرصه بین‌المللی عمل کند؛ افزایش تحرکی که نتایج آن می‌تواند آینده سیاست جهانی را تغییر دهد.

برگزاری نشست بوگوتا به فاصله چند ساعت پس از نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا بسیار حائز اهمیت است؛ نشستی در بروکسل که همتایان اروپایی تعلیق توافقنامه همکاری با اسرائیل و تحریم این رژیم را بررسی کردند اما هیچ کدام از اقدامات پیشنهادی از جمله تعلیق توافقنامه تجاری، تحریم تسلیحاتی یا محدودیت صدور روادیت مورد توافق قرار نگرفت. ناکامی از سوی کشورهای غربی که سازمان عفو بین‌الملل آن را «خیانتی بی‌رحمانه و غیرقانونی» به قوانین بین‌المللی و حقوق فلسطینی‌ها خواند

در روز نخست نشست چه گذشت؟

کلمبیا و آفریقای جنوبی، روسای مشترک این بلوک، بر فوریت حرکت «از حرف به عمل» تاکید کردند. گوستاوو پترو پیشنهاد داد که کلمبیا میزبان منظم جلسات آینده این گروه شود و بدین ترتیب نقش خود را به عنوان مروج منطقه‌ای عدالت بین‌المللی تثبیت کند.

شرکت‌کنندگان بار دیگر بر تعهد خود به قوانین بین‌المللی و صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری و لزوم اتخاذ اقدامات مشخص برای رسیدگی به بحران انسانی جاری در غزه تاکید کردند.

در طول این اجلاس، توافق شد که یک سازوکار دائمی برای هماهنگی سیاسی و حقوقی بین کشورهای عضو گروه لاهه ایجاد شود؛ مکانیسمی که هدف از آن، ارائه شواهد جدید به دیوان بین‌المللی دادگستری و تقویت تلاش‌های دیپلماتیک در سازمان‌های چندجانبه مانند سازمان ملل متحد است.

«دولت‌های جنوب جهان نمی‌پذیرند که قانون، گروگان مسائل ژئوپلیتیکی باشد. آنچه در فلسطین اتفاق می‌افتد یک تراژدی تصادفی نیست»

وزیر امور خارجه کلمبیا در افتتاحیه کنفرانس وزرای گروه لاهه در بوگوتا تاکید کرد که آنچه در نوار غزه اتفاق می‌افتد «یک تراژدی تصادفی نیست»، بلکه یک پیشبرد یک «رژیم اشغالگر» توسط اسرائیل است.

ویاویسِنسیو گفت: این کنفرانس که به طور مشترک با آفریقای جنوبی ریاست می‌شود، نشان می‌دهد که دولت‌های جنوب جهان نمی‌پذیرند که قانون، گروگان مسائل ژئوپلیتیکی باشد. آنچه در فلسطین اتفاق می‌افتد یک تراژدی تصادفی نیست، بلکه رژیمی از اشغال و طرد است.

وزیر امور خارجه کلمبیا اظهار داشت که این نشست دو روزه نه تنها برای مشورت، بلکه «برای اقدام با شفافیت حقوقی، اخلاقی و سیاسی در مواجهه با یکی از جدی‌ترین چالش‌های اخلاقی زمان ما: رنج مردم فلسطین» خواهد بود.

به گفته وی، «کلمبیا به صراحت اعلام کرده است آنچه در غزه اتفاق می‌افتد نسل‌کشی است». وزیر خارجه کلمبیا افزود: در سال ۲۰۱۸، ما کشور فلسطین را به رسمیت شناختیم و در سال ۲۰۲۴، به دلیل استفاده نامتناسب از زور علیه غیرنظامیان، روابط خود را با اسرائیل قطع کردیم. حقوق بین‌الملل بشردوستانه باید یک اصل و عمل باشد، نه لفاظی‌های توخالی.

