آیا نقش دلار در تجارت جهانی، کمرنگ می‌شود؟

دلار آمریکا (USD) در آغاز ماه دسامبر تقویت شده و در مقابل رقبای اصلی خود قدرت بیشتری به دست می‌آورد. تقویم اقتصادی ایالات متحده شامل داده‌های هزینه‌های ساخت و ساز برای اکتبر و شاخص مدیران خرید (PMI) تولیدی ISM برای نوامبر خواهد بود. 

در واقع، ارز ایالات متحده، هفته با قدرت آغاز کرد، که ناشی از ترکیبی از عوامل فنی و تحولات ژئوپولیتیکی بود. البته از منظر تکنیکال، دلار پس از اینکه نتوانست سطح حمایت کوتاه‌مدت خود در برابر یورو را بشکند، بهبود یافت. آنچه مسلم است تشدید تنش‌های سیاسی و تجاری، به افزایش بیشتر دلار کمک کرده است.

در طول آخر هفته، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، در شبکه اجتماعی «Truth Social» نوشت که کشورهای بریکس (BRICS) در صورتی که بخواهند ارزی جدید برای جایگزینی دلار آمریکا ایجاد کنند، با تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی مواجه خواهند شد. ترامپ در شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز نسبت به این اقدام و در پی داشتن تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی هشدار داد که ممکن است توانایی این کشورها را برای فروش به اقتصاد فوق‌العاده ایالات متحده از بین ببرد و به این ترتیب، بر قصد خود برای حفظ «دلار قدرتمند آمریکا» به عنوان ارز غالب جهانی تأکید کرد.

وی با درخواست مستقیم از کشورهای بریکس، توجه بازارها را جلب کرد و خواستار توقف هرگونه برنامه برای ایجاد یک ارز جدید جایگزین دلار شد. 

وی در این زمینه خاطرنشان کرد: «هیچ شانسی وجود ندارد که بریکس BRICS دلار آمریکا را در تجارت بین‌المللی جایگزین کند و هر کشوری که بخواهد این کار را انجام دهد باید با آمریکا وداع کند.»

گزارش‌ها نشان می‌دهد که ایالات متحده در حال راه‌اندازی آخرین تلاش‌های بزرگ دولت بایدن در صنعت نیمه‌هادی چین است. بر اساس منابعی که رویترز نقل کرده، این تدابیر شامل محدودیت صادرات به ۱۴۰ شرکت چینی، وضع محدودیت‌هایی بر ارسال تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا، که برای آموزش هوش مصنوعی حیاتی هستند، و محدودکردن ابزارها و نرم‌افزارهای پیشرفته ساخت تراشه خواهد بود.

این ابتکار که در بخش‌های حیاتی برای هوش مصنوعی و پیشرفت‌های نظامی هدف‌گذاری شده، تنش‌های تجاری جاری بین ایالات متحده و چین را که در چندین دولت ادامه دارد، منعکس می‌کند.

بررسی روندهای قیمت نشان می‌دهد که دلار آمریکا پس از کاهش بیش از ۱.۵% در هفته گذشته، در اوایل روز دوشنبه بهبود یافته و در معاملات صبح اروپا بالای ۱۰۶.۰۰ باقی مانده است. در عین حال، قراردادهای آتی‌ شاخص سهام ایالات متحده در ناحیه منفی معامله می‌شوند که نشان‌دهنده‌ی حالت احتیاطی بازار در آغاز هفته است.

از نظر عملکرد ارز، دلار در حال حاضر قوی‌ترین ارز است و به دنبال آن، دلار استرالیا و دلار کانادا قرار دارند. ین ژاپن ضعیف‌ترین عملکرد را به نمایش گذاشت و بعد از آن یورو و فرانک سوئیس قرار دارند، در حالی که پوند بریتانیا و دلار نیوزیلند در موقعیت‌های میانه قرار می‌گیرند.

