امکان سرشماری برخط و لحظه‌ای با پروژه «جی‌نف» فراهم می شود

رضا ربانی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست درباره جزییات اتصال پایگاه داده کدملی با پایگاه اطلاعات کدپستی گفت: برای ارائه خدمات معطوف به نشانی شهروندان نیاز به استفاده از تکنولوژی و فناوری های زمین مرجع است که این مسئله از سال ها قبل در دستور کار دستگاه‌های اجرایی و دولتی قرار گرفته است.

وی افزود: در همین راستا یکی از مولفه‌های حیاتی برای ارائه خدمات معطوف به نشانی شهروندان، ارائه اطلاعات مربوط به مکان‌ها و سرویس‌های مکان‌محور است.

پیگیری نظام ملی نشانی‌گذاری مکان محور کشور در وزارت ارتباطات

مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور افزود: لازمه ارائه خدمات در بخش سرویس‌های مکان‌محور این است که اطلاعات همه اماکن کشور فارغ از جغرافیای سیاسی و نوع کاربری که دارند (در شهر یا روستا باشند؛ اداری، تجاری یا مسکونی باشند) در یک بانک اطلاعاتی جمع‌آوری شود و به صورت برخط در اختیار تمامی دستگاه‌ها و مردم قرار بگیرد تا بتوانند در لحظه سرویس‌های مرتبط با مکان را داشته باشند.

ربانی افزود: شرکت ملی پست از سال ۱۳۷۶ با ابلاغ قانون «الزام اختصاص شماره ملی و کدپستی به کلیه اتباع ایرانی» جمع‌آوری اطلاعات مکانی کشور را آغاز کرد.

وی ادامه داد: در نهایت در سال ۱۳۹۴ با اضافه‌شدن اطلاعات مکان مرجع و تعریف پروژه‌ای جدید تحت عنوان «نظام ملی نشانی گذاری مکان محور کشور» به عنوان پروژه اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفت که در نتیجه آن علاوه بر اطلاعات توصیفی مکان‌ها، اطلاعات هندسی نیز به پایگاه داده کدپستی اضافه شد.

تلفیق اطلاعات توصیفی و هندسی

مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور تصریح کرد: برای یافتن هر نشانی، ۲ روش وجود دارد. یک راه استفاده از اطلاعات توصیفی نشانی مانند خیابان، کوچه، پلاک، طبقه و جستجو بر اساس نشانه‌های فیزیکی نشانی است و روش دیگری مبتنی بر فناوری های مکان مرجع و لوکیشن در سیستم‌های الکترونیک از جمله گوشی های تلفن همراه است.

ربانی با بیان اینکه اکنون هر دو نوع این اطلاعات در پایگاه داده پروژه ملی جی‌نف جمع‌آوری شده است، یادآور شد: در پایگاه داده جی نف در حوزه شهری، ۴۸ میلیون و ۵۰۰ هزار کد پستی ۱۰ رقمی به مکان‌های شهری تخصیص داده شده و عملیات ژئوکدینیگ در تمامی شهرهای کشور انجام گرفته است.

این مسئول در حوزه روستایی کشور اظهار داشت: حدود ۱۵ میلیون و ۸۰۰ هزار مکان داریم که تمامی این مکان‌ها دارای کدپستی ۱۰ رقمی هستند؛ اتصال اطلاعات توصیفی روستایی به اطلاعات هندسی، از ابتدای سال جاری در دستور کار قرار گرفته و در حال اقدام است.

وی ادامه داد: تاکنون مکان‌های بیش از ۲ هزار روستای کشور ژئوکد شده است (طرح داده کردن آدرسی را بر روی یه نقشه را ژئوکد یا کد کردن جغرافیایی) و پیش‌ بینی ما این است که تا پایان شهریور سال آینده پروژه ژئوکدینگ روستاهای بالای ۲۰ خانوار روستایی به انجام برسد.

