پیشرانی گرمساری‌ها در کشت گلخانه‌ای با وجود کم‌شدن منابع آبی

به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست، سال‌های متمادی کاهش نزولات آسمانی منجر به تشدید بحران کم آبی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور شده. استان سمنان نیز در زمره استان‌های نیمه‌خشک کشور قرار دارد و از بحران کم‌آبی رنج می‌برد.

حبله‌رود رودخانه‌ای به طول حدود ۲۴۰ کیلومتر از کوه‌های شمالی فیروزکوه در استان تهران سرچشمه می‌گیرد و مسیر نهایی آن غرب استان سمنان است که در واقع مهمترین منبع آبی برای مردم این منطقه به شمار می‌رود که آن هم به دلیل اضافه‌برداشت‌ها در بالادست، تامین‌کننده نیاز بخش کشاورزی غرب استان سمنان به قدر کافی نیست و مشکلاتی به دنبال داشته است.

حالا که آب به عنوان مایه حیات هر شهر و دیاری، با کمبود جدی مواجه است و معیشت کشاورزان گرمساری را به شدت تهدید می‌کند، تغییر شکل کشت‌وکاردر کشاورزی سرلوحه کار بهره‌برداران قرار گرفت.

«تغییر الگوی کشت» تنها راه برون‌رفت از بحران کم‌آبی

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار ایران اکونومیست، درباره تغییر الگوی کشت کشاورزی و راهکارهای این سازمان برای مقابله با بحران کم‌آبی گفت: سال ۱۴۰۱ وزارت جهاد کشاورزی برای تمام استان‌های کشور الگوی کشتی را برای محصولات زراعی متناسب با شرایط کم‌آبی هر منطقه تعریف کرد.

افشین مشیری افزود: در این الگوی کشت معاونت تحقیقات وزیر جهادکشاورزی از طریق مراکز تحقیقات در استان‌ها، تحقیقاتی در موضوع داشته‌های منابع آبی و شرایط اقلیمی، سطوح کشت و عرف محل در هر شهرستان انجام داد و الگوی کشتی را بر اساس همین شرایط تعریف کرد.

مدیریت مصرف آب در تولید محصولات راهبردی مشکلی ایجاد نکرد

وی با بیان اینکه این الگو از سال ۱۴۰۱ ابلاغ شد و در حال اجرا است، اضافه کرد: میزان آب تنظیم شده‌ای که به کشاورز تحویل می‌شود با توجه به مشکلاتی که برای رودخانه حبله‌رود پیش‌آمده، با کمبود مواجه است؛ با وجود این، محصولات راهبردی تولیدی کشاورزان با نقصان تولید مواجه نشد.

وی با اشاره به میزان تولید گندم در سال زراعی گذشته گفت: میزان تولید گندم نسبت به سال‌های قبل کاهش محسوسی نداشت؛ با وجود این، جلسات متعددی با حضور نمایندگان کشاورزان و صاحبنظران و موثران غرب استان سمنان برگزار می‌شود که در صورت نیاز در الگوی جدید تغییراتی حاصل خواهد شد و تمام تغییرات قابل اجرا می‌شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سمنان، تعریف الگوی کشت برای محصولات باغی و گلخانه ای را در دستور کار عنوان کرد و گفت: اولین سیاست وزارت جهاد کشاورزی انتقال کشت جالیز و سبزی به زیر پوشش گلخانه است؛ بر این اساس الگوی کشت در این بخش تا سال آینده ابلاغ می‌شود.

وی افزود: اگر بتوانیم در سال‌های آینده کل محصولات جالیزی این شهرستان را به زیر پوشش گلخانه برد، در میزان مصرف آب و تولید محصول تغییر چشمگیری حاصل خواهد شد.