بازارهای مالی جهانی برای نوسانات قابل توجهی در این هفته آماده می‌شوند، در حالی که انتشار داده‌های اقتصادی مهم ایالات متحده، از جمله شاخص‌های تولید و خدمات ISM و گزارش اشتغال غیرکشاورزی در کانون توجه است.

در چشم‌انداز جفت‌ارزها چه گذشت؟

آمار تورم نوامبر، عامل کاهش یورو/دلار

جفت ارز یورو/دلار (EUR/USD) روز جمعه در ناحیه مثبت بالای ۱.۰۵۰۰ بسته شد و در طول هفته افزایش‌هایی را ثبت کرد. اما این جفت ارز در اوایل روز دوشنبه اصلاحی به سمت پایین داشته و در ناحیه منفی زیر ۱.۰۵۵۰ نوسان می‌کند.

کاهش جفت یورو/دلار EUR/USD عمدتاً ناشی از آمار تورم نوامبر آلمان است که با وجود بهبود، همچنان سناریوی کاهش قیمت را ترسیم می‌کند. با اینکه «یواخیم ناگل» رئیس بانک مرکزی آلمان و عضو هیئت مدیره ECB، در مورد داده‌های شاخص هماهنگ قیمت‌های مصرف‌کننده (HICP) نظری نداد، اما پیشنهاد می‌کند که ECB باید نرخ‌های منفی را در ابزارهای خود بگنجاند، چرا که پیروزی در برابر تورم در دسترس است.

در مورد سیاست پولی، گرچه مقامات فدرال رزرو در طول هفته سکوت کرده بودند، اما موضعی تدریجی‌تر در مورد سیاست پولی اتخاذ کرده‌اند. رئیس فدرال رزرو پاول، در آخرین حضور خود در رسانه‌ها، اظهار داشت که آنها عجله‌ای برای کاهش نرخ‌ها ندارند. و اما میشل باومن برخی از سخنان وی را تکرار کرد و اظهار داشت که صبر قبل از انجام تغییرات بیشتر در سیاست پولی ضروری است.

بازارهای مالی پیش‌بینی کرده بودند که ECB در جلسه دسامبر، نرخ‌ها را 25 واحد پایه کاهش خواهد داد و این نشان می‌دهد که نرخ تسهیلات سپرده بانک به 3% خواهد رسید. برای سال آینده، سرمایه‌گذاران 100 واحد پایه کاهش در نیمه اول 2025 را تخمین می‌زنند.

در ایالات متحده، بازیگران بازار 65% احتمال کاهش 25 واحد پایه را پیش‌بینی کرده بودند و نرخ وجوه فدرال را در محدوده 4.25%-4.50% باقی گذاشته بودند.

با نگاهی به آینده، اگر اتحادیه اروپا شاهد بدتر شدن بیشتر اقتصادی باشد، همراه با آمار خوب تورم، ECB ممکن است مجبور به تسهیل سیاست به‌طور تهاجمی‌تر شود. برعکس، استحکام اقتصاد ایالات متحده و احتمال سیاست مالی انبساطی توسط دولت آینده ترامپ می‌تواند مانع از تسهیل سیاست فدرال رزرو به دلیل فشارهای تورمی شود. بنابراین، کاهش بیشتر EUR/USD بر اساس تفاوت سیاست‌های بانک مرکزی پیش‌بینی می‌شود.

برای هفته‌ی پیش رو، اتحادیه اروپا در روز جمعه، همراه با گزارش مشاغل آلمان، آمار تورم را منتشر خواهد کرد. در ایالات متحده، تقویم خالی است، البته هفته آینده با PMI تولیدی S&P Global و ISM، سخنرانان فدرال، داده‌های شغلی و آمار غیرکشاورزی جمعه آینده، شلوغ خواهد بود.

انتظارات برای کاهش نرخ، مانعی بر سر راه پوند/دلار

جفت ارز پوند/دلار (GBP/USD) پس از افزایش بیش از ۱.۵% در هفته گذشته، در طول جلسه اولیه اروپایی در روز دوشنبه به نزدیک 1.2700 سقوط می‌کند.

