به گزارش ایران اکونومیست، سمیه رحمت مدرس کارگاه‌های تربیت معلم در گفت‌وگو با ایسکانیوز درخصوص فرصت‌ها تهدیدهای حضور معلمان در فضای مجازی به عنوان بلاگر گفت: بلاگری یعنی محتواسازی در فضای مجازی که این محتواسازی می‌تواند جنبه‌های مثبت داشته باشد و بلاگری معلم‌ها هم مختص کشور ما نیست و در همه جای دنیا معلمانی هستند که این کار را انجام می‌دهند اما باید جنبه‌های مثبت و منفی حضور معلمان در این فضا را بررسی کرد تا ببینیم چطور می‌توان از این فضا استفاده بهینه کنیم.
وی افزود: تا پیش از ظهور فضای مجازی، آموزش معلمان محدود به آن چیزی بود که در دانشگاه و به صورت تئوری آموخته بودند. فضای مجازی دنیای جدیدی را به سوی معلمان به ویژه در مناطق محروم کشور باز کرد. نمی‌توانیم منکر نواقص بسیار زیاد سیستم آموزشی در کشور به ویژه در حوزه آموزش‌های ضمن خدمت شویم. فضای مجازی فرصتی بود که معلم‌ها از یک‌دیگر یاد بگیرند. از این منظر معلم بلاگری اتفاق خوبی است.
این کارشناس تعلیم و تربیت با اشاره به اینکه محتواسازی در فضای مجازی می‌تواند مفید باشد به شرط اینکه معلم استفاده درست از آن را یاد بگیرد، عنوان کرد: در کشورهای پیشرفته کلاس‌ها و دوره‌هایی برای معلمان برگزار می‌شوند که در آن می‌آموزند چطور از فضای مجازی برای ارتقای سطح شغلی خود استفاده کنند. در کشور ما این آموزش‌ها وجود ندارد و نمی‌توانیم از معلمانمان انتظار داشته باشیم که کاری را انجام دهند که برای آن آموزش ندیده‌اند.
وی افزود: جنبه دیگر معلم بلاگری این است که به هر حال منجر به کسب درآمد می‌شود و معلم‌ها توانسته‌اند بخشی از کمبودهایی که آموزش و پرورش باید تکمیل می‌کرد اما نکرده را جبران کنند.
قوانینی برای حضور معلمان در فضای مجازی وجود دارد؟
مدرس کارگاه‌های تربیت معلم در پاسخ به این سوال که آیا قوانینی وجود دارد که خط و مشی برای فعالیت معلمان در این فضا تعیین کرده باشد و معلمان بدانند که چطور و تا چه حدی می‌توانند از فضای مجازی استفاده کنند، گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا قوانین سخت‌گیرانه‌ای در این زمینه وجود دارد و علاوه بر این که دولت‌ها قوانین خاصی را وضع می‌کنند، مدارس هم محدودیت‌هایی را مشخص کرده‌اند.
وی ادامه داد: در کشورهایی مثل کانادا، آمریکا و اتحادیه اروپا قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای وجود دارد و معلم باید رضایت‌نامه کتبی از اولیا داشته باشد که بتواند تصاویر بچه‌ها را به صورت موردی و هدفمند منتشر کند. در غیر این صورت انتشار تصویر دانش‌آموز می‌تواند برای معلم عواقبی مثل پرداخت جریمه و حتی اخراج داشته باشد.
رحمت بیان کرد: در کشور ما هم این قوانین وجود دارد و در سال‌های اخیر هم سختگیری‌ها بیشتر شده است. انتشار تصویر دانش‌آموز بدون رضایت اولیا ممنوع است و علاوه بر این انتشار تصویری که می‌تواند باعث تخریب شخصیت وی شده یا در آینده این کودک اثرگذار باشد، ممنوع بوده و اولیا می‌توانند شکایت کنند و حتی عواقبی مثل اخراج برای معلم دارد. در برخی کشورها معلم حتی باید تصویر کودک را در عکس یا ویدیو به طور کامل بپوشاند اما در ایران قوانین اینطور نیست که اصلا تصویری از کودک در عکس و فیلم‌ها نباشد.
