زندگی لاتی که لوتی شد

به گزارش ایران اکونومیست، نشست نقد و بررسی کتاب «حادثه‌جو؛ رخ‌به‌رخ با امین‌آقا فرزانه» در کتابفروشی چشمه‌ کارگر برگزار شد. این جلسه با حضور علاقه‌مندان و سخنرانی لیلی گلستان، آرش راهبر، مهدی افشارنیک و همچنین با حضور مزدک علی نظری نویسنده‌ی کتاب و امین فرزانه برگزار شد و حاضرین به نقد و بررسی کتاب پرداختند.

حادثه‌جو جذاب و خواندنی است

لیلی گلستان، نویسنده و مترجم، از اهمیت و تاثیر جدی پرسش‌های مزدک علی‌نظری از امین فرزانه گفت و تاکید کرد که سوالات خوب و زیرکانه‌ای که نویسنده از سوژه‌اش پرسیده، توانسته کتاب را بسیار شیرین و خواندنی کند.

او با اشاره به ویژگی‌های شخصی و منحصربه‌فرد سوژه‌ی کتاب گفت: امین فرزانه، شخصیت و کاراکتری جالب دارد و در طول دوبار خواندن پیاپی کتاب، به خاطر جذابیت‌های فراوان مصاحبه‌شونده، لبخند از لبم محو نشد.

گلستان در ادامه گفت: عنوان حادثه‌جو، باری جدی به کتاب داده است. البته که کتاب جدی است اما زندگی لاتی‌ است که به لوتی تبدیل شده.

لیلی گلستان در انتهای صحبت‌هایش افزود: کار مهم مزدک علی نظری، بازبینی خاطرات امین فرزانه بود و چیزی که این کتاب را کتاب کرده، همراهی نویسنده و امین فرزانه در محله‌های قدیمی و پُرخاطره‌ است.

سه نقد به حادثه‌جو

در ادامه‌ جلسه، مهدی افشارنیک روزنامه‌نگار و نویسنده، با اشاره به اهمیت این کتاب در تاریخ‌نگاری عیاری و پهلوانی بعد از انقلاب گفت:‌ قشر و طبقه‌ی لات‌های جنوب شهر، برخلاف چیزی که امروزه در فیلم‌ها و رسانه‌ها با عنوان شرارت‌طلب معرفی می‌شوند، کارکرد مهمی در نهادسازی دارند و سرمایه‌های اجتماعی را به گردش درمی‌آورند.

او در سه زمینه به کتاب نقد وارد کرد و گفت: باید به این سوال پاسخ داد که شخصیت‌هایی چون امین فرزانه که چهاردهه‌ بعد از انقلاب را زیسته‌اند کجای جامعه بوده‌اند و چه فعالیتی می‌کردند؟

افشار نیک اذعان کرد که پاسخ به این سوالات یکی از نقاط مغفولی است که مزدک علی نظری به سراغشان نرفته و نقش تاریخی امین فرزانه در برهه‌های مختلف چون جنگ، دوره‌ی سازندگی و... مشخص نیست.

 او افزود: انتقاد بعدی به مبهم‌بودن نقطه‌ی تغییر و تحول شخصیت امین فرزانه و اهمیت همسر و خانواده‌ی او در این موضوع بود.

نکته‌ دیگری که افشارنیک به آن اشاره کرد، موضوع جایگاه و نسبت امین فرزانه با قدرت بود.

افشارنیک تاکید کرد که کتاب در این زمینه‌ها پاسخ مشخصی به مخاطب ارائه نمی‌کند.

شخصیت امین فرزانه و تهران در هم تنیده است

در ادامه‌ جلسه، آرش راهبر روزنامه‌نگار، در صحبت‌هایش به قالب کتاب اشاره داشت که در فرم گزارش-گفتگو نوشته شده است و ادامه داد: مزدک علی نظری، به‌خوبی از تجربه‌ روزنامه‌نگارانه‌اش در روند تولید این اثر استفاده کرده و توانسته به فرم جذابی دست پیدا کند. او در نقاط مختلف شهر امین فرزانه را همراهی می‌کند و سراغ موقعیت حادثه‌هایی می‌رود که برای او رخ داده است.

او در ادامه گفت: فرم کتاب به‌خوبی توانسته امین فرزانه را به مخاطبینی که شاید هیچ شناختی از او نداشته‌اند بشناساند. شخصیت تهران و شخصیت امین فرزانه بسیار درهم تنیده است و تهران به‌وجودآورنده‌ چنین فرهنگی است. این جغرافیا قابل تحقیق است و باتوجه به اینکه تهران در ۲۰۰ سال اخیر پایتخت بوده است، بررسی حوزه‌ی پهلوانان نکته‌ی جالبی بود و حضور پهلوانان در کنار سلاطین و جشن‌های پهلوانی مختلف، مسائل قابل‌تاملی را مترصد توجه می‌کند.

چالش‌های نوشتن حادثه‌جو

مزدک علی نظری، نویسنده‌ کتاب و روزنامه‌نگار، ضمن تشکر از حاضرین و بازخوردهای مهمی که درباره‌ی اثر ارائه داده‌اند اشاره کرد که سابقه‌ی روزنامه‌نگاری‌اش کمک شایانی در روند طرح‌ریزی اولیه‌ی این کتاب داشته است.

او ادامه داد: روایت این کتاب، قرار بود در ابتدا به شکل مستند باشد و اکثر بخش‌هایی که در کتاب آمده، به صورت ضبط‌شده موجود هستند و در تهیه‌ی کتاب بسیار کمک‌کننده بودند.

علی‌ نظری در ادامه‌ی صحبت‌هایش درباره‌ی روند تدوین کتاب، از چالش‌هایی که تجربه‌کرده بود گفت: خودسانسوری در نگارش باعث شد که برخی مطالب را نتوانم به خوبی بنویسم و در بخش‌هایی هم به هوش مخاطبم اعتماد کرده‌ام. بعد از این‌که تدوین کتاب را تمام کردم و دوستان جامعه‌شناس کتاب را خواندند، به نگارش موضوعاتی اشاره کردند که می‌توانست جنبه‌ای جامعه‌شناسی هم به کتاب بدهد.

مزدک علی نظری در اخر با اشاره‌ای به نقدها و اهمیت‌شان، صحبت‌هایش را به پایان برد.

لات و اراذل تفاوت‌های زیادی دارند

در پایان جلسه، امین فرزانه نیز دقایقی را به گفت‌وگو با حاضرین پرداخت.

او با اشاره به این‌که لات و اراذل تفاوت های زیادی دارند گفت: لات با اراذل متفاوت است. ما با سختی زندگی کرده‌ایم و مردم را دوست داریم. افرادی که مخل آسایش مردم می‌شوند، اراذلند و لات نیستند.

امین فرزانه در پایان صحبت‌هایش، به پرسش حاضرین درباره گرفتن رضایت محکومین به اعدام گفت: خانواده‌ی متوفی، عزیز از دست داده است و رضایت دادن به این راحتی نیست. این پرونده‌ها مربوط به مسائلی‌ست که شاید برای همه اتفاق بیفتد و نه جرم‌هایی چون تعرض و ... .

امین فرزانه تاکید کرد: تا کنون رضایت ۴۸۵ محکوم به اعدام را از خانواده‌ شاکیان گرفته و آن‌ها را از طناب دار نجات داده است.