ایران اکونومیست - اصطلاح «نقدینگی پشت درهای بورس» در روزهای اخیر بیش از گذشته مصداق حال این روزهای بازار سرمایه است. در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که جذابیت برای سرمایه‌گذاری‌های کلان در بازار به میزان زیادی کاهش داشته و توانسته از ورود نقدینگی به این بازار جلوگیری کند. بررسی‌ها نشان از آن دارد سه مانع اصلی بر سر راه ورود سرمایه به بازار سهام قرار دارد. ریسک بالای سرمایه‌گذاری، بازدهی پایین در ماه‌های گذشته در مقابل بازار پول و عدم نقدشوندگی در بازار از دلایلی است که از ورود نقدینگی به بازار سهام جلوگیری کرده است.
سرمایه‌گذاری در بازار سهام تحت تاثیر ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک قرار دارد. در ماه‌های گذشته بحث مذاکرات هسته‌ای و خبر‌های مربوط به لغو تحریم‌های اقتصادی از بعد ریسک‌های سیستماتیک بیش از عوامل دیگر در بازار‌های مالی تاثیر‌گذار بوده‌اند. این روند در سه سال گذشته نیز به گونه‌ای بوده که در هر دوره مذاکرات، شاخص با تغییرات قابل توجهی روبه‌رو شده و توانسته در بازار تغییرات قابل توجهی به وجود بیاورد. بعد از اعلام بیانیه لوزان و رشد چشمگیر شاخص، شاهد افتی در نماگر شاخص بودیم که ناشی از انتظار رسیدن به تفاهمی جامع بود؛ تفاهمی که به گفته کارشناسان هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و سرمایه‌گذاران را تا موعد نهایی (10 تیر) در انتظار نگاه می‌دارد.
از سوی دیگر در بررسی ریسک‌های غیرسیستماتیک بحث بر سر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، بهره مالکانه معادن، همچنین تعرفه صنایع مختلف و قیمت‌گذاری‌های دولتی از ابهاماتی است که کماکان برطرف نشده‌اند و تعلل برای سرمایه‌گذاری را به میزان زیادی افزایش داده‌اند. نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که از سال 93 بیش از گذشته مطرح بود در هفته‌های قبل با اظهار نظری متفاوت از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مسیری جدید به خود گرفت.
محمد فطانت در خبری اعلام کرد نرخ خوراک 13 سنتی برای سال‌های 91 و 92 اجرا نخواهد شد و تنها این نرخ برای سال 93 قابل اعمال است. همچنین درخصوص بهره مالکانه معادن جدال بین مجلس شورای اسلامی و وزارت صنعت و معدن در حالی ادامه دارد که متولیان معادن بزرگ در ماه‌های اخیر طی نامه‌های مکرر خواستار بررسی حقوق مالکانه خود بوده‌اند.
از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد بازدهی پایین بورس تهران انگیزه‌های ورود خریداران به بورس و خصوصا فعالیت حقوقی‌ها را کاهش داده است. سود بازار که از ابتدای سال تا 19 فروردین به بیش از 13 درصد رسیده بود در حال حاضر به 9/ 1 درصد رسیده که در این حالت بسیاری از سرمایه‌گذاران فعالیت در بازار پول را قابل اطمینان‌تر و سودبخش‌تر می‌دانند.
سومین مانع درخصوص ورود نقدینگی به بازار و کاهش جذابیت بازار سهام برای سرمایه‌گذاران درجه پایین نقدشوندگی در بازار است. عمده تعاریفی که از نقدشوندگی سهام صورت می‌گیرد پیرامون سهولت در خرید و فروش سهم در بازار است، با این حال بر‌‌اساس تعاریف علوم مالی کاهش ریسک معاملاتی برای سهام بدون آنکه قیمت سهم چندان تغییرات شدیدی را تجربه کند، به منزله نقدشوندگی محسوب می‌شود. کارشناسان عوامل متعددی را بر نقدشوندگی سهام موثر می‌دانند و معتقدند به‌طور کلی سه فاکتور تعداد دفعات معاملات روی یک سهم، حجم معاملات و ارزش ریالی معاملات از مواردی هستند که بر نقدشوندگی سهام موثرند. این در حالی است که دامنه نوسان و حجم مبنا دو عامل بازدارنده در این مورد محسوب می‌شوند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم و ارزش معاملات در هفته جاری به گونه‌ای بوده که نسبت به 2 دوره رونق و رکود بازار پایین‌تر است. در فروردین سال جاری بود که بازار سهام توانست رکورد قابل‌توجهی را در حجم معاملات به‌دست بیاورد که به مرور زمان این افزایش حجم کمرنگ شد به‌طوری‌که حجم معاملات در هفته جاری نسبت به آن دوران با حدود 60 درصد افت همراه بوده است. همچنین بررسی این دوره نسبت به دوران رکود سال 93 که حجم و ارزش در سطح بسیاری پایینی قرار داشت نیز بیانگر آن است که حجم معاملات با 20 درصد نزول همراه بوده است. حجم پایین معاملات در هفته جاری نشان می‌دهد که مکانیزم نقدشوندگی به میزان زیادی با افت همراه بوده و همین از اعتماد سرمایه‌گذاران برای فعالیت در بازار کاسته است.
