پروژه‌های مشترک جدید؛ ابزار تقویت روابط دوجانبه تهران-باکو

به گزارش گروه سیاست خارجی ایران اکونومیست، در ادامه این گزارش آمده است: «شاهین مصطفی‌اف»، معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان و رئیس مشترک کمیسیون دولتی همکاری‌های اقتصادی، تجاری و بشردوستانه ایران و آذربایجان، در تاریخ ۸ آوریل با «فرزانه صادق»، وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران که به باکو سفر کرده بود، دیدار کرد.

در این دیدار، اهمیت تماس‌ها و دیدارهای روسای جمهور ایران و آذربایجان در شکل‌دهی به دستور کار دوجانبه و تقویت روابط بین‌دولتی در حوزه‌های گوناگون مورد تأکید قرار گرفت. گفت‌وگوهای سازنده میان روسای جمهور دو کشور، زمینه‌ساز افزایش سطح تعاملات و دیدارهای دوجانبه در سطوح مختلف شده و بیانگر رشد پویای روابط تهران-باکو است.

در جریان بحث درباره اهمیت سفر قریب‌الوقوع مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران، به جمهوری آذربایجان بنا به دعوت الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور این کشور، عنوان شد که این سفر می‌تواند فصل تازه‌ای در توسعه روابط دوجانبه بگشاید؛ روابطی که ریشه در دوستی و همسایگی دیرینه دارند.

همچنین تأکید شد که روابط ایران و جمهوری آذربایجان در حال حاضر روندی مثبت را در بخش‌های مختلف طی می‌کند و ظرفیت‌های گسترده‌ای برای گسترش بیشتر این روابط به‌ویژه در حوزه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری، حمل‌ونقل، نفت و گاز، انرژی، کشاورزی و همکاری‌های بشردوستانه وجود دارد.

در ادامه، توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی مورد استقبال قرار گرفت و عنوان شد که حجم مبادلات تجاری میان دو کشور در سال گذشته بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است. مقامات دو کشور در راستای رهنمودهای روئسای جمهور، تلاش‌هایی را برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های موجود به منظور تقویت بیشتر روابط تجاری آغاز کرده‌اند. همچنین به توسعه همکاری‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری اشاره و اعلام شد که شرکت‌های دارای سرمایه‌گذاری ایرانی که در جمهوری آذربایجان فعالیت می‌کنند، در بخش‌هایی همچون صنعت، کشاورزی، حمل‌ونقل، ساخت‌وساز، تجارت و خدمات حضور دارند.

از جمله این پروژه‌ها می‌توان به توسعه کریدور حمل‌ونقلی شمال-جنوب اشاره کرد که شامل ساخت ترمینال باری آستارا و پل جدید خودرویی-پیاده‌رویی بر روی رودخانه آستارا است. بخش حمل‌ونقل به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی همکاری‌های دوجانبه مورد توجه قرار گرفت. انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵، حجم حمل‌ونقل بار بین دو کشور ۲۰ درصد افزایش یابد و میزان حمل‌ونقل ترانزیتی بیش از ۲۳ درصد رشد داشته باشد.

توافقات حاصل‌شده در سطح ریاست‌جمهوری در زمینه حمل‌ونقل، به‌مثابه نقشه‌راهی برای دولت‌های دو کشور تلقی می‌شود. همچنین از اجرای چندین پروژه سودمند مشترک ابراز رضایت و بر ادامه همکاری مؤثر در سایر پروژه‌های مهم تأکید شد. این پروژه‌ها با هدف گسترش اتصال‌های حمل‌ونقلی بین دو کشور و ارتقاء ظرفیت لجستیکی منطقه دنبال می‌شوند. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به توسعه کریدور حمل‌ونقلی شمال-جنوب اشاره کرد که شامل ساخت ترمینال باری آستارا و پل جدید خودرویی-پیاده‌رویی بر روی رودخانه آستارا است.

همچنین، بر اهمیت توسعه کریدور شرق-غرب نیز تأکید شد، از جمله ساخت جاده و خط آهن «آغبند-کلاله» که کوتاه‌ترین مسیر به نخجوان از طریق خاک ایران را فراهم می‌کند. افزون بر آن، ساخت پل‌های جاده‌ای «سیاهرود–اوردوباد» و توسعه زیرساخت‌های مرزی و گمرکی مورد اشاره قرار گرفت.

در ادامه، دو طرف ابراز اطمینان کردند که بهره‌برداری آتی از مسیرهای حمل‌ونقلی آغبند–جبرئیل–آغدام–یولاخ–گرجستان و همچنین آغبند–لاچین–کلبجر–گنجه–گرجستان، فرصت‌های جدیدی برای حمل‌ونقل بار و مسافر در منطقه ایجاد خواهد کرد. تأکید شد که این مسیرها به‌عنوان یکی از مسیرهای به‌صرفه و مطلوب برای اتصال خلیج فارس به دریای سیاه عمل خواهند کرد.

موضوع همکاری‌های انرژی نیز در این نشست بررسی و به پروژه‌های موفقی که در حال حاضر در دست اجراست اشاره شد. نقش همکاری ایران و آذربایجان در پروژه‌های مشترک آبی–برقی، از جمله سدهای خداآفرین و قلعه‌دختر و سایر پروژه‌ها در رودخانه ارس، از نظر توسعه منطقه‌ای و منافع دوجانبه بسیار بااهمیت دانسته شد. همچنین تأکید شد که اتصال‌های موجود خطوط انتقال برق دو کشور با ظرفیت کلی ۸۶۰ مگاوات در پنج نقطه مختلف، نقشی مهم در تأمین امنیت انرژی و تداوم همکاری پایدار ایفا می‌کنند.

ساخت خط انتقال برق جدید که منطقه اقتصادی «زنگزور» شرقی را از طریق خاک ایران به جمهوری خودمختار نخجوان متصل می‌کند نیز به‌عنوان پروژه‌ای حیاتی نه‌تنها برای امنیت انرژی، بلکه برای تقویت همکاری‌های دوجانبه در حوزه انرژی ارزیابی شد.

در حوزه نفت و گاز نیز، طرفین بر موفقیت پروژه‌های مشترک موجود تاکید کردند و بر فراهم بودن فرصت‌های جدید برای همکاری در این زمینه تصریح کردند.

در جریان این سفر، روسای مشترک کمیسیون درباره روند پیشرفت پروژه‌های دوجانبه و توسعه زیرساخت‌ها گفت‌وگو کرده و توافق کردند که همکاری‌های مشترک برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های موجود در جهت گسترش روابط ایران و جمهوری آذربایجان در حوزه‌های گوناگون ادامه یابد.

در پایان این دیدار، نسخ اصلی تفاهم‌نامه همکاری که به زبان‌های فارسی و آذربایجانی و در پی برگزاری شانزدهمین نشست کمیسیون همکاری‌های اقتصادی، تجاری و بشردوستانه ایران و آذربایجان در تاریخ ۲۲ ژانویه ۲۰۲۵ در تهران به امضا رسیده بود، بین طرفین تبادل شد.