به گزارش ایران اکونومیست، والیبال ایران در سالهای اخیر به یکی از رشتههای پرافتخار و محبوب کشور تبدیل شده است. موفقیتهای تیم ملی والیبال در عرصههای بینالمللی و حضور بازیکنان ایرانی در لیگهای معتبر جهانی، نشاندهنده ظرفیت بالای این ورزش در ایران است. با این حال، یکی از موضوعات مهم و بحثبرانگیز در توسعه پایدار والیبال، نقش بخش خصوصی در تیمداری و مدیریت باشگاههاست. اگرچه ورود بخش خصوصی میتواند به حرفهایتر شدن این رشته کمک کند؛ اما چالشهای متعددی نیز پیشروی آن قرار دارد که نیازمند بررسی و ارائه راهکار است.
گامی به سوی حرفهایگری یا موقتیبودن؟
ورود بخش خصوصی به والیبال ایران در سالهای گذشته با استقبال نسبی همراه بوده است. با این حال، تجربه نشان داده که بسیاری از این سرمایهگذاریها کوتاهمدت بوده و پس از یک یا دو فصل، به دلیل نبود برنامهریزی پایدار یا مشکلات مالی، تیمها منحل شدهاند. این موضوع ثبات والیبال باشگاهی ایران را زیر سوال برده است.
غلامرضا محمدی پور، مالک باشگاه صنعتگران امید که تیم والیبال این باشگاه فصل گذشته قهرمان لیگ دسته اول و امسال هم موفق به حضور در پلیآف لیگ برتر شده درباره دلیل تیمداری در والیبال به ایران اکونومیست گفت: من انجام کارهای عامالمنفعه و اجتماعی را از پدرم به ارث بردم. پس از اینکه گروه صنعتگران امید به لحاظ مالی شرایط خوبی پیدا کرد تصمیم گرفتیم در والیبال تیمداری کنم. چرا که جوانان ما با وجود استعداد فراوانی که دارند به لحاظ مالی ضعیف هستند. به همین دلیل با مشورتهایی که با محور و مصلحآبادی داشتم تصمیم گرفتیم تیم والیبال صنعتگران امید را راهاندازی کنیم. دلیل اینکه در والیبال تیمداری کردم این بود که احساس کردم والیبال ایران مورد بی مهری قرار گرفته است.
وی درباره اینکه چه برنامهای برای تیم صنعتگران امید در فصل آینده دارد، اظهار داشت: من از روزی که وارد صنعت شدم بنا را روی این گذاشتم که در هر حوزهای که ورود میکنیم باید بهترین باشیم. این قانون نانوشته در والیبال هم پیاده شد و در اولین سال حضورمان در والیبال، قهرمان لیگ دسته اول شدیم. امسال هم جزو ۸ تیم برتر لیگ برتر شدیم که اتفاق بسیار بزرگی برای تیم ما بود. من از نتایج امسال تیمم خیلی راضی هستم؛ اما کسب این نتایج با زحمات زیادی به دست آمد.
محمدیپور در پاسخ به این سوال که به عنوان مالک یک باشگاه خصوصی چه انتظاری از مسئولان ورزش کشور دارد، توضیح داد: من انتظاراتم از مسئولان ورزش کشور خیلی زیاد است؛ اما تنها به یکی دو مورد از این انتظارات اشاره میکنم. اولین توقع و انتظار من این است که حواشی ورزش ایران کم شود. هر کجا حاشیه باشد متن از بین میرود. ضمن اینکه امیدوارم سیاستگذاریها به شکلی باشد که تیمهای ورزشی از درآمدزایی برخوردار باشند تا حداقل ۲۰ درصد هزینههای تیمداری پوشش داده شود. تیمداری در ورزش ایران به جز هزینه چیز دیگری ندارد. البته باعث شناختهشدن بیشتر برند میشود؛ اما این موارد، ارزش معنوی دارد نه مالی.
مالک باشگاه صنعتگران امید در پایان گفت: باید از کادرفنی و مدیریت تیم صنعتگران امید تشکر کنم. انتظار دارم با همین رویکرد ادامه دهیم تا بتوانیم خدمتی به جوانان کشورمان کرده باشیم.
هداوندی: دستمان نسبت به تیمهای دولتی بستهتر است
مرتضی هداوندی که امسال توانست با تیم رازینپلیمر سهمیه حضور در لیگ برتر را کسب کند در خصوص معضلاتی که تیمهای خصوصی والیبال با آن دست و پنجه نرم میکنند، اظهار داشت: تیمهای خصوصی از لحاظ منابع مالی محدودتر از تیم های دولتی و شبه دولتی هستند که با دست باز هزینه میکنند. ضمن اینکه تیمهای خصوصی کمتر به دنبال منافع مادی هستند و معمولا با انگیزه مسئولیت اجتماعی وارد ورزش میشوند.
وی افزود: همچنین به جهت اینکه مسابقات باشگاهی والیبال، دارای پخش زنده کمی است بالطبع اثرگذاری اجتماعی کمتری هم وجود دارد و انگیزهای برای تبلیغات ایجاد نمیشود. بنابراین باید استراتژی و هدفگذاری مشخص داشته باشیم.
