صنایع دستی با حضور بخش خصوصی تقویت می‌شود

به گزارش ایران اکونومیست، علیرضا کلانتر مهرجردی، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی امروز در رویداد ملی بانوی ایرانی؛ بالندگی اقتصادی اظهار کرد: امروز یازدهم اسفند ماه است و ما در آستانه ماه مبارک رمضان قرار داریم. این روزها در واقع میانه فصل زمستان و بهار است و پیام اسفند این است که اگر قصد انجام کاری را دارید و همتی برای آن دارید، باید با تمام وجود این همت را پیگیری کنید. شاید پیام اسفند برای تمامی کارآفرینان صنایع دستی این باشد که باید با الهام از طبیعت اسفند، گام‌های بنیادین برای تحول اقتصادی در ایران اسلامی بردارند. بدون شک، یکی از ظرفیت‌های مؤثر در این طرح تحول، صنایع دستی است.

وی افزود: امروز در محضر کنشگران عرصه صنایع دستی، به ویژه بانوان و خواهران عزیز، هستیم. ماه مبارک رمضان را به همه تبریک عرض می‌کنم و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما بزرگواران در این ماه مبارک دارم. همچنین از شما درخواست دعا دارم و خود نیز دعا می‌کنم. از برگزارکنندگان این برنامه ارزشمند و فاخر تشکر می‌کنم.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: این برنامه می‌تواند نمونه‌ای از بیانیه گام دوم که حضرت آقا در سال ۱۳۹۷ صادر کردند و بر ظرفیت‌های اجتماعی تأکید داشتند، باشد. به ویژه برای جوانانی که در این حوزه فعال هستند. صنایع دستی از دیرباز نمایانگر غنای فرهنگی و هویتی ملت‌هاست و ما در این زمینه ظرفیت‌های فراوانی داریم.

وی تصریح کرد: امیدوارم که در این عرصه که نیازمند تلاش مضاعف است، بتوانیم در اقتصاد جهانی نقش‌آفرینی جدی داشته باشیم. جهاد دانشگاهی به عنوان یک نهاد علمی و فرهنگی با ظرفیت‌ها و ساختارهای تاریخی خود در حوزه صنایع دستی، اقدام‌های ارزشمندی را انجام داده است. در حوزه معاونت فرهنگی، مجوز تأسیس مراکز فرهنگی، از جمله مراکز فرهنگی صنایع دستی، به واحدهای جهاد دانشگاهی در کل کشور اعطا شده است.

مهرجردی بیان کرد: ما در جهاد دانشگاهی همچنین سازمان تجاری‌سازی و اقتصاد دانش‌بنیان داریم که بستر بسیار مناسبی برای حضور کنشگران صنایع دستی فراهم می‌کند. اگر ایده یا طرحی دارید، قطعاً می‌توانیم در این زمینه همکاری داشته باشیم.

وی افزود: علاوه بر این، پارک ملی صنایع نرم و فرهنگی، که تنها پارک ملی ثبت‌شده در کشور در حوزه صنایع نرم است، ظرفیت‌های عظیمی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

وی تاکید کرد: مباحثی که امروز می‌خواهم مطرح کنم، شامل چند نکته کلیدی است: ما باید برای این سوالات که ۱. ما با چه وضعیتی در حوزه صنایع دستی مواجه هستیم؟ ۲. چالش‌های اصلی ما در این حوزه چه هستند؟ ۳. فرصت‌های موجود برای پیشرفت در این عرصه کدامند؟ چه پاسخی داریم؟

به گفته وی، ما صنایع دستی را به عنوان پیوست فرهنگی و تاریخی ایران می‌بینیم و همه باید به غنای این حوزه توجه داشته باشیم.

