طرح تاکسی هوایی به کجا رسید؟

به گزارش ایران اکونومیست؛ تاکسی هوایی، از طرح‌هایی است که برخی اوقات توسط مسئولان مطرح شده است. این طرح مربوط به هواپیماهای کوچکی می‌شود که وظایف متعددی را دنبال و کالا و مسافر را بین شهرها جابه‌جا می‌کنند.

این طرح تاکنون در ایران اجرا نشده است و هواپیماهای کوچک، تنها در برخی موارد به طور آزمایشی به پرواز در آمده‌اند. اما این بار رئیس سازمان هواپیمایی کشور از راه‌اندازی تاکسی هوایی در مسیر فرودگاه زنجان به البرز خبر داده است.

آن طور که ایسنا گزارش داده، حسین پورفرزانه، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، در مورد برنامه‌های این سازمان برای راه‌اندازی تاکسی‌های هوایی، گفت: قرار است که تاکسی هوایی در مسیر فرودگاه زنجان به فرودگاه پیام البرز راه‌اندازی شود. همچنین راه‌اندازی این تاکسی‌ها برای جزایر کیش به هندورابی نیز در دستور کار قرار دارد. هنوز زیرساخت‌های لازم برای راه‌اندازی خطوط تاکسی هوایی کامل نشده است.

وی با اشاره به اینکه هنوز هیچ خطی راه‌اندازی نشده است، گفت: هواپیماهای سبک و کمتر از ۱۹ نفر باید درگاه و ترمینال خود را داشته باشند و فرودگاه و امنیت پرواز باید هماهنگ شود. متقاضی این پروازها بیشتر تجار، بازرگانان و کسانی هستند که می‌خواهند در کمترین زمان ممکن از شهری به شهری دیگر بروند و برگردند. همچنین صنعت هوایی منافع غیرمستقیم زیادی برای مردم دارد. برای مثال، جابه‌جایی مواد غذایی، دارو و ... ازجمله مزایایی هستند که این صنعت به صورت غیرمستقیم به مردم می‌رساند.

تاریخچه تاکسی‌های هوایی در ایران

پیش از سال ۱۳۵۹، چهار شرکت با نام‌های ایرتاکسی، ایرسرویس، هورآسمان و پارس‌ایر خدمات پروازی با هواپیماهای کوچک ارائه می‌کردند. این شرکت‌ها در تیرماه ۱۳۵۹ با یکدیگر ادغام شدند و شرکت هواپیمایی آسمان را تشکیل دادند. پیش از ادغام، این شرکت‌ها به نوعی تحت عنوان تاکسی هوایی فعالیت می‌کردند اما فعالیت‌های آن‌ها چندان گسترده نبود و در همه مناطق اجرا نمی‌شد. اکنون شرکت آسمان در حوزه تاکسی هوایی فعالیتی ندارد.

در دهه‌های بعد، ایده راه‌اندازی تاکسی هوایی دوباره مطرح شد. در سال ۱۳۹۶، دو هواپیمای ایرتاکسی از ایتالیا خریداری و در فرودگاه بجنورد مونتاژ شدند. سپس در سال ۱۳۹۹ طرح تاکسی هوایی در فرودگاه مهرآباد تهران رونمایی و مجوز پرواز تاکسی هوایی در فرودگاه‌های مهرآباد و امام خمینی داده شد. در همان سال برای اولین‌ بار دو بالگرد در منطقه آزاد ارس در قالب طرح تاکسی هوایی به پرواز در آمدند، اما پس از آن دیگر از این طرح هیچ خبری نبود.

موانع اجرای طرح تاکسی‌های هوایی چیست؟

استفاده گسترده از تاکسی هوایی در ایران همچنان نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری است تا بتواند به‌عنوان بخشی از سیستم حمل‌ونقل کشور توسعه یابد. راه‌اندازی تاکسی هوایی در ایران با موانع متعددی روبه‌روست. بسیاری از فرودگاه‌های کوچک یا محلی در ایران فاقد زیرساخت‌های مناسب برای پشتیبانی از تاکسی‌های هوایی هستند. کمبود باندهای فرود کوچک و تجهیزات پیشرفته مانع توسعه این صنعت می‌شود.