سرمربی تیم والیبال رازین پلیمر تصریح کرد: اگر هدف، حمایت و رشد بازیکنان بااستعداد و آیندهدار باشد میشود ادامه داد ولی اگر هدف را قهرمانی و مدال آوری انتخاب کنیم خیلی زود مثل تیمهای خصوصی دیگر کنار میرویم.
چالشهای اصلی تیمداری خصوصی
یکی از بزرگترین مشکلات تیمداری بخش خصوصی در والیبال ایران، نبود زیرساختهای اقتصادی مناسب است. برخلاف فوتبال که از طریق تبلیغات و فروش بلیت درآمدزایی قابل توجهی دارد، والیبال در ایران از چنین منابعی محروم است. مشکل دیگر، ناپایداری حمایت مالی است. بسیاری از شرکتهای خصوصی که وارد این عرصه میشوند، پس از مدتی به دلیل تغییرات در سیاستهای مالی یا عدم سودآوری، از ادامه فعالیت منصرف میشوند. این موضوع نه تنها به ضرر تیمها و بازیکنان تمام میشود، بلکه انگیزه سایر سرمایهگذاران را نیز کاهش میدهد. انحلال تیمهایی همچون کاله، هراز، باریچ اسانس و ... پس از چند فصل درخشان، نمونهای از این ناپایداری است.
علاوه بر این، ضعف در مدیریت و برنامهریزی نیز از دیگر موانع است. برخی از تیمهای خصوصی فاقد ساختار حرفهای و بلندمدت هستند و بیشتر به دنبال کسب موفقیتهای مقطعیاند تا ساختن باشگاهی پایدار و بازیکنساز. این رویکرد باعث شده که والیبال ایران همچنان به فدراسیون و بودجههای دولتی وابسته بماند.
راهکارهایی برای آینده
برای تقویت تیمداری بخش خصوصی در والیبال ایران، لازم است که فدراسیون والیبال نقش فعالتری ایفا کند. ایجاد مشوقهایی مانند اهدای جوایز مالی به تیمها بر اساس جایگاهی که در جدول دارند و تلاش برای پخش مستقیم تعداد بیشتری از مسابقات لیگ میتواند جذابیت سرمایهگذاری در این رشته را افزایش دهد. همچنین، تدوین قوانینی برای الزام باشگاهها به داشتن برنامههای بلندمدت و زیرساختهای بازیکنسازی، از انحلال زودهنگام تیمها جلوگیری خواهد کرد.
تیمداری بخش خصوصی در والیبال ایران میتواند موتور محرکهای برای رشد این ورزش باشد، اما تا زمانی که مشکلات اقتصادی، مدیریتی و ساختاری برطرف نشود، این ظرفیت به طور کامل شکوفا نخواهد شد. والیبال ایران که اکنون در سطح جهانی حرفی برای گفتن دارد، شایسته لیگی پویا و حرفهای است که با تکیه بر بخش خصوصی و حمایتهای هدفمند، آیندهای درخشانتر را رقم بزند. این مهم، نیازمند عزم جدی فدراسیون، همکاری نهادهای دولتی و تعهد سرمایهگذاران است.
راومند: دوست دارم تیمم دیده شود
مجتبی راومند، مدیرعامل باشگاه مهرگان نور هم از شرایط، چندان راضی نیست. وی به ایران اکونومیست گفت: مشکلات همیشه وجود داشته است؛ اما نکتهای که میخواهم به آن بپردازم مربوط میشود به پخش تلویزیونی و اینترنتی مسابقات. هدف بخش خصوصی از بودن در ورزش، دیده شدن است. ما باید در پخش تلویزیونی بیشتر دیده شویم؛ اما متاسفانه اینگونه نیست.
وی افزود: ما میخواستم در پلتفرم هایی که مدنظر خودمان است بازیهای مهرگان را پخش کنم اما گفتند تنها پلتفرم مورد تایید فدراسیون میتواند مسابقات را پخش کند. حتی زیرنویس برای تبلیغات خواستم که آن هم به جایی نرسید.
مدیرعامل باشگاه مهرگان نور تصریح کرد: دوست دارم تیمم دیده شود. بزرگترین معضل من همین است. خبری از حق پخش نیست و حتی برای پخش مسابقات باید پول هم پرداخت شود. با همین پول که در والیبال هزینه میکنیم میتوانم بیلبوردهای زیادی برای تبلیغات در اختیار داشته باشیم؛ اما به دلیل علاقه شخصی و مسئولیت اجتماعی تیمداری میکنیم. دوست داریم والیبال بمانیم و بر همین اساس برنامه ۱۰ ساله تدوین کردهایم.
وی در پایان در خصوص اینکه آیا به پیروزی تیمش در بازی برگشت مقابل فولاد سیرجان امیدوار است یا خیر، عنوان کرد: صد در صد امیدوارم. جذابیت ورزش این است که نتایج را نمیتوان پیشبینی کرد.