گروه جامعه ایران اکونومیست - پیچیدگی بیماری‌ها در عصر حاضر و تخصصی شدن رشته‌های پزشکی، دسترسی به پزشک متخصص را به یکی از شاخص‌های ارزیابی نظام سلامت کشورها تبدیل کرده است؛ هرچه این دسترسی بهتر باشد، میزان بهره مندی آحاد جامعه به امور درمانی نیز آسان‌تر می شود و بیماران دیگر در صف انتظار ویزیت پزشکان متخصص نخواهند ماند.
سرانه دسترسی به پزشک متخصص در کشورهایی مانند ترکیه، کره‌جنوبی، استرالیا و ایتالیا به ترتیب ۱۲.۶، ۱۷، ۱۷.۷ و ۳۱ به ازای هر ۱۰ هزار نفر است؛ شاخصی که در ایران عدد ۵.۹ را ثبت کرده است؛ یعنی حتی با افزایش ظرفیت پذیرش دستیاران در رشته‌های تخصصی باز هم با کمبود نیروهای متخصص در برخی رشته‌ها روبرو هستیم.
مشکل پزشک متخصص در نظام سلامت ایران به همین عدد ختم نمی شود؛ دستیاران پزشکی به دلیل حقوق اندکی که در دوره آموزشی دریافت می کنند، با مشکلات عدیده‌ای روبرو هستند؛ معضلی که سبب شده تا برخی از آنان برای برون رفت از مشکلات خود سودای مهاجرت داشته باشند.
حتی مشکلات دوره دستیاری تخصصی سبب شده تا دانشجویان پس از دوره عمومی تمایلی به ادامه تحصیل در رشته‌های تخصصی نداشته باشند و به همین دلیل در برخی رشته های تخصصی متقاضی تحصیل وجود ندارد.
با این مقدمه، باید گفت دولت چهاردهم در شرایطی مدیریت نظام سلامت را بر عهده گرفته است که نیروی انسانی در بخش‌های مختلف از وضعیت دریافتی خود رضایت چندانی ندارند که دستیاران پزشکی از جمله همین قشر به شمار می‌روند؛ بنابراین رویکرد وزارت بهداشت در ۱۰۰ روز گذشته در مواجهه با این مسئله، پیش بینی اقدامات حمایتی از دستیاران و تسهیل ورود دستیاران به تخصص‌های مورد نظر بوده است.
رزیدنت در خط مقدم مواجهه با بیماران
رزیدنت‌ها یا همان دستیاران پزشکی خط مقدم مواجهه با بیماران در بیمارستان‌های آموزشی - درمانی هستند و در عمل می‌توان گفت که بار اصلی بیمارستان‌ها بر دوش آنهاست؛ افرادی که حتی در تعهداتی که برای خدمت می‌دهند، باید به طور کامل تحت اختیار دانشگاه علوم پزشکی محل تحصیل باشند و حتی در طول این دوره حق تاسیس و اداره مطب خصوصی یا درمانگاه ندارند.
دوره رزیدنتی در رشته‌های مختلف متفاوت است و بین چهار تا پنج سال به طول می‌انجامد؛ برای نمونه دوره رزیدنتی برای رشته‌هایی چون ارتوپدی، داخلی و جراحی، چهار سال است. این رزیدنت‌ها به بیمارانی در حوزه تخصص خود و زیر نظر استادان یا سال‌بالایی‌ها، رسیدگی می‌کنند.
در بسیاری از بیمارستان‌های آموزشی - درمانی خبری از استاد نیست و سلسله مراتب در نهایت به رزیدنت سال بالایی می‌رسد بنابراین رزیدنت پزشکی است که دوره پزشکی عمومی خود را تمام کرده و دوره تخصص خود را می‌گذراند.
دریافتی رزیدنت‌ها یک بار در سال ۱۴۰۰ از حدود ۳ میلیون تومان به ۶ میلیون تومان رسید؛ در سال ۱۴۰۱ افزایشی نداشت و در سال ۱۴۰۲ از مبلغ ۶ میلیون تومان به ۸ میلیون تومان رسید که با توجه به شرایط تورمی در اقتصاد، و فشار کاری که در دوره رزیدنتی تجربه می‌کنند، برای گذران زندگی آنان بسیار اندک است.
این میزان پرداختی در نیمه نخست امسال نیز برای رزیدنت‌ها ادامه داشت.
گام‌های دولت چهاردهم برای بهبود شرایط رزیدنت‌ها با افزایش حقوق
محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ابتدای مهرماه از افزایش حقوق دستیاران و کارورزان پزشکی خبر داد و گفت: پس از افزایش حقوق دستیاران و کارورزان، حقوق این افراد در برخی از رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی به ۲۵ میلیون تومان رسیده‌است.
وی با بیان اینکه افزایش حقوق کنونی دستیاران و کارورزان پزشکی، یک افزایش قابل‌توجه است، درباره وضعیت اضافه حقوق دستیاران و کارورزان پزشکی مجرد افزود: دریافتی دستیاران پزشکی با افزایش حقوق، حدود ۱۹ میلیون تومان است. همچنین دریافتی کارورزان مجرد نیز حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.
وزیر بهداشت اظهار داشت: افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی حقوق کارورزان پزشکی منوط به تاهل یا مجرد بودن آنها است.
سید جلیل حسینی معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز درباره جزئیات افزایش حقوق کادر درمان گفته است: حقوق دستیاران تخصصی مجرد از ۱۲ به ۱۷ میلیون تومان و متاهل از ۱۵ میلیون تومان به ۲۳ میلیون تومان افزایش می‌یابد.
وی اظهار داشت: حقوق کارورزان مجرد از ۳.۵ به ۶ میلیون تومان و کارورزان متاهل از ۵ به ۱۰ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند که نشان دهنده افزایش ۱۰۰ درصدی حقوق این افراد است.
حسینی تاکید کرد: حقوق دستیار فوق تخصصی مجرد از ۱۴ به ۱۹ میلیون تومان و دستیار فوق تخصصی متاهل از ۱۷ به ۲۵ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند که این افزایش حقوق باید تا ابتدای آذرماه در هیات امنای مشترک دانشگاه ها به تصویب برسد و پس از آن قابلیت اجرایی خواهد داشت.
تبدیل دستیاری به شغل
اقدام دوم دولت برای بهبود وضعیت دستیاران پزشکی، پذیرش رزیدنتی به عنوان یک شغل در نظام سلامت است؛ موضوعی که در گذشته مورد غفلت قرار گرفته و رزیدنت‌ها در دوره تعهد خدمت خود از مزایا یک شاغل محروم بودند اما با مصویه هیات دولت در سال ۱۴۰۴، دستیاری پزشکی به عنوان شغل در نظر گرفته می شود.
وزیر بهداشت در این باره گفته است: شغل بودن دستیاری پزشکی از ۲۰ سال پیش مطرح بود اما سرانجام این مسئله در دولت چهاردهم حل شده‌است.
بر این مبنا دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۴ کل کشور تبدیل دستیاری پزشکی به شغل را پیش بینی کرده است و انتظار می رود با تصویب نهایی آن در مجلس، بار دیگری از دوش رزیدنت‌ها برداشته شود.
