صنعت بیمه بزرگترین صندوق پژوهشی کشور را راه‌اندازی می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایران اکونومیست، محمدحسن عباسیان فر روز چهارشنبه در دومین روز رویداد فینشورتک با بیان اینکه به بخش پولی و بانکی کشور در برخی از برهه های زمانی موضوعاتی تحمیل می شود که نمی توان در برابر ان مقاومت کرد، گفت: در راستای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان، دولت تکالیفی را برای بخش‌های مختلف از جمله صنعت بیمه تعیین کرده است و بر این اساس، ما موظف شدیم سازوکارهای مقرراتی برای شرکت‌های بیمه فناور تعریف کنیم.

وی یادآور شد: در این راستا آیین‌نامه‌ تأسیس و فعالیت مؤسسات و شرکت‌های فناور بیمه‌ای تدوین و از ابتدای سال جاری اجرایی شد.

وی با اشاره به اینکه در گام نخست تدوین این آیین نامه مطالعه‌ای جامع درباره حوزه‌های فعالیت شرکت‌های بیمه فناور و تعاریف بین‌المللی آن‌ها انجام شد، خاطر نشان کرد: براساس بررسی های صورت گرفته، چهار حوزه اصلی یعنی طراحی محصول، قیمت‌گذاری، بازاریابی و فروش، و مدیریت خسارت شناسایی شناسایی شد و تحولات ایجادشده توسط فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در این حوزه‌ها مورد تحلیل قرار گرفت.

عباسیان فر با بیان اینکه در حوزه بازرایابی و فروش در صنعت بیمه دو بازیگر اصلی شناسایی شده است، ادامه داد: یکی بازیگران سنتی هستند که فعالیت‌های خود را به شکل فناورانه انجام می‌دهند، مانند فروشندگان بیمه که اکنون به صورت آنلاین و حتی چهره به چهره فعالیت می‌کنند و دیگری پدیده‌های جدیدی هستند که در نظام حقوقی ایران سابقه ندارند، مانند پلتفرم‌هایی که تمامی خدمات بیمه‌ای را به صورت یکجا ارایه می‌دهند که برای هر کدام آیین نامه های جداگانه ای تدوین و تصویب شده است.

وی با اشاره به اینکه در دنیا نوعی از فعالیت بیمه ای وجود دارد که در ایران نمی توان به آن مجوز داد، افزود: بیمه‌هایی (P۲P) یا همتا به همتا که بیمه گر و بیمه گزار یک نفر است در محیطی آزمایشگاهی ایجاد شده و در آن شرکت‌ها می‌توانند برای مدت زمان محدود و تحت شرایط کنترل‌شده فعالیت کنند که در کشورمان به این نوع فعالیت مجوز داده نمی شود.

دریافت ۷۰ درخواست فعالیت فناورانه در حوزه بیمه

عباسیان‌فر از دریافت ۷۰ درخواست فعالیت حوزه های مختلف فناوری های نوین در صنعت بیمه خبر داد و افزود: از این تعداد، ۲۰ مورد بررسی شده و ۶ درخواست تأیید شد و یک یا دو مورد نیز ثبت و یک و دو مورد دیگر نیز در فضای آزمایشی مشغول به فعالیت هستند.

وی با بیان اینکه گفته می شود صنعت بیمه از دیگر بخش های پولی کشور مانند بانک ها در استفاده از فناوری های نوین عقب تر است، گفت: به همین منظور با توافقی که بین معاونت علمی ریاست جمهوری و بیمه مرکزی صورت گرفته، مقرر شد تا با هدف حمایت از ایده‌ها و مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه مرکز رشدی مخصوص بیمه مرکزی در مرکز پردیس فناوری تاسیس شود تا مرحله تجاری‌سازی به آن‌ها کمک می‌کند. پیش‌بینی می‌شود این مرکز تا پایان سال جاری یا ابتدای سال آینده راه‌اندازی شود.

