به گزارش روز چهارشنبه ایران اکونومیست از تارنمای تحلیلی اوراسیا ریویو، کامبوج و لائوس، دو کشور جنوب شرقی آسیا که در دهه‌های اخیر سیاست‌های خارجی نسبتاً ثابتی را دنبال کرده‌اند، به تازگی تغییرات غیرمنتظره‌ای در رده‌های بالای وزارت امور خارجه خود اعمال کرده‌اند.
این تغییرات به‌ویژه با توجه به فشارهای روزافزون بین‌المللی و چالش‌های ژئوپلیتیکی جدید، نشان‌دهنده تغییراتی در جهت‌گیری‌های دیپلماتیک این کشورها است. برکناری‌ها و انتصابات در کابینه آن هم در بخش مربوط به سیاست خارجی این دو کشور، بیش از هر زمان دیگر یادآور این نکته است که این دو کشور به‌دنبال تقویت مواضع دیپلماتیک خود در برابر قدرت‌های جهانی، به‌ویژه آمریکا و چین هستند.
تغییرات غیرمنتظره در کامبوج و لائوس
کامبوج در تاریخ نوزدهم نوامبر (۲۹ آبان) سوک چندا سوپیا وزیر امور خارجه این کشور را که تنها یک سال در این سمت حضور داشت، برکنار و پراک سوخون وزیر پیشین امور خارجه را دوباره منصوب کرد. این تغییرات در لائوس نیز مشاهده شد؛ در تاریخ ۱۸ نوامبر (۲۸ آبان)، سیلومکسای کومماسیس از سمت وزیر امور خارجه کنار گذاشته شد و تونگساوان فون‌ویهان جایگزین وی شد.
این تغییرات در دو کشوری که سیاست خارجی آن‌ها به طور معمول با ثباتی طولانی‌مدت همراه است، کم‌سابقه به نظر می‌رسد.
در کامبوج، سوک چندا سوپیا سومین وزیر خارجه از سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۷) تاکنون بود و در لائوس نیز سیلومکسای کومماسیس چهارمین وزیر خارجه از زمان حکومت کمونیستی در سال ۱۹۷۵ (۱۳۵۴) به شمار می‌رفت.
دلایل داخلی و رقابت‌های سیاسی
در لائوس، برکناری کومماسیس به رقابت میان دو خاندان سیاسی اصلی، سیپاندونه‌ها و فون‌ویهان‌ها، مرتبط است. این جابه‌جایی‌ها بخشی از آمادگی حزب انقلابی خلق لائوس برای تسلط بر کنگره ملی در سال ۲۰۲۶ (۱۴۰۵) محسوب می‌شود. کنگره رهبری جدید این کشور را انتخاب خواهد کرد.
سیلومکسای کومماسیس به دلیل مدیریت موفق در ریاست دوره‌ای کشورهای عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا موسوم به «آسه‌آن» در سال جاری مورد تحسین لائوس قرار گرفت اما درون حزب به‌عنوان شخصیتی مستقل و غیرمعمول دیده می‌شد.
جانشین وی، تونگساوان فون‌ویهان، روابط نزدیکی با حزب کمونیست و خاندان فون‌ویهان دارد.
در کامبوج، انتصاب مجدد پراک سوخون که تجربه دیپلماسی قابل توجهی دارد، به منظور آماده‌سازی برای مواجهه با فشارهای احتمالی دولت آینده آمریکا و سیاست‌های سختگیرانه‌تر واشنگتن صورت گرفته است.
چالش‌های ژئوپلیتیکی پیش رو
بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۳-۱۴۰۴)، روابط میان کشورهای آسیای جنوب شرقی و ایالات متحده را پیچیده‌تر خواهد کرد. کامبوج و لائوس که هر دو به شدت به چین وابسته‌اند، به احتمال زیاد با فشارهای بیشتری از سوی واشنگتن روبه‌رو خواهند شد.
در کامبوج، بازگشت پراک سوخون به‌عنوان یک دیپلمات با تجربه، برای مقابله با فشارهای احتمالی آمریکا و تقویت روابط با چین برنامه‌ریزی شده است. چین که از انتصاب برخی از وزرای جوان کابینه هون مانت ناراضی بود، از بازگشت پراک به دلیل آشنایی وی با سیاست‌های پکن استقبال کرده است.
در لائوس نیز، با توجه به بحران اقتصادی و وابستگی شدید به چین، نیاز به همکاری نزدیک‌تر با پکن بیش از پیش احساس می‌شود. تونگساوان فون‌ویهان که سابقه دیپلماتیک قابل توجهی در روابط با چین دارد، به‌عنوان گزینه‌ای مناسب برای تقویت این روابط معرفی شده است.
تغییرات در سیاست خارجی
تغییرات اخیر در کامبوج و لائوس نشان‌دهنده چرخش در سیاست خارجی این کشورها است. هر دو کشور، برای مقابله با چالش‌های داخلی و فشارهای بین‌المللی، وزرایی را انتخاب کرده‌اند که هم با منافع حزب حاکم همسو باشند و هم توانایی مقابله با شرایط پیچیده ژئوپلیتیکی را داشته باشند.
بازگشت چهره‌های سنتی و باتجربه در عرصه دیپلماسی از تمایل کامبوج و لائوس برای تقویت روابط با پکن و آمادگی برای مواجهه با سیاست‌های سختگیرانه‌تر واشنگتن حکایت دارد. این اقدامات، سیاست خارجی آسیای جنوب شرقی را وارد دوره‌ای جدید از رقابت‌های ژئوپلیتیکی خواهد کرد.