نیاز به نقشه‌های پارسل‌بندی شده

مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور درخصوص چالش‌هایی که در فرآیند مکانی سازی اطلاعات روستاها وجود دارد گفت: در کشور حدود ۴۰ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار وجود دارد که اگر آبادی‌ها و نقاط بین‌راهی را به آن اضافه کنیم؛ تقریباً ۹۸ هزار و ۵۰۰ روستا، آبادی و مکان بین‌راهی در سطح کشور وجود دارد.

ربانی ادامه داد: علت اینکه ما در حوزه مکانی سازی اطلاعات روستایی کمی کُند حرکت می‌کنیم، این است که به نقشه‌های پارسل‌بندی (بخش‌بندی ‌شده) همه نقاط روستایی نیاز داریم که به منظور دسترسی به این نقشه‌ها در حال رایزنی با دستگاه‌های متولی و دارای نقشه مانند سازمان نقشه‌برداری، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هستیم.

در مسیر هوشمندسازی خدمات دولت

ربانی تاکید کرد: در شهریور ۱۴۰۱ قانون مدیریت داده‌ها و اطلاعات ملی توسط مجلس به تصویب رسید؛ طبق این قانون ۲۷ پایگاه داده در کشور به عنوان پایگاه‌های داده ملی معرفی شدند که پایه و اساس تحقق دولت الکترونیک خواهند بود.

این مسئول در شرکت پست ادامه داد: اتصال این‌ پایگاه‌ها به یکدیگر و بهره‌برداری سایر دستگاه‌ها از آن، موجب ارایه و تکمیل خدمات الکترونیکی و هوشمند دولت خواهد شد که یکی از ملزومات تحقق این هدف، اتصال شماره ملی به کدپستی است.

ربانی با یادآوری اینکه در سازمان ثبت احوال کشور، مشابه این کار انجام شده است، اظهار داشت: در این سازمان علاوه بر مشخصات سجلی اتباع ایرانی، کدی یگانه به نام شماره ملی به هر فرد اختصاص داده شده است.

وی افزود: برای هر یک از مکان‌های کشور نیز کدپستی ۱۰ رقمی را داریم؛ بنابراین از اتصال شماره ملی و کدپستی می‌توان شاهد تحولی جدید در سیستم‌های اطلاعاتی کشور برای ارتقاء خدمات عمومی دولت الکترونیکی در آینده نزدیک باشیم.

استانداردسازی نشانی‌ها در پروژه جی‌نف

وی با یادآوری اینکه شهروندان زمانی که برای دریافت خدمتی به دستگاه‌ها مراجعه می‌کنند، نیاز به اعلام نشانی و کدپستی ۱۰ رقمی دارند، افزود: در مقابل دستگاه خدمت دهنده باید این امکان را داشته باشد که نشانی و کدپستی اعلامی را صحت‌سنجی کند که سرویس‌های مکان محور جی‌نف (GNAF پایگاه نشانی ملی ژئوکد شده) این امکان را فراهم آورده است.

ربانی مهمترین مسئله در جی‌نف را استانداردسازی نشانی‌ها دانست و اظهار داشت: عملا در کشور یک آدرس استاندارد وجود ندارد، چرا که هر فرد یا سازمان به سلیقه، دانش با قابلیت‌های خود، نشانی را ارائه می‌دهد یا ثبت می‌کند؛ این نشانی‌ها باید یکسان‌سازی و استانداردسازی شود که جی‌نف این مشکل را نیز برطرف خواهد کرد.

سرشماری در لحظه با تکمیل پروژه جی‌نف

ربانی تصریح کرد: یکی از زیربناهای مهم سرشماری‌های ثبتی مبنا، نشانی استاندارد و داده های مکانی پروژه جی‌نف است و با اتصال داده‌های هندسی و توصیفی به یکدیگر می‌توانیم ادعا کنیم که هر لحظه به آمار برخط سرشماری دسترسی داریم.