معاون توسعه و نوآوری بیمه مرکزی از تأسیس صندوق نوآوری صنعت بیمه با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری خبر داد و گفت: در دنیای جدید استفاده از فناوری ها احتیاج به خلاقیت، فکر و سرمایه گذاری زیاد و بلند مدت دارد و اگر این سرمایه گذاری از سوی جوانان خلاق ایجاد شود، ممکن است در میانه راه به شکست بینجامد و این جوانان علاوه بر اینکه سرخورده شده، سرمایه هایشان نیز از دست برود، به همین منظور صندوق سرمایه گذاری فناوری های نوین در صنعت بیمه تاسیس شده که به گفته مسئولان معاونت علمی ریاست جمهوری، بزرگترین صندوق حمایتی در کشور است.

وی تصریح کرد: بیمه مرکزی، بیمه ایران و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کمتر از ۵۰ درصد سرمایه این صندوق را دارند و مابقی آن از سوی شرکت های بیمه تامین شده است که این صندوق بزرگ‌ترین صندوق پژوهش و فناوری در کشور از نظر حجم سرمایه است و به ارائه خدمات به شرکت‌های نوآور و سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری می‌پردازد.

رگولاتوری سدی در برابر فناوری های نوین نیست، بلکه از آن عقب می ماند

حجت اسماعیل‌زاده، رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی با اشاره به اینکه امسال بر اساس قانون جدید بانک مرکزی، معاونت نظارت به تنظیم‌گری و نظارت تغییر نام داد و مرکز تنظیم‌گری ایجاد شد، اظهار داشت: این مرکز برای اولین بار در ساختار بانک مرکزی شکل گرفته و هدف آن ایجاد انسجام و راهبرد قوی‌تر در رگولاتوری و تنظیم‌گری نهادهای مالی است.

وی با با بیان اینکه کسب‌وکارهای فناوری‌ محور در دنیای امروز جلوتر از نهادهای رگولاتور حرکت می‌کنند، خاطر نشان کرد: این موضوع نشان‌دهنده چابکی کسب و کارها در توسعه فناوری ها است و در آن نمی توان ضعفی از نهادهای رگولاتوری و مقاومتشان در برابر فناوری های نوین را دید.

اسماعیل‌زاده با اشاره به اینکه بر همین اساس تقریباً تمام ۲۹ بانک کشور به نوعی واحدهای دیجیتال یا نئوبانک‌ها را راه‌اندازی کرده‌اند، افزود: بانک مرکزی برای اولین بار شروع به اعطای مجوز به این واحدها کرده است و در ماه‌های آینده شاهد خواهیم بود که برخی از بانک‌ها مجوز واحدهای دیجیتال خود را دریافت خواهند کرد.

رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی با تاکید بر اینکه در همه جای دنیا کسب‌وکارهای فناوری‌محور در چارچوب مقررات فعالیت می‌کنند، افزود: متأسفانه در برخی موارد شاهد هستیم که فناوری‌ها به‌جای کمک به نظام مالی، به ابزاری برای دور زدن قوانین تبدیل شده‌اند. این موضوع چالشی است که بانک مرکزی با آن مواجه است و باید برای آن راه‌حل‌هایی پیدا کند.

اسماعیل‌زاده با تاکید بر اینکه بانک مرکزی همواره به توسعه فناوری‌های نظارتی توجه داشته، خاطر نشان کرد: با این حال، سرعت توسعه فناوری‌های کسب‌وکارها بسیار بیشتر از نهادهای رگولاتوری شده به همین دلیل، بانک مرکزی از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای فناوری‌محور استقبال می‌کند تا در حوزه‌های نظارتی نیز پیشرفت‌های بیشتری داشته باشند.

رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی با تاکید بر لزوم تکامل تدریجی نظام رگولاتوری، گفت: انتظار اینکه نهاد رگولاتور از روز اول با شرکت‌هایی مانند تپسی همان‌گونه برخورد کند که با شرکت‌های بزرگی مانند صنایع ملی مس یا سنگ‌آهن، انتظاری غیرواقعی است.

وی با اشاره به حوزه رمزارزها، گفت: در این حوزه نیز چالش‌های زیادی وجود داشته است، اما در نهایت بانک مرکزی به عنوان متولی تنظیم‌گری رمزارزها تعیین شد. برخی فعالان این حوزه انتظار دارند که تمام خواسته‌های آن‌ها به‌سرعت برآورده شود، اما این موضوع امکان‌پذیر نیست. مسیر تکامل هم برای نهادهای فناوری‌محور و هم برای نهادهای رگولاتور ضروری است. اگر این موضوع را نپذیریم، نمی‌توانیم به‌صورت واقع‌بینانه پیش برویم.

