40 درصد تالاب های مهم دنیا در حال نابودی است

ایران اکونومیست - احمد علی کیخا روز دوشنبه در دومین همایش دو روزه مدیریت و مهندسی تالاب ها در سازمان حفاظت محیط زیست گفت: 860 میلیون هکتار وسعت تالابی در سایت رامسر به ثبت رسیده است که روند نابودی آنها بسیار نگران کننده است.
 
وی اظهار کرد: فقط ایران نیست که درگیر شرایط بد تالابی شده است بلکه تمام دنیا گرفتار آن هستند.
 
کیخا ادامه داد: برای اولین بار اندیشه حفاظت از تالاب ها در ایران و در شهر رامسر شکل گرفت، 44 سال پیش 18 کشور در رامسر گردهم آمدند و کنوانسیون رامسر که هدفش حفاظت از تالاب ها و گونه های تالابی است را شکل دادند و اکنون 188 کشور عضو آن هستند.
 
وی تاکید کرد: بر این اساس انتظار می رفت تالاب های ایران که بنیانگذار این کنوانسیون بود در شرایط بهتری باشد اما ظاهرا موفق نبودیم. اکنون دریاچه ارومیه، هامون، پریشان، بختگان، گاوخونی و تعدادی زیادی دیگر از تالاب ها وضعیت خوبی ندارند.
 
معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست ادامه داد: سیاست ها، برنامه ها و پروژه هایی که تاکنون انجام شده است نتیجه اش مطلوب نبود، شاید یک سری اقدامات انجام شد اما در مجموع جوابگوی شرایط تالاب های کشور نبود.
 
وی گفت: بر اساس اعلام دبیر کل کنوانسیون رامسر سالانه به طور متوسط یک درصد از وسعت تالاب های دنیا از بین می رود که روند بسیار نگران کننده ای است و اگر ادامه یابد قطعا در آینده ای نه چندان دور فقط نامی از تالاب ها باقی خواهد ماند.
 
کیخا با تاکید بر اینکه رویکردهای توسعه برای حفاظت از تالاب ها و رودخانه ها مناسب نبود افزود: اگر قرار است بهبودی در وضعیت تالاب های کشور ایجاد شود باید در سیاست ها و قوانین موجود در این زمینه تغییرات اساسی انجام شود.
 
وی ادامه داد: چند سالی است شرایط آب و هوایی تغییر کرده است در حالی که خود را با این تغییر تطبیق نداده ایم زیرا هنوز این تغییر را باور نکرده ایم ، در سال 2009 اجلاسی محیط زیستی در ترکیه برگزار شد که حاضران تاکید بر پذیرش تغییرات آب و هوایی داشتند و اینکه خود را با این تغییر تطبیق دهیم اما به نظر می رسد این تغییر در کشور ما هنوز پذیرفته نشده است.
 
کیخا افزود: می دانیم که وضعیت منابع آب های زیر زمینی مناسب نیست، در30 سال گذشته حدود 60 میلیون متر مکعب مازاد برداشت از منابع زیر زمینی انجام شد اما اکنون برخی رقم 150 میلیارد متر مکعب را اعلام می کنند چون به این منابع مانند معادن نگاه می شود که باید بهره برداری شود.
 
وی تاکید کرد: آبهای زیر زمینی ذخایر احتیاطی ملل محسوب می شوند و برای شرایط بحرانی در نظر گرفته شده اند و برداشت از آنها نباید بیشتر از 20 درصد باشد، اگر به 40 درصد برسد شرایط بحرانی است در حالی که در کشور ما تا 70 درصد نیز برداشت شده است.
 
کیخا گفت: با توجه به اهمیت حفاظت از تالاب ها نمی توانیم در بالادست تالاب ها اراضی دیم را به آبی و زمین های زارعی را به باغ تبدیل کنیم و یا سدسازی ها همچنان ادامه داشته باشد، تمام این موارد نیاز به مدیریت و برنامه ریزی دارد.
 
