از گنبد آهنین لهستان تا سنگرهای تازه؛ اروپا در تدارک جنگ است؟

به گزارش ایران اکونومیست، به فاصله بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر از لندن، پایتخت انگلیس، در حومه لهستان، فنلاند و کشورهای حوزه بالکان فعالیت‌هایی جنون‌آمیز در جریان است؛ بولدوزرها و حفارها در حال ساخت دفاع‌های میدانی هستند. خندق‌های ضد تانک، تله‌های تانک و سنگرهای بتونی در حال ساخت و نصب هستند. در همه این کشورها، مین‌گذاری، حتی ایجاد میادین مین ضد نفر به‌طور فعال مورد بحث است.

براساس گزارش نشریه «ایندیپندنت» لهستان دست‌کم ۲.۵ میلیارد یورو برای سیستم دفاعی مرزی خود هزینه می‌کند که شامل ساخت یک سامانه دفاعی شبیه به گنبد آهنین رژیم صهیونیستی برای محافظت از مرزهای شرقی خود در برابر «تهدید فزاینده» روسیه می‌شود.

«دونالد تاسک» نخست‌وزیر لهستان در ماه مه در جریان دیدار با رهبران اروپایی در ورشو اظهار داشت: «ایجاد گنبد آهنین در برابر موشک‌ها و پهپادها ضروری است. هیچ دلیلی وجود ندارد که اروپا سپر دفاع موشکی خود را نداشته باشد. درک اینکه اروپا نیز مانند اسرائیل در منطقه خطر قرار دارد، نیازمند تخیل چندان زیادی نیست.»

به نوشته ایندیپندنت، پروژه دفاعی لهستان همچنین شامل موانع فیزیکی ضد تانک، پناهگاه‌ها و فناوری‌های ضد پهپاد مجهز به هوش مصنوعی برای ایجاد سیستم‌های شناسایی و ارزیابی اولیه تهدید می‌شود. این، می‌تواند مهم‌ترین سرمایه‌گذاری در زمینه امنیت ملی در تاریخ پس از جنگ این کشور باشد و لهستان را به‌عنوان یک رهبر دفاعی اروپا معرفی کند.

مانور نظامیان سوئدی 

لهستان در حال حاضر ۳۷ میلیارد یورو برای دفاع کلی، برابر با ۴.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی خود هزینه می‌کند. در همین حال، در پاسخ به تاکتیک‌های «جنگ ترکیبی» در چندین جبهه حوزه بالکان، صدها میلیون یورو توسط کشورهای این منطقه برای تقویت خطوط دفاعی با پروژه بزرگ دیگری که توسط اعضای ناتو، استونی، لتونی و لیتوانی برنامه‌ریزی شده، سرمایه‌گذاری شده است که در سال ۲۰۲۵ آغاز خواهند شد.

در بسیاری از شمال اروپا، بیش از یک میلیارد یورو برای ساخت کارخانه‌های مهمات جدید، به ویژه برای گلوله‌های توپ ۱۵۵ میلی‌متری هزینه می‌شود، گلوله‌های که اوکراین با چنان سرعتی در حال استفاده از آنهاست که از زمان جنگ جهانی دوم مشاهده نشده است.

روزنامه انگلیسی ادامه داد: «و پاسخ لندن به تهدید جهانی فزاینده چیست؟ این کشور ۵۰۰ میلیون پوند تجهیزات نظامی، شامل کشتی‌ها، پهپادها و هلیکوپترها را از رده خارج می‌کند و برای تصمیم‌گیری درخصوص اقدامات بعدی، یک بررسی دفاعی استراتژیک انجام خواهد داد.»

مانور ناتو

در حالی که «جان هیلی» وزیر دفاع انگلیس هفته گذشته اذعان کرد که کاهش بودجه در بحبوحه جنگ در اروپا، تهدید فزاینده روسیه و درگیری در غرب آسیا اتفاق می‌افتد، گزارش «بررسی دفاع استراتژیک» (SDR) تا اواخر فوریه ۲۰۲۵ ارائه نخواهد شد. برخی معتقدند که بوروکراسی پارلمان می‌تواند آن را تا تابستان به تعویق بیاندازد.

در تمام این مدت، زمان در حال گذر است. کشورهای سرتاسر اروپای شمالی با هم توافق دارند که اگر اوکراین در مبارزه خود علیه روسیه شکست بخورد، مسکو ممکن است جرأت پیدا کند که علیه کشورهای بالکان، فنلاند یا حتی لهستان اقدام نظامی انجام دهد.