وی اضافه کرد: براساس قوانین، اگر قرار است فیلم و عکسی از کلاس منتشر شود، فقط باید جنبه‌های مثبت آموزشی داشته باشد. انتشار محتوای طنز و محتواهایی که هدف درآمدزایی دارند هم کاملا ممنوع است. گاهی محتوایی آموزشی تولید و از بچه‌ها استفاده می‌کند، مثلا ابزاری دست بچه‌ها است و در حال کار هستند که در این حالت تاکنون قانونی درباره انتشار تصویر دانش‌آموز وجود ندارد. مگر اینکه اولیا به دلایلی موجه اعتراض کنند.
کارشناس تعلیم و تربیت توضیح داد: در این میان برخی همکاران ما تولید محتوا را به سمت و سوی دیگری برده‌اند که می‌تواند آسیب‌زا باشد. مثلا محتوای طنز تولید می‌کنند که این سبک بلاگری به دانش‌آموز، معلم و حتی سیستم آموزشی ضربه می‌زند. تولید محتوای طنز حتی با پوشاندن چهره دانش‌آموز هم درست نیست.
اخراج معلمان به دلیل نقض حریم خصوصی دانش‌آموز
وی افزود: برخی از افراد برای افزایش تعداد بیننده‌ها، از بچه‌ها استفاده می‌کنند و بچه‌ها توان دفاع از خود را ندارند و نمی‌دانند که این کار در آینده می‌تواند برای آن‌ها مشکل‌ساز شود. قانون با این فعالیت‌ها مخالف است و برخوردهایی هم شده و حتی برخی همکاران نتوانسته‌اند به محل کار خود بازگردند یا با وساطت بازگشته‌اند.
این معلم توضیح داد: برخوردهای اخیر تاثیر بالایی داشته چراکه بلاگری به این سبک در حال افزایش بود و برخی همکاران هم وسوسه می‌شدند که وارد این فضا شوند. البته اینطور نبود که معلم بار اول اخراج شود بلکه چندبار تذکر گرفته بود و بعد از بررسی صفحه وی و تکرار فعل، حکم به اخراج معلم داده شد البته معمولا با وساطت و گرفتن تعهد به محل کار بازگشتند.
رحمت با بیان اینکه بازی کردن با شخصیت و آینده کودک اتفاق خوبی نیست و باید با آن مقابله شود، عنوان کرد: برخی معلمان با توجیح اینکه در حال تولید محتوا هستند، زمان زیادی را صرف کار با تلفن همراه خود می‌کنند، درحالی که این زمان باید در کلاس درس و برای آموزش صرف شود. بسیاری از مدارس ورود تلفن همراه را به داخل کلاس درس را ممنوع یا محدود به موارد خاص کرده‌اند.
هنوز فضای مجازی برای مسئولان ما به رسمیت شناخته نشده است
وی معتقد است که اگر آموزش و پرورش دوره‌ای برگزار کرده و این موارد را به معلمان توضیح می‌داد، مسیر معلم بلاگری به سمت و سوی بهتری می‌رفت. وی در این باره بیان کرد: فضای مجازی باعث شد تا دیوارهای کلاس شکسته شود و اولیا با نحوه تدریس بیشتر آشنا شوند یا معلم‌های خلاقی که پیش از این دیده نمی‌شدند، به مردم معرفی شوند که این موضوع اتفاق خوبی است اما هنوز فضای مجازی برای مسئولان ما به رسمیت شناخته نشده است.
مدرس کارگاه‌های تعلیم و تربیت توضیح داد: این درحالی است که باید بپذیریم که بودن در این فضا اجتناب‌ناپذیر است. معلم باید یاد بگیرد که چطور از این فضا استفاده کند و طوری نباشد که خلاف شان معلمی از دیگر بلاگرها پیروی کند تا دیده شود. اگر معلم را در این فضا رها کنیم و صرفا قوانین بازدارنده وضع کنیم، اشتباهات معلمان در این فضا هم بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: در کارگاه‌های تربیت معلم دوره‌هایی به صورت خودجوش برگزار می‌کنیم و اما این فرصت باید برای همه معلمان کشور وجود داشته باشد تا بتوانند از از یک‌دیگر یاد بگیرند اما باید به حفظ حریم خصوصی دانش‌آموز توجه کنند. به معلمان می‌گویم که وارد فضای مجازی شوید و از یک دیگر یاد بگیرید تا سطح کار خود را ارتقا دهید.
