آمارها حاکی از آن است که هر زمان اقتصاد ایران با تحریم مواجه شود به علت افزایش نااطمینانی و ریسک زیاد، منجر به کاهش سهم صنایع و معادن از اقتصاد و افزایش سهم خدمات میشود. در مقابل در سال‌هایی که سایه تحریم بر اقتصاد پدیدار نشده، سهم صنایع و معادن از اقتصاد افزایشی و سهم خدمات کاهشی یا ثابت بوده است.
سهم یک بخش از کل اقتصاد از نسبت ارزش افزوده تولید شده در این بخش به کل تولید ناخالص داخلی محاسبه میشود.
تحریم‌های بین المللی در سال 90 علیه اقتصاد ایران اعمال شدند. در نتیجه این تحریم‌ها رشد اقتصادی ایران به شدت منفی شد. در واقع در این مدت اقتصاد کشور کوچکتر شد. تاثیر این تحریم‌ها به علت وابستگی زیاد صنعت کشور به واردات مواد اولیه بر گروه صنایع و معادن زیاد بوده است. همچنین فروش نفت که اهمیت بالایی در محاسبه ارزش افزوده صنایع و معادن دارد کاهش شدیدی یافته است. از همین‌رو سهم گروه صنایع و معادن از کیک اقتصاد از 52 درصد در تابستان سال 90 به 49 درصد در فصل مشابه سال 91 رسیده است. سهم خدمات نیز در همین مدت از در 38 درصد به 40 درصد افزایش یافته است.
بعد از امضای توافق برجام در تابستان سال 94 و رفع تحریم‌ها، چشم انداز مثبتی در اقتصاد ایران ایجاد شد. به این ترتیب سهم صنایع و معادن از کیک اقتصاد از 48 درصد در تابستان 94 به 56 درصد در تابستان سال 97 افزایش یافت. در واقع بهبود فروش نفت و واردات آسانتر مواد اولیه صنایع منجر به این رخداد شده است. سهم خدمات از کل اقتصاد در بازه زمانی مشابه از 39 درصد به 35 درصد کاهش داشته است.
این روند اما ادامه دار نبود و شوک ناشی از خروج ترامپ از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌ها منجر به سختتر شدن اوضاع برای صنعت و فروش نفت ایران شد. از همین‌رو سهم صنایع و معادن که در تابستان 97 ، 56 درصد ثبت شده بوده در تابستان سال 99 به 48 درصد کاهش یافت و در مقابل سهم خدمات در همین بازه زمانی از 35 درصد به 37 رسید.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در چهار سال اخیر سهم خدمات از کل اقتصاد روندی ثابت را تجربه کرده است. به بیان دقیق‌تر سهم خدمات از کل اقتصاد در تابستان سال 1400 ، 37 درصد محاسبه شده که در تابستان امسال نیز تقریبا همین مقدار باقی مانده است.
با این‌حال سهم صنایع و معادن از اقتصاد در این مدت افزایش داشته است. به عبارت دیگر بعد از ورود بایدن به کاخ سفید و تسهیل فروش نفت ایران سهم صنایع و معادن اقتصاد از 50 درصد در تابستان سال 1400 به 52 درصد در تابستان امسال رسیده است. البته ناگفته نماند که در این مدت به علت خشکسالی سهم گروه کشاورزی از کیک اقتصاد کاهش داشته است.
منبع: اکوایران
