از مهاجرت معکوس تا نوآوری در سلامت؛ روایتی از موفقیت و چالش یک فناور ایرانی در برنامه کانکت

اسماعیل حیدری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و مدیر یکی از تیم‌های فناور در گفت‌وگو با ایران اکونومیست با اشاره به فعالیت‌های خود در حوزه فناوری اظهار کرد: من فارغ‌التحصیل دانشگاه و مؤسسه‌ای در آلمان هستم و دوره‌ای را نیز در دانشگاهی در اسکاتلند گذرانده‌ام. از سال ۱۳۹۶ فعالیت‌های فناورانه خود را آغاز کرده‌ام که این فعالیت‌ها تحت حمایت برنامه کانکت معاونت علمی ریاست‌جمهوری ادامه یافت.

وی افزود: در حال حاضر، دو محصول فناورانه در مجموعه ما توسعه یافته است. نخست، سنسور کاهشی پیوسته غلظت اکسیژن است که توانایی اندازه‌گیری سطح اکسیژن در هوا و آب را دارد. محصول دوم نیز پچ فتودینامیک‌تراپی است که نوعی پچ میکروسوزنی برای درمان سرطان محسوب می‌شود.

حیدری درباره نحوه عملکرد دستگاه اندازه‌گیری اکسیژن توضیح داد: این سنسور، نوعی سنسور فوتونیکی است که بر پایه طیف‌سنجی طول عمر فسفر ساخته شده است. در این فناوری، زمانی که غلظت اکسیژن در محیط تغییر می‌کند، طول عمر فسفورسانس ماده مورد نظر که یک کمپلکس فلزی است نیز تغییر می‌کند.

حیدری ادامه داد: با کالیبره‌کردن این طول عمر نسبت به میزان غلظت اکسیژن، می‌توان اندازه‌گیری دقیقی انجام داد. این دستگاه قادر است به صورت آنی و در زمان واقعی (real-time) میزان اکسیژن را اندازه‌گیری کند که در حوزه‌های پزشکی و زیست‌پزشکی اهمیت زیادی دارد.

وی افزود: اکسیژن یکی از عناصر حیاتی بدن است و در تجهیزاتی مثل ونتیلاتورها، اندازه‌گیری دقیق آن ضروری است. همچنین برای سنجش سطح اکسیژن در بافت‌های بیماران مبتلا به زخم بستر یا دیابت‌های حاد کاربرد دارد و می‌تواند به تشخیص پیشرفت بیماری کمک کند.

مدیر این تیم فناور درباره محصول دوم نیز گفت: پچ فتودینامیک‌تراپی که توسعه داده‌ایم، یک پلتفرم میکروسوزنی است که دارو در آن بارگذاری شده و از منابع نور مادون قرمز (IR) برای فعال‌سازی دارو استفاده می‌شود. این پچ برای درمان موضعی سرطان‌ها طراحی شده است.

وی افزود: برخلاف تزریق‌های معمولی که درد زیادی دارند و تنها در یک نقطه محدود دارو تزریق می‌شود، پچ‌های میکروسوزنی می‌توانند دارو را به‌طور یکنواخت در سطح ناحیه مورد نظر توزیع کنند و برای بیمار نیز بدون درد و راحت‌تر هستند.

حیدری با اشاره به کاربردهای دیگر این پلتفرم، گفت: این روش می‌تواند در درمان عوارض پوستی مانند آکنه یا آکتینیک کراتوز (AK) که در بلندمدت ممکن است منجر به سرطان پوست مانند ملانوما شوند، مؤثر باشد. اگر در مراحل ابتدایی بیماری از این روش استفاده شود، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی درباره نحوه عملکرد درمانی پچ گفت: پچ باید حدود ۴ ساعت روی پوست باقی بماند تا دارو به بافت نفوذ کند. سپس با تابش نور مادون قرمز، دارو فعال می‌شود و با تولید گونه‌های فعال اکسیژن، سلول‌های سرطانی در آن ناحیه را از بین می‌برد.

وی به چالش‌های پیش روی فناوران اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که فعالان حوزه محصولات فناورانه با آن مواجه‌ هستند، بحث سرمایه‌گذاری و بازار است. ما از نظر سرمایه و دسترسی به بازار، با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستیم که توسعه فعالیت‌ها را دشوار می‌کند.