معاون فرهنگی بیان کرد: صنایع دستی، که ریشه در اجتماعات محلی دارد، به عنوان پیوست فرهنگی و تاریخی ملت ایران نقش‌آفرینی می‌کند. ما باید تلاش کنیم که صنایع دستی را نه به عنوان کالای تزئینی، بلکه به‌عنوان حامل تاریخ، روایت و هویت فرهنگی و اجتماعی دنیا معرفی کنیم و آن را به جهانیان عرضه نماییم. این تلاش برای گسترش صنایع دستی در ایران، به نظر من، یک کار ارزشمند نخواهد بود. زیرا پیوستار فرهنگی، یکی از دلایل ارزش‌آفرینی صنایع دستی است و باید اصالت این صنایع حفظ شود.

وی افزود: بسیاری از نقاط دنیا اساساً این اصالت را ندارند و تلاش می‌کنند که به‌جای آن، شبیه کالاهای صنعتی، صنایع دستی را ترویج دهند. این روند، برای ما مطلوب نیست! تنوع و کثرت در عین وحدت یکی از ویژگی‌های بارز صنایع دستی ماست. در ایران، قریب به ۳۰۰ رشته صنایع دستی ثبت‌شده داریم که از شمال به جنوب و از شرق به غرب به‌وفور یافت می‌شود. این کثرت متنوع، هویت فرهنگی و ملی ما را شکل می‌دهد.

مهرجردی ادامه داد: علاوه بر این، در مبادلات جهانی، صنایع دستی باید نقش‌آفرینی نوینی داشته باشد. بر اساس آمارها، صنایع دستی از جمله حوزه‌های اول اقتصادهای ارزش‌آفرین جهانی است و باید به چالش‌های موجود توجه کنیم. یکی از چالش‌ها، کاربست فناوری است که به‌سرعت صنایع دستی را به سمت صنعتی شدن میل می‌دهد. ما باید به تلفیق فناوری و حفظ ارزش‌های بنیادین صنایع دستی توجه کنیم.

معاون فرهنگی حهاددانشگاهی عنوان کرد: چالش دیگر، بازاریابی و حضور در بازار بین‌المللی است. در این حوزه، به نظر می‌رسد آگاهی و دانش کافی نداریم. با توجه به تعداد ۵۹۰ هزار فعال در حوزه صنایع دستی، لازم است بسترهای بازاریابی مدرن را توسعه دهیم. به ویژه با توجه به دیجیتالی شدن بازاریابی، نیازمند حضور در فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی هستیم. حمایت‌های قانونی و مشوق‌های لازم نیز باید فراهم شود؛ تا این هنر ارزشمند و تاریخی، نه‌تنها حفظ بلکه توسعه یابد.

وی افزود: تکیه بیش از حد بر دولت ممکن است به خودکفایی و ابتکار افراد آسیب بزند. بهتر است جامعه و افراد به توانمندی‌های خود اعتماد کنند و در کنار دولت، به همکاری و مشارکت بپردازند. این اقدام می‌تواند به پیشرفت بهتر و پایدارتر منجر شود.

وی ادامه داد: اجتماعات محلی به عنوان محورهای اجتماعی در دنیای امروز، زمینه‌ساز تحولات شگرفی در حوزه صنایع دستی و سایر بخش‌های اقتصادی است. افزایش تولید صنایع دستی می‌تواند در آینده آسیب‌های جدی به این حوزه وارد کند؛ بنابراین ما باید بر قوت و قدرت صنایع دستی خود بنا کنیم. البته دولت نیز باید اقدامات لازم را انجام دهد و ظرفیت‌های قانونی و سیاستی خود را هماهنگ کند تا فعالان این عرصه بتوانند به طور مؤثر و نرم در عرصه جهانی حضور یابند و اقتصاد خود را با طراحی رقابت‌های لازم، بهبود بخشند.

به گفته وی، از این رو، مشوق‌های قانونی از سوی مجلس شورای اسلامی و کمیسیون محترم فرهنگی باید به گونه‌ای طراحی شوند که صنایع دستی ما با وادادگی یا وابستگی بیش از حد به دولت و ساختارهای رسمی مواجه نشود. یکی از فرصت‌های پیش‌روی ما در حوزه صنایع دستی، بازار صادراتی رو به رشد است. با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی بالای کشور، علایق جهانی به ما بسیار بالاست. اگر بتوانیم کالاهای با کیفیت و کاربردی تولید کنیم و به جای نگاه صرفاً تزیینی، به جنبه‌های کاربردی صنایع دستی توجه کنیم، حتماً در بازارهای صادراتی و مناطق در حال توسعه جایگاه خوبی خواهیم داشت.