توسعه فناوری در صنعت بیمه نیازمند تعامل هوشمند رگولاتورها با اکوسیستم‌های جدید

میثم میرزا زاده رئیس مرکز فناوری بیمه مرکزی، با اشاره به نقش کلیدی رگولاتورها در مواجهه با اکوسیستم‌های جدید، بر لزوم تعامل هوشمند و ایجاد توازن بین حفظ وضعیت موجود و پیش‌بینی آینده تأکید کرد و گفت: توسعه فناوری و نوآوری در هر صنعتی، از جمله بیمه، به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل، وجود بازار رقابتی است. هرچه صنعتی گردش مالی بیشتری داشته باشد و رقابت در آن بیشتر باشد، سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری نیز افزایش می‌یابد و حضور بخش خصوصی جدی‌تر می‌شود.

وی با اشاره به نقش رگولاتورها در این فرآیند، افزود: رگولاتورها نقش کلیدی در توسعه فناوری دارند. با تغییر سبک زندگی در سطح جهانی، اکوسیستم‌های جدیدی شکل گرفته‌اند که می‌خواهند قواعد بازی را تغییر دهند. این اکوسیستم‌ها تهدیداتی برای وضعیت موجود ایجاد می‌کنند و حتی ممکن است قوانین فعلی را به چالش بکشند. در چنین شرایطی، حاکمیت باید رویکردی هوشمندانه در پیش بگیرد.

میرزا زاده به مفهوم «دو سوتوانی» اشاره کرد و توضیح داد: این مفهوم هم در سطح شرکت‌ها و هم در سطح صنعت و حتی کشورها قابل تعمیم است. از یک سو، باید وضعیت موجود را حفظ کرد، هزینه‌ها را کاهش داد و رشد را افزایش داد. از سوی دیگر، باید به آینده نگاه کرد و فرصت‌های جدیدی که ممکن است در آینده نزدیک اکوسیستم فعلی را متحول کنند، شناسایی و مدیریت کرد.

وی با بیان اینکه هر صنعتی آینده‌ای دارد، گفت: ما نمی‌توانیم تصور کنیم که وضعیت فعلی تا ۵ یا ۱۰ سال دیگر ثابت بماند. نهادهای جدیدی وارد می‌شوند و قواعد بازی را تغییر می‌دهند. حاکمیت باید همزمان به حفظ وضعیت موجود و پیش‌بینی آینده توجه کند. این یکی از چالش‌های اصلی در مواجهه با فناوری‌های نوین است.

رئیس مرکز فناوری بیمه مرکزی به تجربه کشورهای مختلف در مواجهه با فناوری‌های جدید اشاره کرد و گفت: در بسیاری از کشورها، رگولاتورها در ابتدا فناوری‌های جدید را نادیده می‌گیرند. سپس، وقتی این فناوری‌ها رشد می‌کنند و اثرات بیرونی خود را نشان می‌دهند، شروع به تقابل با آنها می‌کنند. در نهایت، وقتی می‌بینند که این فناوری‌ها غیرقابل اجتناب هستند، سعی می‌کنند آنها را تنظیم و مدیریت کنند.

وی افزود:، اما در کشورهای پیشرفته‌تر، رگولاتورها از همان ابتدا با فناوری‌های جدید تعامل می‌کنند. آنها از ابزارهایی مانند سندباکس و رگتک استفاده می‌کنند تا به سرعت قوانین را اصلاح کنند و فضایی برای آزمایش و توسعه فناوری‌های جدید فراهم کنند. این رویکرد به حکمرانی هوشمند منجر می‌شود که هم وضعیت موجود را حفظ می‌کند و هم به سمت آینده حرکت می‌کند.