در واقع، این جفت تحت فشار دلار آمریکا (USD) قرار دارد که به طور کلی قوی‌تر شده است. تهدیدات تعرفه‌ای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، تنش‌های ژئوپولیتیکی در غرب آسیا و افزایش انتظارات برای کاهش نرخ‌های فدرال کمتر تهاجمی، از دلار حمایت می‌کند و به عنوان مانعی برای GBP/USD عمل می‌کند. 

داده‌های منتشر شده از بریتانیا نشان داد که قیمت‌های مسکن Nationwide در نوامبر به میزان ۱.۲% به صورت ماهانه افزایش یافته است. همچنین انتشار داده‌های شاخص مدیران خرید (PMI) تولیدی ISM ایالات متحده، در روز دوشنبه نقطه عطفی خواهد بود.

PMI تولید ژاپن در پایین‌ترین سطح از مارس، اما امیدواری به بهبودی در 2025

PMI تولید ژاپن در نوامبر به 49.0 نهایی رسید که نسبت به 49.2 در اکتبر کاهش یافته و پایین‌ترین سطح از مارس است. این کاهش منعکس‌کننده چالش‌های جاری است، و با تقاضای ضعیف که منجر به کاهش مداوم در سفارشات جدید و سطح تولید می‌شود، همراه است.

اوسامه بهتی، تحلیلگر S&P Global Market Intelligence، با توصیف عملکرد این بخش تحت عنوان «ناامیدکننده»، به فشارهای کم‌ظرفیت و کاهش استخدام شرکت‌ها برای اولین بار در نه ماه گذشته به دلیل عدم رشد تقاضا اشاره کرد.

تورم هزینه‌ها در نوامبر همچنان بالا باقی ماند که تولیدکنندگان را وادار به افزایش قیمت‌های فروش با نرخ بالاتری برای حفظ حاشیه سود کرد.

با این حال، شرکت‌ها نسبت به آینده خوشبین هستند، به طوری که اعتماد به نفس به بالاترین سطح خود از اوت رسیده است. این خوش‌بینی به انتظارات از بهبودی اقتصادی داخلی و جهانی، همراه با برنامه‌های راه‌اندازی محصولات جدید که می‌تواند فروش آینده را افزایش دهد، حمایت می‌شود.

و اما به‌طور جداگانه، هزینه‌های سرمایه‌گذاری در سه‌ماهه سوم، 8.1% نسبت به سال گذشته افزایش یافت، که بالاتر از انتظارات 6.7% بود و از رشد 7.4% در سه‌ماهه دوم تسریع یافته است. این موضوع، نشان‌دهنده سریع‌ترین رشد سالانه در سرمایه‌گذاری از سه‌ماهه چهارم سال گذشته است و در میان فعالیت‌های تولیدی ضعیف، یک نقطه مثبت محسوب می‌شود.

جفت ارز دلار/ین (USD/JPY) که در روز جمعه کاهش خود را ادامه داده و بیش از ۳% در طول هفته از دست داده بود، در معاملات صبح اروپا به سمت ۱۵۰.۵۰ بازمی‌گردد و تقریباً ۰.۵% در طول روز افزایش یافته است.

فروش خرده‌فروشی استرالیا با رشد 0.6% ماهانه در نوامبر فراتر از انتظارات

فروش خرده‌فروشی استرالیا در نوامبر با 0.6% افزایش ماهانه، به 36.7 میلیارد دلار استرالیا رسید و پیش‌بینی رشد 0.4% را پشت سر گذاشت. این رقم پس از افزایش ۰.۱% در سپتامبر و بهتر از انتظار بازار برای رشد ۰.۳% به ثبت رسید. در یک مقیاس سال به سال نیز، فروش 3.4% رشد کرد که تحت تأثیر تبلیغات زودهنگام بلک فرایدی قرار داشت.