آسیب‌هایی که تولید محتوای غیراصولی به دانش‌آموز می‌زند
رحمت درخصوص آسیب‌هایی که تولید محتوای غیراصولی به دانش‌آموز می‌زند، توضیح داد: دانش‌آموزی بود که به دلیل اضافه وزن در کودکی محتوای طنزی از وی منتشر شد و بعد حتی با وجود اینکه توانست در نوجوانی به وزن ایده‌آل برسد اما به دلیل محتواهای منتشر شده از وی و نگاه تمسخرآمیز دیگران دچران افسردگی شد. یا ویدیویی از نحوه صحبت کردن یک دانش‌آموز منتشر شد که جنبه طنز داشت اما منجر به ترک تحصیل این دانش‌آموز شد.
خودکشی دانش‌آموز به دلیل محتواهای منتشر شده از وی در کودکی
وی افزود: حتی دانش‌آموزی داشتیم که به دلیل محتواهای منتشر شده از وی در کودکی، خودکشی کرد. محتوایی که منتشر می‌شود، قابل حذف کردن نیست و نمی‌توان آن را از ذهن مخاطب پاک کرد، پس ما مسئولیت سنگینی داریم. برخی موارد پدر و مادر هم اجازه تولید محتوا می‌دهند اما من به عنوان معلم باید به وجدان خود رجوع کنم که این کار من چه عواقبی دارد چراکه امروزه حتی برخی پدر و مادرها از کودک در فضای مجازی استفاده ابزاری می‌کنند.
مدرس کارگاه‌های تربیت معلم عنوان کرد: برخی همکاران هم در فضای مجازی پوشش مناسب معلمی را رعایت نمی‌کنند. ما باید یادبگیریم که معلم بلاگر متفاوت از دیگر بلاگرها است و ما در جایگاه معلم هستیم و باید شان معلمی را رعایت کنیم. لباس شاد و مرتب پوشیدن، بخشی از معلمی به ویژه برای معلمان مقطع ابتدایی است اما باید شئونات اولیه را رعایت کنیم. هر شغلی پیامی دارد و باید در جایگاه درستی فعالیت کنیم.
برای تولید محتوای خوب هم نباید از زمان آموزش در کلاس درس استفاده کنیم
وی با تاکید بر اینکه نباید از ساعت آموزش کلاس برای تولید محتوا استفاده شود، توضیح داد: معلم باید بداند که زمان حضور وی در کلاس برای آموزش به دانش‌آموزان است و اگر قرار باشد که از آن‌ها برای دیده شدن و کسب درآمد از طریق دیگری استفاده کند، از لحاظ وجدانی درست نیست. حتی برای تولید محتوای خوب هم نباید از زمان آموزش در کلاس درس استفاده کنیم و می‌توانیم از زمان‌های غیرکاری بهره ببریم. اگر قرار باشد که مدام دوربین در کلاس باشد، معلم هم باید در شرایط دوربین‌پسند باشد و ممکن است که فیلمی را چندین بار ضبط کند و دانش‌آموزان هم خسته شوند.
وی در پاسخ به این سوال که اگر خانواده‌ها متوجه شوند که معلمی از حریم خصوصی دانش‌آموز استفاده شخصی می‌کند و زمان کلاس را به تولید محتوا اختصاص می‌دهد، باید چه کاری انجام دهند، توضیح داد: همه چیز باید قدم به قدم اتفاق بیفتد و سلسله مراتب را رعایت کنیم. ابتدا بهتر است که با لحن ملایمی با خود معلم صحبت کنیم. در مرحله بعدی در صورت تکرار با مدیران مدرسه مطرح کنیم و اگر دیدیم که دانش‌آموز تحت فشار است و مدرسه هم بی‌اعتنایی می‌کند، مراجعه به آموزش و پرورش منطقه راه حل بعدی است.
