ایران اکونومیست-فعالان بخش خصوصی کشور طی هفته های گذشته به انتظار رفع تحریم ها نشسته اند. در صورتی که سایه تحریم ها از اقتصاد ایران دور شود، امیدها به خروج سریع تر اقتصاد ایران از رکود نیز زنده می شود. در همین حال اسدالله عسگراولادی رئیس اتاق بازرگانی ایران و چنین در تازه ترین اظهارنظرهای خود اعلام کرده که رفع تحریم ها به اقتصاد ایران امید می دهد ولی مسعود نیلی مشاور ارشد اقتصادی دولت در گفت و گویی که به هفته نامه صدا انجام داده به صراحت بیان داشته که رفع تحریم ها برای اقتصاد ایران معجزه نمی کند. مسعودی نیلی در این مورد گفته است:« لغو تحريم‌ها هرچند امكاناتي را براي ما فراهم مي‌كند اما معجزه نمي‌كند. شايد شكاف بزرگي ميان آنچه انتظارات عمومي از اثر لغو تحريم ها تلقي می کند با آنچه واقعيت دارد، وجود داشته باشد اگر اين شكاف را درست مديريت نكنيم، ممكن است آن شرايط بدتر از شرايط فعلي كه تحريم است، بشود. يعني شكل‌گيري انتظارات فراتر از واقعيت براي شرايط پس توافق اين خطر را دارد كه در صورت مواجهه با واقعيت اعتماد عمومي خدشه دار شود. در حال حاضر نه تنها در ميان عامه مردم كه برخي مديران نيز تصور مي كنند با توافق هسته‌اي، همه مسائل كشور حل مي‌شود در حالي اين موضوع صحت ندارد. بسياري از مسائل ارتباطي به تحريم ندارد. سامان يافتن برخي از عواملي هم كه به تحريم ربط دارد، زمان‌بر خواهد بود. بنابراين دچار خو‌ش‌بيني كاذب شدن ممكن است ظرفيت تحمل جامعه را سرريز كند.»
طی ماه های گذشته نیز برخی اقتصاددانان تذکر داده اند که رفع تحریم ها در کوتاه مدت منجر به شکوفایی اقتصاد ایران نمی شود. حتی برخی تحلیل های بدبینانه نشان می دهد رفع کامل تمامی تحریم ها به زمانی حدود 25 سال نیاز دارد. در همین حال مسعود نیلی در مورد انتظارات مردمی در روزهای پس از تحریم نیز گفته است:« اگر فضاي فعالان سياسي و فضاي رسانه‌اي كشور اين مسئله را درك نكند، اين موضوع مي‌تواند بسيار خطرناك باشد. حتي خطرناك تر از بحران سال 91 چراكه آن زمان يك ظرفيتي وجود داشت و مردم به اين نتيجه رسيدند كه مي توانند با يك انتخاب شرايط را تغيير دهند و از آن مسئله عبور كنند كه اينطور هم شد اما آن عوامل نهادي و عوامل بنيادي كه نياز داريم از طريق آن‌ها مشكلاتمان را حل كنيم، در طول زمان اصلاح خواهد شد. شكافي كه در داخل وجود دارد ممكن است حل اين مسائل را به تاخير بياندازد و تاثيرات ناگواري در جامعه به بار بياورد. مانند شرايطي مي ماند كه فردي پشت فرمان اتوموبيلي نشسته و شخص كناري مي‌گويد اين ماشين در مسير نادرستي حركت مي‌كند. راننده سعي مي‌كند اين ماشين را به مسير بازگرداند اما اتومبیل مشكل فني دارد و راننده سعي مي كند با همه اين مشكلات، خودرو را مهار كند و با دشواري آن را از خطر سقوط نجات دهد. ماشين خراب شده است و راننده تلاش مي كند آن را به مسير بازگرداند اما شخص كنار دستي دائما به راننده ضربه بزند و بگويد كه چه شد قرار بود شرايط را اصلاح كني؟ اين مسئله در حال حاضر وجود دارد اما در صحنه افكار عمومي مغفول مانده است.»
او ادامه می دهد:« از كشور افغانستان همواره به عنوان كشور انتهايي در ليست كشورها از نظر توسعه يافتگي ياد مي‌شد. در اين كشور گروه‌هاي سياسي درگيري زيادي با هم داشتند و دائما در نزاع به سر مي‌بردند. زماني متوجه شدند كه همگي در يك كشتي قرار دارند. دور هم جمع شدند و گفتند كه مملكتي به نام افغانستان داريم كه بياييم با يك قاعده و قانوني كار كنيم. به نظرم تصميم كليدي براي توسعه افغانستان اين بود نه كمك‌هاي خارجي و ساير مسائل.»
