شناسایی سندرم‌های پنهان پس از واکسیناسیون کرونا

به گزارش ایران اکونومیست،  واکسن‌های کووید ۱۹ اثر محافظت‌کنندگی قدرتمندی داشتند و از مرگ میلیون‌ها نفر جلوگیری کردند. اما نتایج مطالعه‌ای کوچک نشان می‌دهد که این واکسن‌ها در تعداد اندکی از افراد، ممکن است به مجموعه‌ای از عوارض جانبی شامل خستگی، عدم تحمل ورزش (کاهش توانایی انجام فعالیت‌های بدنی)، مه مغزی، وزوز گوش و سرگیجه منجر شده باشد. این عوارض به همراه هم «سندرم پس از واکسیناسیون» نامیده می‌شود.

پژوهش جدید نشان می‌دهد که برخی از افراد مبتلا به سندرم پس از واکسیناسیون، تغییرات بیولوژیکی مشخصی ازجمله تفاوت در سلول‌های ایمنی، بیدارشدن ویروس خفته‌ اپشتین–بار و ماندگاری پروتئین‌ ویروس کرونا در خون را نشان می‌دهند.

مطالعه که چهارشنبه به صورت آنلاین منتشر شد، هنوز در مجله‌ای علمی منتشر نشده است. آکیکو ایوازاکی، ایمنی‌شناس دانشگاه ییل که هدایت پژوهش را برعهده داشت، با تاکید بر مقدماتی بودن مطالعه گفت: «این مطالعه مشخص نمی‌کند علت بیمار شدن این افراد چیست، بلکه نگاه اولیه‌ای به این موضوع ارائه می‌دهد که چه چیزی ممکن است درون بدن این افراد درحال رخ‌دادن باشد.»

کارشناسان مستقل معتقدند نتیجه‌گیری قطعی برپایه این مطالعه به تنهایی ممکن نیست، اما از آنجایی که تیم پژوهشی مسئول مطالعه، ازنظر دقت علمی مشهور است، نشان می‌دهد سندرم پس از واکسیناسیون باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

جان وری، مدیر مؤسسه ایمونولوژی دانشگاه پنسیلوانیا تأکید دارد این موضوع باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. او می‌گوید باید روی آن تحقیق کرد تا دقیقاً بفهمیم که چه چیزی در حال رخ دادن است (دکتر وری قبلاً با تیم دکتر ایوازاکی همکاری داشته، اما در این تحقیق مشارکتی نداشته است.)

هزاران نفر گفته‌اند واکسن‌های کرونا به آن‌ها آسیب زده است. اما سیستم مراقبت بهداشتی غیرمتمرکز آمریکا، تشخیص عوارض جانبی نادر را دشوار کرده و اطلاعات دقیقی درباره‌ی علائم مختلفی که ممکن است پس از تزریق واکسن رخ داده باشند، ارائه نداده است.

دکتر گریگوری پولند، سردبیر سابق مجله Vaccine و رئیس موسسه تحقیقات آتریا گفت این پژوهش کوچک است و وضعیتی را مطالعه کرده که ناهمگونی بالایی دارد. وی افزود با وجود محدودیت‌هایی که در تحقیق وجود دارد، داده‌های جالبی به دست آمده که به بررسی و تحقیق بیشتر نیاز دارند.

بین دسامبر ۲۰۲۲ و نوامبر ۲۰۲۳، دکتر ایوازاکی و تیمش نمونه‌های خون از ۴۲ فرد مبتلا به سندرم پس از واکسیناسیون و ۲۲ نفر غیرمبتلا را جمع‌آوری کردند. پژوهشگران متوجه شدند افراد مبتلا به این سندرم به‌طور کلی ازنظر سلامتی در وضعیت بدتری نسبت به میانگین جامعه قرار دارند.

پژوهشگران وقتی سیستم ایمنی افراد را بررسی کردند، متوجه شدند کسانی که به سندرم پس از واکسیناسیون مبتلا بودند، در مقایسه‌ با گروه کنترل، دارای نسبت‌های متفاوتی از بعضی سلول‌های ایمنی بودند. هنوز مشخص نیست این تفاوت‌ها چه معنایی دارند یا علت آن چیست. علاوه‌بر‌این، پژوهشگران نتواسته‌اند تفاوت‌های مشاهده‌شده را به علائم خاصی در افراد ارتباط دهند.

ازآنجا که علائم گزارش‌شده توسط افراد مبتلا به سندرم پس از واکسیناسیون، شباهت زیادی به علائم کووید طولانی‌مدت دارد، پژوهشگران خون ۱۳۴ فرد مبتلا به کووید طولانی‌مدت و ۱۳۴ فرد سالم را نیز تجزیه‌وتحلیل کردند. کسانی که به سندرم پس از واکسیناسیون مبتلا بودند، همچون افراد مبتلا به کووید طولانی‌مدت، فعال‌شدن مجدد ویروس اپشتین-بار را تجربه کردند. این ویروس که ممکن است به صورت خفته در بدن وجود داشته باشد، با بیماری‌هایی همچون مونونوکلئوز، ام‌اس و برخی امراض دیگر ارتباط دارد.

تصور می‌شود برخی از موارد کووید طولانی‌مدت، نتیجه‌ی باقی ماندن پروتئین اسپایک ویروس کرونا در بدن باشد که موجب افزایش التهاب در بدن می‌شود. دکتر ایوازاکی و گروهش متوجه شدند سطح پروتئین اسپایک در خون افراد مبتلا به سندرم پس از واکسیناسیون، از سایر افراد، حتی اشخاص مبتلا به کووید طولانی‌مدت، بیشتر است. این تفاوت از ۲۶ تا ۷۰۹ روز پس از دریافت واکسن مشاهده می‌شد.

دکتر ایوازاکی می‌گوید بعید است واکسن‌های mRNA  منشا پروتئین اسپایک باشند؛ زیرا از تزریق واکسن، زمان بسیار زیادی گذشته است. او می‌افزاید عاملی دیگر باعث می‌شود پروتئین اسپایک تا مدت‌ها در بدن وجود داشته باشد، اما هنوز نمی‌دانیم چیست.

دکتر وری با اشاره به این موضوع که باید در تفسیر نتیجه‌ی مطالعه احتیاط کنیم، می‌گوید ممکن است عفونت‌های شناسایی‌نشده‌ی کرونا یکی از منابع پروتئین اسپایک در خون افراد باشد. او می‌افزاید:  «تمایل دارم داده‌های بیشتری در این زمینه ببینم. فقدان پاسخ‌های واضح، اهمیت ادامه تحقیق در این زمینه را بیشتر می‌کند.»

دکتر وری می‌گوید یکی از اشتباهاتی که شاید در طول دنیاگیری کووید ۱۹ برای دانشمندان پیش آمد، این بود که فکر می‌کردند باید همه پاسخ‌ها را داشته باشند و اگر نتوانند جواب قطعی بدهند، باید اصلاً درمورد آن موضوع صحبت نکنند. او می‌گوید: «فکر می‌کنم این طرز فکر اشتباه است. نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که امکان رخ‌دادن این اتفاق وجود ندارد.»