افعی برق‌خوار تهران!

به گزارش ایران اکونومیست، قدس نوشت: باور کنید اگر مسئله مهم ناترازی انرژی، قطع برق و مصائبش نبود، اصلاً قابلی نداشت و حرفش را نمی‌زدیم! بالاخره دیپلمات‌ها و اعضای سفارتخانه‌های خارجی از یک زاویه می‌توانند میهمان ایران و ایرانی‌ها تلقی شوند و خوبیت ندارد آدم بخواهد به رویشان بیاورد که چرا این‌قدر آب می‌خورید و آن‌قدر برق مصرف می‌کنید؟ اما از زاویه سیاسی و دیپلماتیک اگر به ماجرا نگاه کنید، چون سفارتخانه‌ها بخشی از خاک کشور صاحب‌سفارت به حساب می‌آیند و همه‌شان، کشورهمسایه محسوب می‌شوند؛ پس خوبیت دارد آدم به روی همسایه بیاورد که آداب همسایه‌داری را رعایت کرده و توی این بحران بی‌برقی مثل مردم ایران کمتر مصرف کند تا مجبور به قطع برق خانه‌ها و کارخانه‌ها نشویم و زندگی مردم و تولید کشور را به دردسر نیندازیم.

پول برق جدا، پول آب جدا
کنوانسیون وین و بقیه کنوانسیون‌ها و مقررات بین‌المللی مرتبط که درباره حفاظت امنیتی از سفارتخانه‌ها و مسائل کنسولی تنظیم و تدوین شده‌اند خیلی واضح و روشن مشخص کرده‌اند که دولت میزبان چه وظایفی در این زمینه دارد و چه باید بکند و چه نباید بکند. اصولاً مصونیت‌ها و مزایای دیپلماتیک یکی از مباحث حقوق بین‌الملل عمومی است که با سرفصل حقوق دیپلماتیک مشخص شده است و محل کار و زندگی مثلاً سفیر را در بر می‌گیرد. یکی اینکه دولت پذیرنده متعهد می‌شود هم مأموران خود و هم افراد دیگر جامعه را از هر گونه تجاوز مادی و حقوقی به محل سفارت و منزل سفیر منع کند. متأسفانه تا این لحظه هنوز در متون مربوط به حق و حقوق، مصونیت و مسائل دیگر دیپلماتیک چیزی درباره اینکه مثلاً سفیر و سفارتخانه پول آب، برق و گازشان را چطور باید بپردازند یا دولت پذیرنده چطور و با چه قیمتی باید به آن‌ها آب، برق، گاز و خدمات بدهد، پیدا نکرده‌ایم. فقط تا اینجای کار موفق شده‌ایم کشف کنیم که براساس کنوانسیون، مثلاً خانه و محل اقامت یک سفیر چون در اجاره یا مالکیت سفارتخانه است از حیث مصونیت (و شاید باقی قضایا) مثل سفارت به حساب می‌آید. بر این اساس و لابد وقتی یک سفیر در خانه‌اش واقع در قلب تهران، چندین و چند برابر شهروند ایرانی برق و آب و گاز مصرف می‌کند، معنی‌اش این است که سفارت متبوعش هم الگوهای مصرف و حتی خط قرمزهای مصرف انرژی را رد کرده و دارد با انرژی ارزان‌قیمت کشورمان برای خودش حال می‌کند!