افزایش میزان بهره‌وری از آب و خاک با گشت گلخانه‌ای

وی کشت گلخانه‌ای را راهکاری برای افزایش میزان بهره وری از خاک با کمترین میزان مصرف آب دانست و گفت: در یک‌هزارمترمربع گلخانه خیار بیش از ۲۵ تن محصول برداشت می‌شود، در حالی که در فضای باز این میزان برداشت محصول در یک هکتار زمین محقق می‌شود که تفاوت زیادی محسوب می‌شود.

مشیری با بیان اینکه گرمسار یکی از شهرستان‌هایی است که بیشترین میزان کشت گلخانه‌ای را در استان سمنان دارد، ابراز کرد: ۱۴۶ هکتار گلخانه در کل استان سمنان وجود دارد که حدود ۵۰ هکتار از آن در شهرستان گرمسار و آرادان واقع است.

کشت گلخانه‌ای با قابلیت تغییر در سطح و نوع کاشت

وی با تاکید بر اهمیت کشت گلخانه‌ای گفت: در کشت باغی سطح زیر کشت تا مدت ها ثابت است؛ مگر به دلیل وقوع حوادث طبیعی یا آفت زدگی دچار تغییر شود اما در کشت زراعی احتمال کم و زیاد شدن سطح زیر کشت به صورت سالانه وجود دارد.

وی با بیان اینکه کشاورزان در اجرای الگوی جدید کشت با توجه به کم‌آبی‌های موجود کاملا همراه هستند، عنوان کرد: کشاورزان از کشت‌های غرق آبی و خربزه‌کاری به صورت خودجوش پرهیز می‌کنند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سمنان با اشاره به رونق کاشت خربزه در غرب استان، گفت: سطح کشت خربزه در گرمسار و آرادان کاهش یافت و محصولاتی از جمله نخود و لوبیا و محصولات دارای ارزش غذایی و کم‌آب‌بر، جایگزین محصولاتی از جمله خربزه شد.

راهکاری برای حفظ محصولات برند و صادراتی گرمسار

وی خاطرنشان کرد: سال ۱۳۷۲ بالغ بر ۱۷ هزار هکتار خربزه در گرمسار و آرادان کشت می‌شد اما اکنون با توجه به کمبود منابع آبی، کشت این محصول به کمتر از یک‌هزار هکتار رسیده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سمنان با اشاره به اینکه خربزه از سال‌های گذشته یک محصول برند و صادراتی گرمسار و ایوانکی به شمار می‌رود، تاکید کرد: راهکار برای حفظ این برند، کشت خربزه زیر پوشش گلخانه و آبیاری تحت فشار و کشت مکانیزه توسط دستگاه‌های نشاکار است.

وی تاکید کرد: یک دستگاه نشاکار خریداری شد و در چند هکتار از اراضی کشاورزی در شهر سمنان به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت و نتیجه هم موفقیت‌آمیز بود. با اجرای این طرح ۵۰ تا ۶۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود و در عین حال محصولات برند از جمله خربزه گرمساری حفظ می‌شود.

به گزارش ایران اکونومیست، استان سمنان با بیش از ۵۳ هزار بهره‌بردار، سالانه در مجموع بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی شامل زراعی، باغی، دام و طیور و آبزیان تولید می‌کند که بخش عمده‌ای از این تولیدات مازاد بر نیاز مردم استان سمنان است.

از کل گستره بخش کشاورزی استان سمنان ۸۷ هزار هکتار بخش زراعی، ۷۰ هزار هکتار باغ و ۴۰ هزار هکتار آیش است.

تولیدات بخش زراعی استان سمنان سالانه ۹۲۰ هزار تن و میزان محصولات باغی سالانه ۴۸۰ هزار تن است و سالانه بیش از ۲۹۰ هزار تن نیز انواع محصولات دامی در استان سمنان تولید می‌شود.

بیش از ۵۰ درصد از گستره استان سمنان به میزان پنج و ۲ دهم میلیون هکتار نواحی بیابانی است و ۳۵۰ هزار هکتار را جنگل و سه و هشت دهم میلیون هکتار را مرتع شامل می شود.