معاون وزیر نیرو در امور برنامه ریزی و امور اقتصادی، میانگین فرو نشست زمین دشت های کشور را 40 سانتیمتر اعلام کرد و این معضل را ناشی از برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی دانست.
کد خبر: ۷۹۶۶۹
ایران اکونومیست - علیرضا دائمی روز دوشنبه در افتتاحیه سومین سمپوزیوم مهندسی محیط زیست و منابع آب در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی اظهار داشت: برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی مشکلات زیادی در مناطق مختلف کشور ایجاد کرده است که فرو نشست زمین یکی از جدی ترین آنهاست و آثار آن در مناطقی مانند دشت های دامغان، سمنان، رفسنجان و همدان کاملا مشهود است.
وی به وجود 200 هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور اشاره کرد و گفت: تعیین تکلیف این چاه ها یکی از مشکلات اصلی وزارت نیرو است و افزون بر این، چاه هایی که مجوز دارند هم بیش از میزان تعیین شده در پروانه شان، آب برداشت می کنند.
دائمی آلودگی منابع آب زیرزمینی و سطحی را یکی دیگر از چالش های حوزه مدیریت منابع آب برشمرد و گفت: سموم کشاورزی و ورود فاضلاب به رودخانه ها مهم ترین عامل آلودگی منابع آب هستند.
وی به مقایسه میزان بارش و مصرف آب در ایران و استانداردهای جهانی پرداخت و گفت: سه چهارم مساحت کشور ما را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می دهد و متوسط بارندگی کشور 250 میلی متر است که البته این سال ها به 242 میلی متر کاهش یافته و این رقم، یک سوم میانگین بارش جهانی است.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: ایران با یک درصد جمعیت جهان، سه دهم درصد منابع آب دنیا را در اختیار دارد و منابع آب تجدید شونده در ایران حدود 25 درصد متوسط جهانی آن است.
وی خاطرنشان کرد: کمبود بارش کشور درشرایطی است که 40 درصد بارش های ما نیز در فصل غیر زراعی اتفاق می افتد که به صورت سیلاب به دریاچه ها می ریزد و 92 درصد منابع آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود درحالیکه متوسط جهانی آن 70 درصد است.
دائمی آمار جمعیتی و مصرف آب کشور در سال 1300 و 1394 را مقایسه کرد و گفت: جمعیت ایران در این مدت از 10 میلیون نفر به حدود 80 میلیون نفر افزایش یافته و در سال 1300 تعداد دو سد مورد بهره برداری قرار دادیم درحالیکه الان بیش از هزار سد کوچک و 400 سد بزرگ در کشور داریم و میزان مصرف ما از 14 میلیارد مترمکعب به 96 میلیارد متر مکعب افزایش یافته است.
وی خاطرنشان کرد: افزایش بهره برداری از منابع آب نسبت به دهه های گذشته در شرایطی اتفاق افتاده است که از 16 سال قبل تاکنون وارد یک دوره خشکسالی شده ایم و تنها راه حل این مشکل، مدیریت تقاضاست زیرا ساختن سد و مباحث مشابه، دیگر جوابگوی بحران ها نیست.
دائمی نظام تخصیص آب را یکی از اقدامات وزارت نیرو در راستای حل چالش های منابع آب عنوان کرد و گفت: این نظام در سال 82 ایجاد شد اما از آن موقع به بعد همواره شاهد فشارهای گوناگون برای شکستن آن بوده و هستیم.
وی برداشت بی رویه از منابع آب را یکی از عوامل اصلی بحران های موجود در این حوزه ذکر کرد و اظهار داشت: متوسط آب دریاچه ارومیه حدود 22 میلیارد مترمکعب است که در سال 73 این میزان به حداکثر خود و به حدود 32 میلیارد مترمکعب رسید و به دلیل فرو رفتن زمین های کشاورزی اطراف در آب دریاچه ، مشکلات زیادی برای کشاورزان ایجاد شد و آنها از وزارت نیرو خواستند در این زمینه چاره اندیشی شود.
دائمی با بیان اینکه الان به دلیل برداشت های بی رویه از آب دریاچه ارومیه، شاهد وضعیت فاجعه بار آن هستیم، ادامه داد: سطح زیر کشت زمین های اطراف دریاچه ارومیه در سال 87، حدود 158 هزار هکتار بود که الان سه برابر شده و مصرف ما از آب دریاچه نیز از دو میلیارد مترمکعب به پنج میلیارد متر مکعب رسیده است و در چنین شرایطی، چگونه می توان انتظار داشت که دریاچه خشک نشود.
وی مدیریت بهم پیوسته منابع آب را یکی از روش های موثر حل بحران آب در دنیا معرفی کرد و گفت: در این مدیریت، تغییر از رویکرد بخشی به فرابخشی و هم افزایی، تغییر از روش های ارزیابی و مطالعه منطقه ای به حوضه ای، مدیریت مطلوب (مشارکت سازمان ها و ذینفعان)، فرآیندی مرحله ای و تعامل جهت دار، توازن بین امکانات و سرمایه ها و تدوین طرح آمایش سرزمینی، مورد توجه قرار دارد.
معاون وزیر نیرو، ایجاد تشکل های آب بران را به عنوان یکی از راه های موثر در مدیریت مصرف منابع آب مطرح کرد و بیان داشت: برای مدیریت مصرف منابع آب کشور باید کار را به خود مردم در هر منطقه واگذار کرد و مردم باید توجیه شوند که برداشت بی رویه آب یا احداث چاه غیرمجاز به ضرر همگان تمام می شود.
سومین سمپوزیوم مهندسی محیط زیست و منابع آب از امروز 11 خردادماه در دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیر گشایش یافته و تا فردا ادامه خواهد داشت.
ارائه مقالات علمی و کارگاه های آموزشی تخصصی در دو حوزه مهندسی محیط زیست و مهندسی منابع آب از جمله برنامه های این سمپوزیوم است.