افزایش‌های قوی در دسته‌های غیرغذایی مشاهده شد، به طوری که خرده‌فروشی‌های دیگر 1.6% و خرده‌فروشی لوازم خانگی 1.4% افزایش یافتند که ناشی از تقاضا برای لوازم برقی مانند تلویزیون‌ بود.

با این حال، کاهش‌هایی در پوشاک، کفش و لوازم شخصی (0.6-%) و فروشگاه‌های زنجیره‌ای (0.3-%) مشاهده شد.

بخش‌های مربوط به غذا نیز عملکرد خوبی داشتند، به طوری که کافه‌ها، رستوران‌ها و خدمات تحویل غذا برای سومین ماه متوالی 0.3% افزایش یافتند. خرده‌فروشی مواد غذایی 0.3% افزایش یافت که ناشی از رشد 1.7% در فروش نوشیدنی‌ها بود و گردش مالی را به سطح جولای 2024 بازگرداند.

با این حال، جفت ارز دلار استرالیا/دلار آمریکا (AUD/USD) به طور عمده به این داده‌ها توجهی نکرد و آخرین بار در حال حرکت در ناحیه ۰.۶۵۰۰ مشاهده شد.

PMI تولید چین به 51.5 افزایش می‌یابد، اعتماد افزایش می‌یابد، اما چالش‌ها در اشتغال ادامه دارد

PMI تولید چین در نوامبر به 51.5 افزایش یافت که از 50.3 در اکتبر بالاتر رفته و انتظارات 50.5 را پشت سر گذاشت. این نشان‌دهنده سریع‌ترین رشد از ژوئن است که ناشی از افزایش سفارشات جدید است که با سریع‌ترین سرعت از فوریه 2023 افزایش یافته و رشد صادرات مجدد را نیز شامل می‌شود.

تورم قیمت خروجی به بالاترین سطح خود در 13 ماه رسید و اعتماد کسب‌وکار به بالاترین سطح در هشت ماه گذشته تقویت شد.

وانگ ژه، اقتصاددان ارشد در گروه Caixin Insight، تأکید کرد که تولیدکنندگان با خرید بیشتر از سوی کسب‌وکارها برای انبار کردن، عرضه را برای برآورده‌کردن تقاضای گسترش‌یافته افزایش دادند. هزینه‌های ورودی و قیمت‌های خروجی نیز افزایش یافت، در حالی که زنجیره‌های تأمین پایدار باقی ماندند.

با این حال، اشتغال همچنان در حال کاهش است، که چالش‌های باقیمانده را به تصویر می‌کشد. همچنین وانگ خاطرنشان کرد که اقتصاد با «فشارهای نزولی برجسته» مواجه شده و اقدامات حمایتی دولت هنوز تأثیر قابل توجهی بر بازار کار و گسترش نیروی کار نداشته است.

از نظر تکنیکال، دلار/یوان (USD/CNH) امروز به‌طور قابل توجهی افزایش یافت، زیرا روند صعودی نزدیک به 6.9709 از سر گرفته شد و به 7.7276 رسید. نکته کلیدی این است که آیا کاهش بعدی در نرخ ارز یوان باعث مداخله دولت چین خواهد شد یا خیر.

تمرکز بازارها بر روی اشتغال ایالات متحده و داده‌های جهانی

با نزدیک‌شدن به تصمیم نهایی نرخ فدرال رزرو در سال، بازارها برای یک هفته مهم از داده‌های اقتصادی آماده می‌شوند. از جمله نکات برجسته، گزارش اشتغال غیرکشاورزی ایالات متحده است که تأثیر زیادی بر تصمیم بعدی فدرال رزرو خواهد داشت.

در حال حاضر، پیش‌بینی‌های آتی فدرال رزرو، نشان‌دهنده‌ی 66% احتمال کاهش 25 واحد پایه به 4.25 الی 4.50% است، اما این انتظارات ممکن است پس از انتشار NFP به شدت تغییر کند.

