۱۱ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۱:۵۴
تقویت همکاری‌های ترکیه و ترکمنستان؛ از انرژی تا ژئوپلیتیک منطقه‌ای
ترکیه و ترکمنستان با گسترش همکاری‌های انرژی و تجارت، در مسیر تقویت روابط راهبردی قرار گرفته‌اند، اما به اعتقاد تحلیلگران، چالش‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی پیش‌روی این همکاری است.
به گزارش روز شنبه ایران اکونومیست از نشریه آسیای مرکزی تایمز، ترکیه و ترکمنستان در سال‌های اخیر همکاری‌های خود را در زمینه‌های اقتصادی، انرژی و سیاسی گسترش داده‌اند که نشان‌دهنده منافع مشترک فرهنگی و راهبردی این دو کشور محسوب می‌شوند. همچنین تعمیق روابط دوجانبه آنکارا و عشق‌آباد، بازتابی از پویایی‌های منطقه‌ای گسترده‌تر و تغییرات در ژئوپلیتیک انرژی جهانی هم می‌تواند عنوان کرد.
این دو کشور در ماه گذشته توافقی برای تامین گاز طبیعی امضا کردند که هم جاه‌طلبی‌های ترکیه برای تبدیل شدن به یک مرکز انرژی منطقه‌ای را تقویت می‌کند و هم مسیر جدیدی برای صادرات گاز ترکمنستان فراهم می‌آورد. ترکمنستان از ۱۱ اسفند (اول مارس) سالانه یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی را از مسیر یک قرارداد سوآپ، به ترکیه ارسال خواهد کرد.
براساس این قرارداد، ترکمنستان گاز را به ایران منتقل می‌کند تا در استان‌های شمال شرقی مصرف شود و در ازای آن، تهران مقدار معادلی را به ترکیه تحویل می‌دهد.
این نشریه می‌افزاید که روابط تجاری و سرمایه‌گذاری بین ترکیه و ترکمنستان درحال گسترش است و شرکت‌های ترکیه‌ای به طور فعال در بخش‌های زیرساختی و ساخت‌وساز ترکمنستان حضور دارند.
براساس این گزارش، بیش از ۶۰۰ شرکت ترکیه‌ای در ترکمنستان فعالیت دارند و سرمایه‌گذاری مستقیم ترکیه در این کشور از ۵۰۰ میلیون دلار فراتر رفته است. همچنین پیمانکاران ترکیه‌ای از زمان استقلال ترکمنستان، طرح‌های به ارزش بیش از ۵۰ میلیارد دلار در این کشور اجرا کرده‌اند.
درهمین راستا، رسانه‌های این دو کشور اعلام کردند که هشتمین نشست کمیسیون بین‌دولتی همکاری اقتصادی در هفتم اسفند (۲۵ فوریه) در آنکارا با امضای پروتکلی با ۸۷ بند که شامل همکاری در حوزه‌های تجاری، سرمایه‌گذاری، انرژی، حمل‌ونقل، کشاورزی، بهداشت و همکاری‌های علمی به پایان رسید.
نشریه آسیای مرکزی تایمز در گزارش خود، تاکید می‌کند که مبادلات تجاری میان ترکیه و ترکمنستان در سال گذشته به ۲میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسید که آنکارا تمایل دارد این رقم را به پنج میلیارد دلار افزایش دهد. با این حال، تحقق این هدف به اصلاحات اقتصادی عشق‌آباد و اتخاذ سیاست‌های سرمایه‌گذاری بازتر بستگی دارد.
یکی از مسائل کلیدی مورد بحث، ادغام ترکمنستان در کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس‌کاسپین (TITR) بود. ترکیه در تلاش است ترکمنستان را به این مسیر تجاری متصل کند تا یک مسیر جایگزین برای عبور از روسیه ایجاد شود. با این حال، مدل اقتصادی بسته ترکمنستان و سیاست خارجی محتاطانه آن چالش‌هایی را در مسیر این همکاری ایجاد می‌کند و مشکلاتی مانند تطابق نداشتن قوانین، موانع زیرساختی و ملاحظات ژئوپلیتیکی می‌توانند روند این طرح را کند کنند.
براساس گزارش رسانه‌ها، ترکیه تمایل خود را برای انتقال گاز و برق ترکمنستان به بازارهای اروپایی از طریق خاک خود اعلام کرده است. همچنین شرکت‌های دولتی ترکیه مانند تی‌پی‌ای‌او (TPAO) و بوتاش(BOTAŞ) قصد دارند در میادین هیدروکربنی ترکمنستان سرمایه‌گذاری کرده و زیرساخت‌های لازم را برای انتقال منابع انرژی به غرب این کشور فراهم کنند. اما با وجود مزایای راهبردی، این توافق با ریسک‌هایی همراه است که می‌توان به «تاثیر تغییرات در سیاست‌های انرژی ایران بر تداوم انتقال گاز»،«فقدان خط لوله مستقیم بین ترکمنستان و ترکیه» و «حساسیت‌های ژئوپلیتیکی» اشاره کرد.
ترکیه پیشنهاد داده که ترکمنستان به مجمع پارلمانی کشورهای ترک‌زبان (TURKPA) بپیوندد. این پیشنهاد توسط نعمان کورتولموش، رئیس پارلمان ترکیه، در دیدار با هیات پارلمانی ترکمنستان در آنکارا مطرح شد. عضویت ترکمنستان در این نهاد، همکاری‌های دیپلماتیک و فرهنگی بین کشورهای ترک‌زبان را تقویت خواهد کرد.
این نشریه آسیای مرکزی در پایان گزارش خود تاکید می‌کند که گرچه ترکیه در حال گسترش نفوذ خود در آسیای مرکزی است، اما نمی‌تواند از نظر سرمایه‌گذاری با چین رقابت کند یا جایگزین تضمین‌های امنیتی روسیه شود. اقتصاد ترکیه با تورم بالا و هزینه‌های بازسازی پس از زلزله ۲۰۲۳ تحت فشار است و توان رقابت آن محدود خواهد بود. بنابراین، محتمل‌ترین مسیر برای گسترش روابط یک همکاری تدریجی و عمل‌گرایانه خواهد بود و تغییر اساسی در ژئوپلیتیک منطقه محسوب نخواهد شد.
منبع: خبرگزاری ایرنا
گزارش خطا
آخرین اخبار