میرزازاده در پایان تأکید کرد: برای توسعه فناوری در صنعت بیمه، باید تعاملی هوشمندانه بین رگولاتورها و اکوسیستم‌های جدید ایجاد شود. این تعامل نه تنها به حفظ وضعیت موجود کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های جدیدی را برای رشد و تحول صنعت بیمه فراهم می‌کند.

فناوری‌های نوین یک ژست مدیریتی نیست

سادینا آبایی رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران گفت که صنعت بیمه می‌تواند به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی و کارآفرینی در کشور نقش‌آفرینی کند، اما این مهم تنها در صورتی محقق خواهد شد که تحول دیجیتال به‌درستی درک و اجرا شود.

وی اظهار داشت: بیمه، همواره در کنار تجارت، کسب‌وکار و کارآفرینی قرار دارد و می‌تواند به‌عنوان یکی از بازوهای اصلی توسعه اقتصادی عمل کند. وقتی کارآفرینان به خلق ثروت می‌پردازند، بیمه نقش مهمی در حفاظت از دارایی‌ها، نیروی انسانی، ایده‌ها و تفکر نوین آنها ایفا می‌کند. اما متأسفانه در کشور ما، این صنعت هنوز به‌درستی به سمت فناوری‌های نوین حرکت نکرده و از ظرفیت‌های خود به‌طور کامل استفاده نکرده است.

آبایی همچنین به بیمه‌های اجتماعی اشاره کرد و افزود: در حالی که بیمه می‌تواند نقش حمایتی مهمی داشته باشد، برخی ساختارهای بیمه‌ای مانند بیمه تأمین اجتماعی، به‌جای شراکت در سود، عملاً تبدیل به شریک درآمد کارآفرینان شده‌اند، که این خود چالش‌هایی را در این مسیر ایجاد کرده است.

رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران با تأکید بر اهمیت تحول دیجیتال در صنعت بیمه تصریح کرد: اگر مدیران سازمان‌های بیمه‌ای درک درستی از تحول دیجیتال و فناوری‌های نوین نداشته باشند، اصطلاحاتی مانند هوش مصنوعی و فناوری‌های جدید، تنها به ژست‌های مدیریتی تبدیل خواهند شد و تحول واقعی رخ نخواهد داد. ممکن است منابع زیادی در این مسیر صرف شود، اما تا زمانی که یک برنامه عملی برای هوشمندسازی این صنعت تدوین نشود، بیمه نمی‌تواند نقش واقعی خود را در اقتصاد ایفا کند.

سیاست‌گذاری در فناوری‌های مالی چند گام از تحولات عقب‌تر است

مهدی طغیانی نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در پنل تخصصی رویداد فینشورتک با اشاره به مشکلات موجود در نظام سیاست‌گذاری و قاعده‌گذاری کشور در حوزه فناوری‌های مالی اظهار داشت: ما درک درستی از تحولات این حوزه نداریم و نمی‌دانیم که فین‌تک‌ها چه نقشی در اقتصاد دارند، چه میزان از آن‌ها در چارچوب قوانین سنتی قابل مدیریت هستند و چه بخشی نیاز به مقررات‌گذاری جدید دارد. این عدم شناخت، منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست و ایجاد موانع غیرضروری شده است.

وی همچنین به وضعیت صنعت بیمه در ایران اشاره کرد و گفت: صنعت بیمه کشور ما در حال حاضر وضعیت باثباتی ندارد. برخلاف کشورهای توسعه‌یافته که بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری از ارکان اصلی بازارهای مالی محسوب می‌شوند، در ایران این بخش بسیار ضعیف و کم‌نفوذ است. علاوه بر این، اهداف تعیین‌شده در برنامه‌های توسعه‌ای کشور نیز تاکنون تحقق نیافته‌اند.

طغیانی نقش فناوری‌های نوین و اینشورتک‌ها را در بهبود عملکرد صنعت بیمه مهم دانست و افزود: یکی از مزایای فناوری‌های جدید، کاهش هزینه‌های جست‌وجو و مبادله برای کاربران است. به عنوان مثال، پلتفرم‌های فروش آنلاین بیمه باعث شده‌اند که کاربران به‌جای مراجعه حضوری به دفاتر بیمه، بتوانند بیمه‌نامه‌های خود را به‌صورت آنلاین خریداری کنند. هرچند این ابزارها هنوز تغییر اساسی در ساختار بیمه ایجاد نکرده‌اند، اما باعث افزایش دسترسی و کاهش هزینه‌ها شده‌اند که خود گامی رو به جلو محسوب می‌شود.