وی در این راستا تشریح کرد که نشست بوگوتا به دنبال «فراتر رفتن از لفاظی‌ها، حمایت از تحقیقات دادگاه کیفری بین‌المللی، درخواست رعایت آن توسط دادگاه بین‌المللی دادگستری، پیشنهاد تحریم‌های هدفمند و بسیج تمام ابزارهای موجود» حقوق بین‌الملل است.

«کشورها در مواجهه با نسل‌کشی اسرائیل در نوار غزه با شجاعت و شهامت عمل کنند»

وارشا گاندی‌کوتا-نلوتلا دبیر اجرایی گروه لاهه نیز از کشورها خواست تا در مواجهه با نسل‌کشی اسرائیل در نوار غزه با شجاعت و شهامت عمل کنند.

وی در ابتدای سخنان خود از کلمبیا برای برگزاری این «کنفرانس تاریخی» قدردانی کرد.

دبیر اجرایی گروه لاهه گفت که اقدام جمعی کشورها تنها پادزهر در برابر کشورهای قدرتمندی است که به دنبال محافظت از اقدامات غیرقانونی اسرائیل هستند.

در همین راستا، وی یادآوری کرد که بنیامین نتانیاهو با بیان این جمله که «هیچ کس نمی‌تواند ما را متوقف کند، حتی لاهه» اقتدار دیوان بین‌المللی دادگستری را به چالش کشید.

«کشورها به طور فوری روابط خود را با اسرائیل تعلیق کنند: روابط نظامی، استراتژیک، سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی»

فرانچسکا آلبانیز گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور فلسطین در جریان سخنرانی خود به این نکته اشاره کرد که این اجلاس صرفا به لفاظی‌ها محدود نشود و اقدامات قانونی علیه رژیم اسرائیل انجام شود. وی از همه کشورها خواست تا روابط خود را با تل‌آویو به دلیل نسل‌کشی در غزه بررسی و قطع کنند.

آلبانیز گفت: هر کشوری به طور فوری روابط خود را با دولت (رژیم) اسرائیل بررسی و تعلیق کند: روابط نظامی، استراتژیک، سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی، واردات و همچنین صادرات».

وی همچنین از دولت‌ها خواست تا اطمینان حاصل کنند که همه بخش‌های خصوصی در کشورهایشان، از بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی گرفته تا دانشگاه‌ها، روابط خود را با اسرائیل و همچنین ارائه دهندگان خدمات در زنجیره‌های تامین قطع کنند.

این مقام سازمان ملل تاکید کرد: رفتار عادی و معمول با اشغالگری به معنای حمایت یا ارائه کمک یا مساعدت به حضور غیرقانونی اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین است.

آلبانیز که به تازگی توسط آمریکا تحریم شده است، خاطرنشان کرد که اقتصاد رژیم صهیونیستی برای حفظ «اشغالگری که اکنون به نسل‌کشی تبدیل شده» طراحی شده است.

گزارشگر ویژه سازمان ملل تصریح کرد که تفکیک سیاست‌ها و اقتصاد اسرائیل از سیاست‌ها و اقتصاد اشغالگری تاریخی آن غیرممکن است. او افزود که این پیوندها «دهه‌هاست که جدایی‌ناپذیر بوده‌اند».

«ما خشم و صدای خود را قاطعانه نسبت به سکوت دنیا در مقابل نسل‌کشی علیه فلسطینی‌ها بالا می‌بریم»

نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری ونزوئلا نیز از سکوت دنیا در مقابل نسل‌کشی فلسطینی‌ها توسط رژیم صهیونیستی به شدت انتقاد و بر حق موجودیت و مقاومت فلسطین تاکید کرد.

وی اظهار کرد: ما خشم و صدای خود را قاطعانه نسبت به سکوت دنیا در مقابل نسل‌کشی علیه فلسطینی‌ها بالا می‌بریم.

نشست بوگوتا امروز چهارشنبه به پایان خواهد رسید. همچنین به عنوان بخشی از مراسم اختتامیه، راهپیمایی در همبستگی با فلسطین در مرکز شهر بوگوتا برگزار خواهد شد.