علاوه بر این اقدامات فوری در اروپای غربی، بودجه نظامی نیز در حال افزایش است. هزینه‌های دفاعی فرانسه به مدت هشت سال در حال افزایش بوده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۷ از بریتانیا پیشی بگیرد. هلند نیز ۲ سال پیش کاهش بودجه دفاعی خود طی چند دهه را معکوس کرد و قصد دارد آن را ظرف پنج سال ۲ برابر کند. همچنین سوئد، نروژ و دانمارک هزینه‌های نظامی خود را افزایش می‌دهند که اغلب با افزایش ۲ رقمی سال به سال همراه است.

مانور نظامیان انگلیسی در لهستان 

در این میان، غول دفاعی اروپا نیز از خواب بیدار شده است. آلمان که پس از جنگ سرد یکی از اولین کشورهایی بود که هزینه‌های دفاعی خود را به شدت کاهش داد، از زمان اقدام روسیه درخصوص کریمه در سال ۲۰۱۴، بودجه نظامی خود را دو سوم افزایش داده است.

پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، «اولاف شولتس» صدراعظم متعهد شد که ۱۰۰ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری فوری برای رفع کمبودهای مهمات و تجهیزات نظامی اختصاص دهد. برلین از آن زمان، ۳۰ تا ۴۰ میلیارد یورو برای جنگنده‌های اف-۳۵ و سایر سیستم‌های عرضه‌شده توسط ایالات متحده و بیش از ۶۰ میلیارد یورو برای تامین مهمات و موشک هزینه کرده است.

ایندیپندنت با تاکید بر اینکه «برای کشورهای اروپای شرقی دفاع به‌عنوان یک ضرورت مطلق تلقی می‌شود» نوشت، هزینه‌های دفاعی در این کشورها طی پنج سال گذشته ۲ یا حتی سه برابر شده است. اما انگلیس اکنون کمتر شبیه یک رهبر اروپایی و بیشتر شبیه یک عقب‌مانده به نظر می‌رسد.

یکی از دلایل اصلی آن، این است که روسیه برای رسیدن به انگلیس ابتدا باید از کشورهای بالکان و فنلاند عبور کند، از دریای بالتیک عبور کند، با آلمان، سوئد، دانمارک و نروژ مبارزه و سپس دریای شمال را طی کند. زمانی که از «گرانت شاپس» وزیر دفاع سابق انگلیس در مورد تهدید حمله موشکی به این کشور پرسیده شد، گفت متحدان ناتو با چنین تهدیداتی مقابله خواهند کرد، زیرا بین انگلیس و روسیه قرار دارند. این، نشان می‌دهد که او نیز روی این فاصله جغرافیایی حساب کرده است.

موشک سایه طوفان

این روزنامه در ادامه این گزارش به بررسی نقاط ضعف توان دفاعی انگلیس در شرایطی که به گفته آن، تهدید در حال نزدیک‌تر شدن است، پرداخت و نوشت: «در واقع لندن در برابر بسیاری از انواع حملات مدرن بی‌دفاع است. دریاسالار سر تونی راداکین، رئیس ستاد دفاع ارتش در جریان یک کنفرانس در برلین که در آن بر لزوم پیروی از الگوی کشورهای شمال اروپا و حوزه بالکان در تقویت آمادگی دفاعی و مدنی برای جنگ تاکید کرد، به این مساله نیز اعتراف کرد.»

با وجود لفاظی‌های جسورانه، نیروی دریایی سلطنتی نمی‌تواند یک گروه ناو هواپیمابر را بدون تکیه بر کشتی‌ها و هواپیماهای ایالات متحده و متحدانش مستقر کند. ارتش آن نمی‌تواند یک لشکر کامل متشکل از ۱۵ هزار سرباز از نیروهای ۷۰ هزار نفری خود را اعزام کند و مهمات لازم برای جنگیدن بیش از یک ماه را ندارد. نیروی هوایی نیز تنها چند جنگنده تایفون آماده نبرد از یک ناوگان بیش از ۱۰۰ فروندی دارد.

وزیر دفاع انگلیس حق دارد که تاکید کند، فقط هزینه کردن مهم نیست، بلکه موضوع بهتر هزینه کردن است. با این حال، بودجه نیز اهمیت دارد. اگر یک کشور عضو ناتو به ماده ۵ استناد کند که دفاع جمعی را فرا می‌خواند، وضعیتی که بسیاری از کارشناسان در مناطق شمال اروپا و بالتیک معتقدند ممکن است ظرف پنج سال اتفاق بیفتد، انگلیس نمی‌تواند پاسخ خود را با ادعای محدودیت‌های اقتصادی به تاخیر بیاندازد.

اساس ناتو مبنی بر این‌ که «حمله به یکی، حمله به همه است»، لندن را ملزم می‌کند تا با درآمدن صدای اسلحه‌ها، اقدام کند. وضعیتی که در مقایسه با همسایگان اروپایی‌اش به طرز تاسف‌باری برای آن آماده نیست.