بزرگترین چالش‌های سیاست خارجی پیش‌روی ترامپ در سال ۲۰۲۵

به گزارش روز یکشنبه ایران اکونومیست از نشریه فارن پالیسی، ترامپ در شرایطی برای دومین بار وارد کاخ سفید می شود که دولت دوم وی کاملا متفاوت از چهارسال نخست دولت اوست.

به نوشته این نشریه آمریکایی، اگرچه یکی از افتخارات ترامپ این است که نخستین رئیس‌جمهوری ایالات متحده در دهه‌های اخیر بوده که آغازگر هیچ جنگی نبوده، اما با ورود دوباره به کاخ سفید، وی دستکم باید دو جنگ بزرگ را مدنظر قرار دهد.

ترامپ بارها اعلام کرده است که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه و ولودمیر زلنسکی همتای اوکراینی وی را مجبور می کند به پای میز مذاکره بیایند و ظرف «۲۴ ساعت» جنگ اوکراین را پایان می دهد.

اما در مورد جنگ دوم جاری در خاورمیانه که با سقوط ناگهانی حکومت بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه در اوایل ماه دسامبر (آذر)، پویایی منطقه دستخوش تغییرهای بیشتری گردید، وضعیت بسیار پیچیده‌تر از آنی است که ترامپ گمان می برد. رئیس جمهوری منتخب آمریکا به تازگی در گفت‌وگو با نشریه تایم نیز اذعان کرد که جنگ میان اسرائیل، حماس و حزب‌الله «پیچیده‌تر» از جنگ روسیه با اوکراین است. هرچند وی در عین حال راه حل آن را ساده تر دانست.

فارن پالیسی با برشمردن همین دو نمونه در ادامه به بزرگترین چالش‌های سیاست خارجی که ترامپ ممکن است در دولت دوم خود با آنها روبرو شود، پرداخته است؛

پایان بازی اوکراین؟

یکی از نخستین اولویت‌های ترامپ در سیاست خارجی، پرداختن به جنگ جاری روسیه علیه اوکراین است؛ جنگی که تنها با گذشت یک ماه از دولت جدید ترامپ، سه سال از آن خواهد گذشت. رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا وعده داده که پیش از مراسم تحلیف خود در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ (یکم بهمن ماه) به این نبرد پایان دهد. اما از نقطه نظر نویسنده این مطلب، حضور نیروهای کره شمالی در خط مقدم روسیه و دریافت مجوز اوکراین از جو بایدن برای استفاده از موشک‌های دور برد به منظور حمله به اعماق خاک روسیه، عملی شدن این وعده مشکل خواهد بود.

ترامپ تهدید کرده است که چنانچه پوتین یا زلنسکی از آمدن به پای میز مذاکره خودداری کنند، به ترتیب، کمک‌های نظامی آمریکا به کی‌یف را افزایش یا به طور کامل آن را متوقف خواهد کرد.

خاورمیانه متزلزل

فارن پالیسی در ادامه، ورود دوباره ترامپ به کاخ سفید را با یکی از متغیرترین دوره‌های تاریخ خاورمیانه همزمان دانسته و با اشاره به وعده وی برای برقراری صلح در این منطقه، عملی شدن آن را با چالش های بسیار ارزیابی کرده است.

از دیدگاه نویسنده، خاورمیانه بیش از یک سال است که به صحنه جنگ خونبار اسرائیل و حماس در غزه بدل شده و اگرچه در حال حاضر نشانه‌هایی مبنی بر برقراری آتش بس دیده می شود، اما حتی حفظ آن نیز نیازمند تلاش بسیار است. به ویژه که اسرائیل از آماده باش خود برای یک حضور نظامی موقت در غزه به عنوان بخشی از توافق آتش بس خبر داده است. لذا در شرایطی که ترامپ صلح در این منطقه را یکی از پیش شرط‌های عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان و جلوگیری از برنامه هسته ای ایران می داند، برای بدست آوردن آن باید تلاشی وصف ناشدنی در پیش گیرد.

این مطلب سپس با اشاره به سقوط بشار اسد در سوریه، آن را چالش و در عین حال فرصتی برای ترامپ ارزیابی کرده است؛ بدین ترتیب که رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا باید تصمیم بگیرد چگونه با هیات تحریر الشام و ابومحمد الجولانی رهبر آن که در تلاش برای مشروعیت بخشیدن به چهره خود در صحنه جهانی است، روبرو شود.

ترامپ در عین حال باید با سوریه پسا اسد، چگونگی کنار آمدن با اسرائیل و ترکیه را نیز بیاموزد؛ زیرا از یک سو اسرائیل از برکناری اسد به عنوان فرصتی برای راه اندازی کارزاری از حملات هوایی با هدف نابودی دارایی های نظامی باقی مانده استفاده کرده و از طریق زمینی نیز در حال گسیل نیرو به منطقه حائل در داخل خاک سوریه در نزدیکی بلندی های جولان است.

ترکیه نیز به عنوان یکی از اعضای ناتو می‌تواند برای ترامپ دردسرساز باشد. این کشور، نیروهای کرد سوری مورد حمایت واشنگتن را تروریست می‌داند. بنابراین در صورت حمله احتمالی به مواضع این گروه، ممکن است ترامپ را در موقعیت نامناسبی قرار دهد. از همین رو باید منتظر بمانیم و ببینیم ترامپ که پس از سقوط اسد، به نقش بزرگ آنکارا در این تحولات اشاره کرده، در برابر وضعیت جاری این کشور چه واکنشی نشان می دهد.

چالش ادامه دار چین

فارن پالیسی به عنوان چالش آخر، با بیان اینکه چین و آمریکا به عنوان دو قدرت بزرگ می‌توانند همه مشکلات جهان را حل کنند، یادآور شده است که ترامپ نیز حتی به این موضوع در نخستین نشست مطبوعاتی خود پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر اشاره کرد. هرچند وی در عین حال پکن را تهدید به اعمال تعرفه های سنگین کرد.

به باور ناظران، اینکه ترامپ در نهایت چه میزان تعرفه بر کالاهای وارداتی از چین اعمال کند، می‌تواند سطح تنش ها را مشخص کرده و حتی اعلان جنگ تجاری علیه این قدرت بزرگ آسیایی باشد.

فارن پالیسی خاطرنشان کرده است که اگرچه تعرفه ها ابزار مورد علاقه ترامپ هستند، اما به تنهایی همه مشکلات اقتصادی وی را با چین حل نمی کنند؛ زیرا او با کشوری طرف است که به سرعت در حال پیشی گرفتن در حوزه‌های مختلف فناوری از آمریکا است. براساس نتایج یک پژوهش جدید، چین در ۷ صنعت از ۱۰ صنعت پیشرفته، از آمریکا جلوتر است.

از نقطه نظر نویسنده، همزمان با نبرد تجاری میان پکن و واشنگتن، خطر رویارویی نظامی میان دو طرف چه در تنگه تایوان و چه در دریای چین جنوبی نیز وجود دارد.

بنابراین اینکه ترامپ تا چه اندازه بتواند با چالش‌های مطرح شده مقابله کند، به تاثیر قدرت کابینه وی بستگی دارد. به ویژه که وی تاکنون با معرفی چهره های جنگ طلب از جمله چهره ای مانند سناتور مارکو روبیو برای وزارت امور خارجه که دارای مواضع ضدچینی است، ثابت کرده، داده قرار نیست با این چالش از سر گفت‌وگو و دوستی روبرو شود.