وی در ادامه به کاربرد فناوری‌های ترکیبی در صنعت بیمه اشاره کرد و توضیح داد: یکی از مسیرهای توسعه‌ای صنعت بیمه، ترکیب آن با سایر خدمات دیجیتال مانند پلتفرم‌های رزرو مسافرت، حمل‌ونقل آنلاین و فروش اینترنتی است. این نوع نوآوری‌ها می‌توانند به ارائه محصولات بیمه‌ای جدید و متناسب با نیازهای جامعه کمک کنند.

یکی از نگرانی‌های اصلی در حوزه فناوری‌های مالی، مقاومت در برابر پذیرش ابزارهای جدید است. طغیانی در این خصوص گفت: در کشور ما، هم درون صنعت و هم در نهادهای قانون‌گذار، مقاومت شدیدی در برابر فناوری‌های جدید وجود دارد. این مسئله باعث شده است که ابزارهای نوین مالی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو شوند.

او به عنوان نمونه به اختلافات شدید در خصوص رمزدارایی‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: در حال حاضر، دستگاه‌های مختلف در خصوص رمزدارایی‌ها دیدگاه‌های کاملاً متضادی دارند. بانک مرکزی، به‌عنوان نهاد ناظر، موضع سختگیرانه‌ای در برابر این فناوری اتخاذ کرده است، در حالی که بسیاری از فعالان اقتصادی آن را به‌عنوان یک فرصت تلقی می‌کنند. دلیل این اختلافات، عدم شناخت دقیق ماهیت این فناوری‌ها و نبود یک چارچوب مشخص برای مواجهه با آن‌ها است.

طغیانی در پایان سخنان خود بر ضرورت تدوین قوانین جدید برای مدیریت فناوری‌های نوین مالی تأکید کرد و گفت: برای اینکه صنعت بیمه، بانکداری و بازار سرمایه بتوانند از مزایای فناوری‌های جدید بهره‌مند شوند، باید یک چارچوب سیاست‌گذاری مدون و متناسب با نیازهای امروز تدوین شود. بدون این چارچوب، اختلافات داخلی، مقاومت‌های بی‌دلیل و عدم قطعیت‌های حقوقی همچنان مانعی برای توسعه این حوزه باقی خواهند ماند.

طغیانی به بررسی وضعیت بیمه‌های اجتماعی و چالش‌های موجود در این حوزه پرداخت و اشاره کرد: تصور اشتباهی در مورد تجمیع صندوق‌های بیمه وجود دارد و به جای بزرگ‌تر کردن شرکت‌های بیمه، باید به کارآمدی و استفاده از ظرفیت‌های موجود توجه شود. در حال حاضر، تعداد شرکت‌های بیمه افزایش یافته، اما این افزایش به رقابت ناسالم منجر شده و کیفیت خدمات را کاهش داده است.

طغیانی به مشکلاتی مانند عدم تنوع محصولات بیمه‌ای و عدم توسعه بازار اشاره کرد که باعث می‌شود رقابت در این حوزه به جای مثبت، منفی باشد.

وی همچنین، به مشکلات فناوری اطلاعات و حکمرانی داده‌ها در صنعت بیمه اشاره کرد که بر روند جبران خسارت‌ها تأثیر منفی گذاشته است.

طغیانی گفت: هزینه‌های بالای بیمه‌نامه‌های شخص ثالث و افزایش نرخ دیه است که بر توان مالی مردم تأثیر می‌گذارد. بنابراین لازم است اصلاح قوانین و بهبود حکمرانی هوشمند در صنعت بیمه اتفاق بیفتد و بیمه مرکزی باید در این زمینه فعال‌تر باشد.

گفتنی است رویداد فینشورتک با هدف ایجاد پلی میان توانمندی‌های بومی و استانداردهای جهانی، درصدد شکل‌دهی به آینده‌ای دیجیتال و کارآمد برای نظام مالی ایران است.