به گزارش ایران اکونومیست، کارل هالگارد روز پنجشنبه طی سخنانی در نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین که یک نسخه آن در تارنمای اتحادیه اروپا منتشر شد این ادعای نخ نما را تکرار کرد که دست نیافتن ایران به سلاح اتمی «یک اولویت امنیتی و کلیدی برای اتحادیه اروپا است. این اتحادیه همچنان به راه حل دیپلماتیک برای موضوع هستهای ایران متعهد است و ما از همه کشورها میخواهیم که از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد حمایت کنند.»
وی با اشاره به تدابیر جبرانی ایران در برجام در پی خروج یکجانبه ایالات متحده، ادعا کرد: «ما متاسف هستیم که ایران تصمیمهای لازم را برای بازگشت به تعهدات مرتبط هستهای خود در چارچوب برجام که اتحادیه اروپا همچنان به آن متعهد است، نگرفته است. پیشرفتهای بی وقفه هستهای ایران در پنج سال گذشته بازگشت به برجام را به طور فزایندهای چالش برانگیز کرده است. از این جهت خطر بحران گسترش سلاحهای هستهای در منطقه در نتیجه پیشرفت برنامه هستهای ایران بیشتر شده است.»
نماینده اتحادیه اروپا افزود: «ما ادامه تعاملات مورد انتظار بین آژانس و ایران در مورد امکان توقف افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده با غلظت ۶۰ درصد، از جمله اقدامات لازم برای راستی آزمایی فنی در این زمینه را مورد توجه قرار دادیم. در عین حال، باید برای ایران روشن شود که جامعه بین المللی به چیزی بیش از کلمات اطمینان بخش نیاز دارد. ما به راه حل دیپلماتیک برای رسیدگی به این موضوع متعهد هستیم.»
این دیپلمات اروپایی، مدعی شد: « اتحادیه اروپا همچنان از ادامه گسترش نگران کننده برنامه هستهای ایران نگران است. ایران به شدت از تعهدات خود در برجام خارج شده و به دانش برگشت ناپذیری دست یافته است. اتحادیه اروپا با نگرانی خاصی به انباشت قابل توجه اورانیوم با غنای بالا و توسعه زیرساختهای غنی سازی هستهای ایران از جمله از طریق نصب هزاران سانتریفیوژ پیشرفته اضافی توجه دارد.»
سفیر اتحادیه اروپا در بخش دیگری، با اشاره به اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران) گفت: «ایران اجرای تعهدات هسته ای خود را در چارچوب برجام متوقف کرده است. آژانس طی سه سال و نیم گذشته قادر به انجام چند فعالیت کلیدی راستیآزمایی و نظارت مرتبط با برجام نبوده است. تصمیم بعدی ایران برای حذف تمامی تجهیزات نظارتی مرتبط با برجام، وضعیت را بیشتر تشدید کرده است. آژانس تداوم دانش خود را در مورد تولید و موجودی سانتریفیوژها، آب سنگین و کنسانتره اورانیوم از دست داده و قادر به ارائه تضمین درباره ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران نیست. ما نگرانی جدی خود را در این زمینه تکرار می کنیم.»
این دیپلمات اروپایی ضمن تکرار ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلحآمیز هستهای ایران، مدعی شد: « ایران تنها کشور غیرهسته ای است که به طور سیستماتیک اورانیوم بسیار غنی شده را تولید و انباشته می کند. این نه تنها به نگرانی های آژانس، بلکه به نگرانی های ما نیز می افزاید. با توجه به این نگرانیهای متعدد و شدید، ما قویاً از ایران میخواهیم که مسیر فعالیتهای هستهای خود را تغییر دهد و بدون فوت وقت به تعهدات سیاسی خود در زمینه عدم اشاعه هستهای بازگردد. ما همچنین از ایران میخواهیم که به اجرای موقت پروتکل الحاقی بازگردد، این اقدامات همراه با اجرای کامل موافقتنامه پادمان جامع و کد اصلاحی ۳.۱، برای کمک به ایجاد اعتماد بین المللی درباره ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هستهای ایران ضروری است.
وی در پایان با تکرار ادعاها علیه برنامه صلحآمیز هستهای ایران، مدعی شد: «همکاری به موقع و کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی کاملاً حیاتی است. اتحادیه اروپا به طور کامل از تلاشهای آژانس برای ادامه اجرای ماموریت بلندمدت راستی آزمایی و نظارت مستمر در ایران حمایت میکند. ما همچنین حمایت خود را از تلاشهای مدیرکل در راستای تعامل سازنده با ایران برای ارتقای همکاریها و رسیدگی به مسائلی که نیاز به حل فوری دارند، حمایت میکنیم. ما به صراحت از ایران میخواهیم که بدون تاخیر بیشتر با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تعامل مؤثری داشته باشد.»
به گزارش ایران اکونومیست، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریمهای ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریمهایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقیمانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرفهای عضو برجام با صدور بیانیهای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارتهای اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریمهای یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی را در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هستهای با اعطای فرصتهای ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده میدادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران میکنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعدههایشان عمل نکردهاند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما هرگز اقدام معتبری را برای جبران سیاستهای نادرست دولت ترامپ صورت نداد.
ایران در ۸ دور مذاکرات وین حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای گفتوگو درباره حفظ برجام نشان داد و از طرفهای غربی انتظار داشت تا به طور متقابل رویکرد مسئولانهای را در پیش گرفته و مسیر تحریمهای غیرقانونی را تغییر دهند.
اما تجربه گفتوگوها نشان داد که هرچقدر باراک اوباما (رئیس جمهوری پیشین آمریکا) برای عقد برجام و دونالد ترامپ درباره فسخ این توافق اراده داشتند، جو بایدن (رئیس جمهوری آمریکا) اراده لازم را برای تصمیمگیری در این زمینه نداشت و به همین خاطر مذاکرات وین معطل ماند.
ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده است که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریمها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.