به گزارش خبرنگار علمی ایران اکونومیست، طبق آخرین اطلاعات معاونت توسعه شرکت‌های دانش بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در مجموع یکهزار و ۵۹ شرکت دانش بنیان در کشور فعال است.
همچنین بر اساس آخرین آمار تفکیک شده این شرکت‌ها از جهت موضوعی، در زمینه فناوری زیستی کشاورزی و صنایع غذایی ۵۰۱ شرکت، دارو و فرآورده های پیشرفته حوزه تشخیص و درمان ۵۸۰ شرکت، مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی هزار و ۵۵۰ شرکت، ماشین آلات و تجهیرات پیشرفته دو هزار و ۱۰۹ شرکت، وسایل ملزومات و تجهیزات پزشکی ۳۹۳ شرکت، برق و الکترونیک، فوتونیک مخابرات و سیستم‌های خودکار سیستم‌های بدو هزار و ۲۴۸ شرکت، فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم افزارهای رایانه ای با دو هزار و ۱۰۳، خدمات تجاری سازی صنایع فرهنگی با ۴۸۹ شرکت در حوزه صنایع خلاق و علوم انسانی و اجتماعی ۶۶ شرکت دانش‌بنیان تایید شده و فعال هستند؛ یعنی تنها و فقط ۶۶ صدم درصد از شرکت‌های دانش‌بنیان موجود در زمینه علوم انسانی فعالیت می‌کنند.
همین آمار نشان می‌دهد برق و الکترونیک، فوتونیک و سیستم‌های خودکار همچنین ماشین‌الات و تجهیزات پیشرفته بیشترین جذابیت را برای فناوران و دانش‌بنیان‌ها داشته است و علوم انسانی تقریبا نقشی در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ندارد.
دلایل مختلف برای این امر بیان شده است برخی معتقدند مفهوم دانش بنیان در عرصه علوم انسانی و در بدنه فعالان این حوزه آنگونه که باید نهادینه نشده است. برخی نیز معتقدند رشته‌های این حوزه همانطور که از نام آنها برمی‌آید، تاریخ، ادبیات، فلسفه و غیره بیشتر نظری هستند و تبدیل آنها به موضوعات کاربردی کسب و کار دشوار است و قابلیت ندارند که در عرصه فعالیت‌های دانش بنیان فعالیت کنند.
در این زمینه و برای اطلاع از دلایل این امر با سرپرست پارک علوم فناوری دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان دانشگاه تخصصی علوم انسانی و اجتماعی گفت‌وگو کردیم.
دستاورد علوم انسانی کمتر به محصول تبدیل می‌شود
محسن مطیعی در این مورد که چرا رشته‌های علوم انسانی کمتر توانسته‌اند در زمینه اقتصاد دانش بنیان فعالیت کنند و محصول داشته باشند، اظهارداشت: محصول در رشته‌های علوم انسانی قابل لمس نیست در حالیکه در حوزه فنی و مهندسی خروجی مطالعاتی به محصول ملموسی منتج می‌شود که می‌توان آن را تجاری سازی و به بازار عرضه کرد.
وی ادامه داد: محصولات کارهای فکری و اندیشه‌ای که در حوزه علوم انسانی قرار می‌گیرند تا به بازار عرضه شود فرآیند دشواری را سپری می‌کنند. دشواری آن مربوط به این می‌شود که در مقابل ایده‌های جدید در حوزه‌های علوم انسانی موانع بسیاری وجود دارد؛ زیرا این ایده‌ها بیشتر در حوزه بحث‌های جامعه شناسی و اجتماعی است و با مخالفت و نظرهای متفاوتی مواجه است.
سرپرست پارک علم و فناوری علامه طباطبائی گفت: فعالیت در این حوزه بیشتر جنبه نظری دارد و کمتر منجر به ارائه محصول می‌شود و در این حوزه به جای ارائه محصول، ارائه خدمت داریم.
وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان محصولات حوزه علوم انسانی را به بازار رساند؟ گفت: باید از ظرفیت‌های آزمایشگاهی و موضوعات بین رشته‌ای در علوم انسانی استفاده کنیم؛ برای مثال آزمایشگاه علوم شناختی می‌تواند برخی فعالیت‌های علوم انسانی را به محصولی که برای مردم کاربرد دارد متصل کند.
مطیعی درباره انتطارات پارک فناوری علامه از معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم نیز توضیح داد: این معاونت باید خلاهایی را که در زمینه به رسمیت شناختن مالکیت فکری در حوزه علوم انسانی وجود دارد، پوشش دهد. چون در حوزه علوم انسانی با مشکلاتی از این دست مواجه هستیم.
وی افزود: برای مثال در موضوع بازی‌های رایانه‌ای به غیر از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مسیر دیگری که مالکیت ایده و فکر را حفظ کنیم وجود ندارد و تا وقتی که این اتفاق نیافتد و اندیشمندان حوزه علوم انسانی نتوانند از مالکیت فکری حفاظت کنند، تجاری سازی محصول و توسعه آن کاهش می‌یابد و به طور طبیعی از بازار فاصله خواهیم داشت.