همچنین، هزینه‌های خرید، نگهداری و بهره‌برداری از هواپیماهای کوچک بسیار بالاست و تامین مالی این پروژه‌ها به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی نیاز دارد؛ موضوعی که کشور همواره با آن درگیر بوده است.

صنعت هوایی و ناوگان حمل‌ونقل فرسوده است!

صنعت هوایی کشور با مشکلات متعدد سرمایه‌گذاری روبه‌روست. فرسودگی ناوگان هوایی، تقریبا از مهم‌ترین موضوعات این صنعت به شمار می‌آید. فرسودگی و قدیمی بودن ناوگان، تنها مربوط به ناوگان هوایی نیست و بخش قابل توجهی از تاکسی‌های سراسر کشور نیز قدیمی و فرسوده هستند.

با توجه به موارد بیان شده، مطرح‌شدن ایده تاکسی‌های هوایی عجیب به نظر می‌رسد؛ موضوعی که به زیرساخت و سرمایه‌گذاری فراوان احتیاج دارد. حال اگر این دو عامل در دسترس مسئولان است، پس چرا صرف توسعه هواپیماهای کشور و البته تاکسی‌های زمینی نمی‌شود؟

نوسانات نرخ ارز، تحریم‌ها و نبود برنامه برای تجهیز و توسعه ناوگان هوایی، باعث افزایش هزینه واردات هواپیما و قطعات مورد نیاز شده است. در پی این موضوع، بسیاری از هواپیماهای کشور عمر بالایی داشته و اکثرا فرسوده هستند.

اسماعیل حسین زهی، عضو کمیسیون عمران مجلس یازدهم بود، در گفت‌وگو با مهر در مرداد ماه سال 1402 عنوان کرد: بیش از ۵۰ درصد ناوگان هوایی در کشور فرسوده است و ورود هواپیماهای جدید در کشور نقش موثری در کاهش تاخیرات و افزایش تعداد پروازها دارد.

همچنین، مسعود نصرتی، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، در آبان ماه سال جاری در آیین رونمایی از ۵۰۰۰ تاکسی شرکت فرداموتورز عنوان کرد: از ۳۱۳ هزار تاکسی موجود در کشور تعداد ۱۴۰ هزار تاکسی در ۹ کلانشهر تردد می‌کنند که ۶۰ درصد آن‌ها فرسوده هستند. این فرسودگی طی سالیان متمادی صورت گرفته است و تاثیر زیادی نیز بر آلودگی هوا دارد.

ابتدا باید برای تجهیز تاکسی زمینی و صنعت هوایی برنامه‌ریزی شود

با توجه به اظهارات مسئولان، 60 درصد تاکسی‌ها و 40 درصد هواپیماهای کشور فرسوده هستند. این فرسودگی مشکلات متعددی از جمله افزایش حوادث، افزایش اختلال در سیستم حمل‌ونقل، بالا رفتن هزینه‌ها، آلودگی هوا و... داشته است.

شاید بهتر باشد به جای تمرکز بر اجرای طرح تاکسی هوایی، سرمایه‌گذاری برای توسعه ‌تاکسی‌های زمینی و جایگزینی آن‌ها صورت گیرد. همچنین نیاز است که تمرکز بر واردات هواپیماهای جدید و تجهیز هواپیماهای موجود باشد تا از حوادث احتمالی جلوگیری شود. موضوعی که در مورد طرح احتمالی تاکسی هوایی هم وجود دارد.

ایجاد اعتماد عمومی به ایمنی پروازهای تاکسی هوایی نیازمند رعایت استانداردهای بین‌المللی است. چرا که حوادث احتمالی می‌تواند بر پذیرش این فناوری تاثیر منفی بگذارد؛ موضوعی که در مورد صنعت هوایی کشور وجود دارد و بسیاری از حوادث به‌وجود آمده، مردم را نسبت به این صنعت بدبین کرده است.

منبع: تجارت نیوز