وی افزود: توجه دولت، رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به این مقوله احساس نیاز به حفاظت از محیط زیست در کشور را ایجاد کرد.
 
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بر اساس قانون اساسی سازمان حفاظت محیط زیست مرجع تشخیص تخریب و آلودگی غیر قابل جبران در محیط زیست است اما در عمل شناخته شده نیست و بسیاری از سازمان ها و نهادها، اقداماتی بر خلاف نظر سازمان محیط زیست انجام می دهند در حالی که باید به قانون احترام گذاشته و به آن عمل کرد.
 
وی با تاکید بر اینکه قوانین مربوط به حفاظت از محیط زیست و تالاب ها باید اصلاح شود افزود: طرح حفاظت از تالاب های کشور در قالب لایحه ای به مجلس ارایه شده و یا به زودی ارایه می شود که امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی آنرا در قالب قانون تصویب کنند.
 
کیخا گفت: همچنین برای حفاظت از هر تالاب نیاز به برنامه عمل داریم که در حال تهیه است، داشتن این برنامه مانع تغییر کاربری اراضی تالابی بدون ضابطه می شود.
 
وی ادامه داد: در مورد انتقال آب بین حوضه ای نیز باید با دقت عمل کنیم و تا جایی که امکان دارد تغییرات اندک باشد مگر در صورتی که برای تامین آب شرب باشد، بسیاری از شهرها در مکان هایی ایجاد شده اند که منابع آبی کافی ندارند از این رو خطوط لوله انتقال آب زیادی برای این شهرها کشیده می شود.
 
کیخا با اشاره به اعتبارات ناچیز بخش محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: مسوولیت حفاظت بیش از 17 میلیون هکتار از اراضی و اکوسیستم های ارزشمند زیست محیطی با بخش محیط زیست طبیعی سازمان است در حالی که برای حفاظت از این میزان، سال گذشته فقط 31 میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده شد که بسیار ناچیز است.
 
وی تاکید کرد: ارزش زیستی تالاب انزلی به تنهایی بیش از سدهایی است که وجود دارد بنابراین انتظار می رود حداقل به اندازه اعتبار یک سد برای آن بودجه در نظر گرفته شود، ارزش سایر تالاب های کشور نیز کمتر از این نیست.
 
کیخا ادامه داد: در دو سال گذشته اقدامات خوبی در زمینه تالاب ها انجام شده است و برنامه عملی در قالب طرح حفاظت از تالاب های ایران با همکاری سازمان ملل در حال انجام است و بر این اساس اقدامات خوبی در زمینه تالاب ها از جمله هامون انجام شده است، با برداشته شدن بخشی از دایک مرزی و لایروبی نهرهای منتهی به هامون اکنون بخش هایی از تالاب آبگیری شده است.
 
وی تاکید کرد: در ارومیه نیز کارهای خوبی انجام شده است و موجب شد تا روند تخریب کاهش یابد یا متوقف شود، در تالاب هورالعظیم نیز اتفاقات خوبی رخ داده است و وزارت نفت پذیرفت که باید آبراهه ها را باز کند تا آب وارد تالاب شود و این روند همچنان ادامه دارد.
 
کیخا اظهار کرد: نهضت حفاظت از تالاب ها آغاز شده است اما نیاز به شتاب بیشتری دارد ، سازمان حفاظت محیط زیست به تنهایی قادر به حفاظت از آنها نیست و بزرگترین کاری که می تواند بکند مطالبه گر احیای تالاب ها از مردم و مجلس باشد که در این زمینه خوب عمل کرده است.
 
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه ایران بنیانگذار کنوانسیون رامسر برای حفاظت از تالاب ها بوده است باید بتواند نقش منطقه ای و بین المللی خود در این زمینه را به خوبی ایفا کند.
 
دومین همایش مدیریت و مهندسی تالاب ها روزهای 25 و 26 خرداد در سازمان حفاظت محیط زیست ادامه دارد.