به گفته مسعود نیلی در حال حاضر اقتصاد ایران بیش از توافق هسته ای به اجماع داخلی نیاز دارد. او می گوید:« چيزي كه ما به آن نياز داريم، توافق خوب داخلي است. در مذاكرات هسته‌اي هر دو طرف مي‌گويند كه به دنبال توافق خوب هستند. نكته اي كه مي خواهم اشاره كنم اين است كه يك توافق خوب داخلي پيش‌نياز يك توافق خوب خارجي است. فرض كنيم كه به يك توافق خوب خارجي برسيم، اگر نتوانيم در داخل با يكديگر كار كنيم، پيشرفتي حاصل نمي‌شود. در حال حاضر با دشمني كه زماني از گزينه نظامي صحبت مي‌كرد در حال مذاكره هستيم. با 6 كشوري كه بي اعتمادي بالا نسبت به آن ها وجود دارد به مذاكره نشسته‌ايم اما در داخل نمي‌توانيم با هم مذاكره كنيم. تا نتوانيم در داخل با هم مذاكره كنيم و تا نتوانيم بر روي اصولي به نتيجه برسيم، قاعده جايگزينِ نبود چنين شرايطي قاعده جنگل است به اين معني كه هركس زور بيشتري دارد طرف مقابل را بزند. اين موضوع در هر زمينه‌اي آسيب‌رسان است. در زمينه رشد و توسعه، در بخش رضايت مردم و يا آستانه تحمل آن‌ها اثرگذار است. من با ديد اقتصادي مي گويم رشد و توسعه. يك نفر با ديد امنيتي ممكن است بگويد آستانه تحمل مردم. با هر نگاهي آن عواملي كه مي تواند يك نقطه چرخش بزرگ در تاريخ كشور باشد و سال‌هاي آينده را تحت تاثير قرار دهد، در گرو اين است كه در داخل بتوانيم در مورد مذاكره كنيم. الان جزو آن گروهي هستيم كه فهميده‌ايم آب بالا آمده و بايد متوجه باشيم چه مي‌كنيم اما كساني هستند كه يا متوجه نيستند يا متوجه‌اند و به دلايلي ديگر اينگونه رفتار مي‌كنند. فضاي رسانه‌اي و فضاي سياسي كشور فاصله زيادي از اين واقعيت‌هاي اقتصادي يا امنيتي و اجتماعي دارد. همه مي‌دانيم كه خانواده هاي زيادي داريم كه جوان هاي بيكار دارند. خانوارهايي داريم كه در آن درآمد واقعي سرپرست خانوار در حال كاهش بوده و هست. همين افراد براي نفس كشيدن با ريزگرد مواجهند. وقتي تعداد اين موارد زياد مي‌شود و در كنار هم قرار مي‌گيرد ممكن است مسائلي را بوجود بياورد. ممكن است اين افراد سوالاتي داشته باشند كه پاسخي برايش نباشد. ممكن است اين افراد به اين نتيجه برسند كه گروهي كه قرار است اين مسائل را حل كنند، دغدغه‌هاي ديگري دارند و با يكديگر نزاع‌هاي خودشان را دنبال مي‌كنند. زماني در سال 87 مقاله‌اي نوشتم كه زياد هم خوانده شد. در آنجا در مورد بيكاري و متولدين دهه 60 نوشتم. مثال اين شرايط را اينگونه ذكر كردم كه سيلي در حال آمدن است و يك سري سنگ و آجر نيز وجود دارد كه مي توانيم با كمك هم سدي مقابل آن بسازيم اما ما آن را برداشته‌ايم و به سمت هم پرتاب مي‌كنيم. الان آن تصوير بسيار نامطلوب‌تر و آشكارتر در حال وقوع است.»
در حال حاضر اقتصاد ایران و فعالان اقتصادی چشم به آینده مذاکرات هسته ای دوخته اند. در همین حال شریف نظام مافی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و سوئیس نیز می گوید:« باید توجه داشته باشید که رفع تحریم ها قرار نیست برای اقتصاد ایران معجزه گر باشد. در صورتی که مذاکرات به نتیجه مطلوبی هم نزدیک شود حداکثر 30 ذرصد خواسته های ایران محقق شده و در نتیجه برخی تحریم های نمادین مانند سوئیفت برداشته می شود.»
اقتصاد ایران طی تمامی سال های گذشته شرایط سخت تحریم را تجربه کرده است. برآورد دقیقی از خسارت تحریم ها براقتصاد ایران وجود ندارد. در صورتی که مذاکرات هسته ای به نتیجه مطلوبی برسد. اولین نشانه های تغییر در بازارهای مالی ظاهر می شود. با این حال برخی فعالان اقتصادی اعتقاد دارند که حتی با وجود توافق و رفع اولیه تحریم ها همچنان قیمت دلار به عنوان یک شاخص اندازه گیری شرایط اقتصادی کشور در نرخی بالاتر از 3 هزار 200 تومان باقی می ماند. اسدالله عسگراولادی رئیس اتاق ایران و چین نیز چندی قبل در مورد کاهش احتمالی قیمت دلار هشدار داده بود. به گفته او کاهش ناگهانی قیمت دلار موجب می شود تا تولیدکنندگان ایرانی که کالا را با دلار 3 هزار و 500 تومانی تولید کرده اند، زیان کنند.
با این حال همگی تحلیل ها به روزهای پس از توافق واگذار شده است.
منبع:خبرآنلاین