مهرجردی بیان کرد:  اکنون، محیط و بستر دیجیتال فرصتی فراهم کرده است تا بتوانیم در زمینه شکل‌گیری و ترویج صنایع دستی در ایران بهره‌برداری کنیم. با توجه به فعالیت‌هایی که در عرصه رسانه‌های اجتماعی انجام داده‌ام، احساس می‌کنم که صنایع دستی در فضای دیجیتال هنوز به اندازه‌ای که باید حضور مؤثری ندارد.

معاون فرهنگی جهاد بیان کرد: همچنین در حوزه گردشگری فرهنگی، صنایع دستی به عنوان پیوست مهمی در گردشگری شناخته شده است. ما باید در هر رویداد گردشگری چه در کشورهای همسایه و چه در کشورهای دورتر که قرابت‌های فرهنگی بالایی با ما دارند، حضور جدی داشته باشیم. خواهران عزیز، فعالان کارآفرینی در حوزه صنایع دستی، باید این فرصت‌ها را شناسایی و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید. مطمئن باشید که بازده این فعالیت‌ها بسیار بیشتر از هزینه‌ای خواهد بود که می‌کنید.

وی عنوان کرد: در نهایت، تکیه بر دولت برای تقویت حوزه صنایع دستی چندان مؤثر نیست. ما باید بر توانایی و ظرفیت‌های داخلی خود در ایران تکیه کنیم تا بتوانیم این صنعت را بارور کنیم.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی عنوان کرد: ظرفیت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را افزایش دهید و اجتماعاتتان را از این حیث تقویت کنید. کشور ما دارای ظرفیت‌های بسیار خوبی است که می‌تواند حامی صنایع دستی باشد. این ظرفیت‌ها در شبکه بخش خصوصی به عنوان سرمایه‌گذاران حوزه صنایع دستی باید به‌طور مؤثری شناسایی شوند. دستگاه‌های حاکمیتی نیز از جمله سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی، می‌توانند نقش‌های مفید و مؤثری در این زمینه ایفا کنند.

وی ادامه داد: باید به این نکته توجه داشته باشیم که اساساً شکل‌گیری، توسعه و رشد صنایع دستی صرفاً با تکیه بر دولت‌ها، کار عوض و بیهوده‌ای است. ما باید تلاش کنیم که صنایع دستی، معرف ملت‌ها و هویت جمعی اجتماعات محلی باشد. سرمایه‌گذاری بر اساس ظرفیت‌های محلی و با اتکا به اجتماعات محلی، در حوزه صنایع دستی می‌تواند اثربخش باشد؛اگرچه این مسیر ممکن است نتواند آن‌گونه که شایسته است، این صنایع را قدرتمندانه به نمایش بگذارد، اما باید برای تحقق این هدف کوشش کنیم.

مهرجردی در پایان گفت: امروز واقعاً به وجد آمدم، به ویژه این‌که شاهد رویداد بانوان کارآفرین بودم. همان‌طور که پیشتر اشاره کردم، شما یکی از مصادیق آن چیزی هستید که در بیانیه گام دوم بر آن تأکید شده است. برای پیشرفت و تقویت اجتماعات جوانان، راهی نداریم جز این‌که ظرفیت‌های بیشتری را بر دوش اجتماعات و شبکه جوانان و بانوان به پیش ببریم. در این راستا، ما در حال حاضر ارتباطات بسیار خوبی با سازمان میراث فرهنگی داریم، به‌خصوص در حوزه توانمندسازی محلی، به‌ویژه در استان‌های محروم کشور. جهاد دانشگاهی فعالیت‌های خوبی در این زمینه انجام می‌دهد.