به علاوه، رشد ضعیف شغل در اکتبر که تنها 12 هزار شغل اضافه شده بود، به‌طور گسترده به اختلالات ناشی از طوفان‌ها و اعتصابات نسبت داده شده است و داده‌های نوامبر در تعیین اینکه آیا قدرت زیرین بازار کار ادامه دارد یا خیر، حیاتی خواهد بود. علاوه بر این، شاخص‌های تولید و خدمات ISM نیز در رادار قرار دارند.

در سطح جهانی، توجه به CPI سوئیس، GDP استرالیا و آمار اشتغال کانادا جلب می‌شود که هر یک می‌تواند واکنش‌های قابل توجهی در سیاست و بازار به دنبال داشته باشد.

و اما در سوئیس، خطرات کاهش قیمت به دلیل فرانک قوی و تقاضای ضعیف از اتحادیه اروپا ادامه دارد. رئیس SNB، مارتین شلگل، به تازگی با تأکید بر رابطه‌ی تنگاتنگ این دو کشور، اظهار داشت: «وقتی آلمان سرما می‌خورد، سوئیس آنفولانزا می‌گیرد، که نشان‌دهنده وابستگی سوئیس به بزرگ‌ترین شریک تجاری خود در اتحادیه اروپا است. با این فشارها، انتظار می‌رود که SNB در دسامبر نرخ را کاهش دهد. سوال کلیدی این است که آیا این تنظیم نرخ سیاستی بیشتر تهاجمی خواهد بود یا خیر.

در استرالیا، RBA در موضع محدودکننده خود ثابت‌قدم است که با صورتجلسه‌های اخیر، بر این مهم تأکید شده است. RBA تأکید کرد که برای متعادل‌کردن عرضه و تقاضا، نیاز به کاهش قابل توجهی در بازار کار است که همچنین رشد دستمزدها را کاهش خواهد داد. در حالی که این ممکن است رشد اقتصادی را کند کند، نگرانی‌های تورمی فعلاً مانع از کاهش نرخ‌ها شده است.

در عین حال، در کانادا، BoC با انتظار کاهش 50 واحد پایه دیگر در هفته آینده، احتمالاً به مسیر سریع خود به سمت نرخ‌های بهره خنثی ادامه خواهد داد. ادامه داده‌های اشتغال ضعیف، به‌ویژه افزایش نرخ بیکاری، این انتظار را تقویت خواهد کرد.

داده‌های کلیدی برای هفته

- دوشنبه: مجوزهای ساخت و ساز نیوزیلند؛ هزینه‌های سرمایه‌گذاری ژاپن، PMI تولید نهایی، فروش خرده‌فروشی استرالیا، تأییدیه‌های ساخت؛ فروش خرده‌فروشی سوئیس، PMI تولید؛ PMI تولید نهایی منطقه یورو، نرخ بیکاری؛ PMI تولید نهایی بریتانیا؛ PMI تولید ISM ایالات متحده.

- سه‌شنبه: شرایط تجارت نیوزیلند؛ پایه پولی ژاپن؛ حساب جاری استرالیا؛ CPI سوئیس.

- چهارشنبه: GDP استرالیا؛ PMI خدمات Caixin چین؛ PMI خدمات نهایی منطقه یورو، PPI؛ PMI خدمات نهایی بریتانیا؛ اشتغال ADP ایالات متحده، خدمات ISM، سفارشات کارخانه، گزارش کتاب خاکستری فدرال.

- پنج‌شنبه: تراز تجاری استرالیا؛ نرخ بیکاری سوئیس؛ سفارشات کارخانه آلمان؛ تولید صنعتی فرانسه؛ PMI ساخت‌وساز بریتانیا؛ فروش خرده‌فروشی منطقه یورو؛ تراز تجاری کانادا، PMI Ivey؛ کاهش شغل Challenger ایالات متحده، تراز تجاری، ادعاهای بیکاری.

- جمعه: درآمد نقدی کارگران ژاپن، هزینه‌های خانوار، شاخص‌های پیشرو؛ تولید صنعتی آلمان، تراز تجاری؛ ذخایر ارز خارجی سوئیس؛ تجدید نظر GDP منطقه یورو؛ ...