افعی برق‌خوار تهران
تیرماه امسال بود که برای اولین بار خبری منتشر و در آن جزئیات مصرف ماهانه برق یک سفارتخانه خارجی (بدون نام بردن از آن) آورده شد که مثلاً: در فروردین۱۴۰۳، ۱۶هزار و ۵۲۰کیلووات ساعت، اردیبهشت‌ ۸هزار و ۴۰، خرداد ۱۵هزار و ۹۲۰ و تیرماه ۱۶هزار ۶۶۰ کیلو وات ساعت برق در این سفارتخانه مصرف شده است. توقع خیلی‌ها این بود که با ارائه این آمار همان‌طور که تلاش‌هایی برای کاهش برق مصرفی در ایران آغاز شده و به برنامه‌ریزی برای زمان‌بندی قطع برق انجامیده بود، اقدامی هم برای کنترل مصرف مشترکان دیپلماتیک پرمصرف شود. اما گویا اقدامی در این زمینه انجام نشد تا اوایل آذر۱۴۰۳ اعلام شود طی ماه‌های مرداد تا شهریور، در، کماکان بر همان پاشنه پرمصرفی چرخیده، سفارت فخیمه کشور اروپایی در مرداد با بیش از ۲۰ هزارکیلووات ساعت، رکورد مصرف برق را شکسته و همچنان رکوردشکنانه دارد خودش را به پاییز و زمستان ایران می‌رساند! «فارس» آن روزها در این باره نوشت: « ۱۴روز است که برق همه ایران روزانه دو ساعت قطع می‌شود اما پرمصرف‌ترین مشترک خانگی ایران معروف به «اَفعی برق تهران» از ابتدای امسال تاکنون بدون توقف ۱۰۵ هزار و ۹۲۰کیلووات‌ساعت برق مصرف کرده؛ مصرفی که به‌اندازه یک محله با ۶۳خانه است... براساس اطلاعات مندرج در قبض این مشترک پرمصرف، مکانی که وی بیش از هر مشترک دیگری در ایران برق مصرف می‌کند، یک خانه‌باغ متعلق به سفارت خارجی در پایتخت است.
ارزش مصرف برق هشت ماهه این مشترک در کشور خودش ۱۰برابر بهایی است که در ایران برای انرژی پرداخته و در این مدت ۲میلیارد تومان از جیب همه مردم به افعی برق تهران یارانه پرداخت شده است. برق استفاده شده در این سفارتخانه ۵۳ تا ۸۳ برابر الگوی مصرف ایرانی‌هاست.
اطلاعات و آمار حکایت از این دارند که مصرف انرژی سفارتخانه‌ها و اماکن مرتبط با نهادهای خارجی در کشور ما هیچ‌گاه شفاف‌سازی نشده است. البته و شاید به دلیل مسائل امنیتی و حساسیت‌های خاص نباید توقع داشته باشیم هر ماه یا هر سال میزان مصرف انرژی این سفارتخانه‌ها به اطلاع عموم مردم برسد اما می‌شود این توقع را داشت که به دلیل شرایط خاص کشورمان در زمینه انرژی، مسئولان همان‌قدر که به میزان و نحوه مصرف انرژی در بخش خانگی و غیرخانگی کشور حساس‌اند و اهمیت می‌دهند، میزان و نحوه مصرف سفارتخانه را هم زیر ذره‌بین داشته باشند و برای کنترل مصارف دیپلماتیک بی‌رویه و غیرمعقول، تمهیداتی بیندیشند و مثلاً به این فکر کنند که اگر مصرف برق ماهانه سفارت ایتالیا با ۶۶ هزارمترمربع مساحت، ۱۰۵ هزار کیلووات‌ساعت بوده، در این صورت مصرف برق سفارت انگلیس و ساختمان‌های مربوطه‌اش با بیش از ۲۲۰هزارمترمربع مساحت چقدر است؟   
  
برق دیپلماتیک را گران کنید
خیلی امیدوار بودیم قیمت برق دیپلماتیک گران شود تا برخی سفارتخانه‌های اروپایی با استفاده از فرهنگ صرفه‌جویانه اروپایی به فکر صرفه‌جویی یا تولید برق مثلاً خورشیدی روی پشت‌بام‌هایشان باشند اما روز گذشته «فارس» نوشت: در حالی‌که کارگران برخی صنایع کوچک به خاطر بی‌برقی و تعطیلی یا کاهش تولید کارخانه، اخراج می‌شوند، یک سفارتخانه فقط در یک ماه به اندازه کارخانه‌ای با ۵۰۰ کارگر برق مصرف کرده است. پس از سفارت ایتالیا، این دومین سفارتخانه‌ با مصرف نجومی است که قبض برق آن به دست خبرنگار فارس می‌رسد. این سفارتخانه از آبان‌ماه تاکنون که قطعی برق حداقل دو ساعته خانه‌ها شروع شده، هیچ خاموشی برنامه‌ریزی شده‌ای را تجربه نکرده است. یک کارشناس انرژی می‌گوید اگر سفارتخانه مذکور در این شرایط برقی کشور، مصرف خود را اصلاح نکند، باید به همه مردم معرفی شود. برقی که این سفارتخانه در این مدت مصرف کرده بر مبنای قیمت انرژی در آن کشور حدود ۵۰۰ میلیون تومان ارزش دارد، در حالی‌که با برق ارزان ایران، هزینه پرداختی توسط این مجموعه کمی بیشتر از ۲۰میلیون تومان بوده است. به معنای دیگر ۴۸۰میلیون تومان یارانه انرژی از جیب همه مردم ایران فقط در یک ماه به این سفارتخانه پرداخت شده است. 
چند ماه پیش یک اندیشکده فعال در حوزه صنعت برق پیشنهاد کرده بود قیمت برق در سفارتخانه‌ها باید معادل قیمت انرژی در کشور مربوطه تعیین شود. منتها و طبق معمول، این پیشنهاد با سکوت مسئولان روبه‌رو شد و سازمان، نهاد یا وزارتخانه‌ای برای بررسی آن تشکیل جلسه نداد و اگر هم داد خبری از آن منتشر نشد. حدود یک ماه قبل هم عضو کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی از طرحی رونمایی کرد که بر مبنای آن سفارتخانه‌ها باید قیمت انرژی را بر مبنای ارزش برق در کشور خود پرداخت کنند و البته و متأسفانه از سرنوشت این طرح هم هنوز خبری نیست تا سفارتخانه‌های پرمصرف همچنان برق ایرانی و یارانه‌اش را یکجا، نوش جان کنند! 

*بازنشر مطالب دیگر رسانه‌ها در ایران اکونومیست به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان می‌باشد.