کاریکاتوریست فلسطینی: خونِ خیابان‌های غزه از حافظه ما پاک نمی‌شود

به گزارش روز سه شنبه ایران اکونومیست از روزنامه ال پائیس (ٍ El Pais) اسپانیا، ۳۰ ثانیه طول فیلم‌هایی است که مردم غزه در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند و وحشتی را که در بیش از یک سال گذشته آن‌ها را احاطه کرده است، نشان می‌دهند. ویدیوهایی که تعدادشان به صدها مورد می‌رسد، پیش از حذف شدن توسط دیگران یا حذف توسط الگوریتم، برای چند ساعت یا در نهایت چند روز در پروفایل‌های آن‌ها باقی می‌مانند. محمد صبانه به این روزنامه گفت: افرادی هستند که احساس می‌کنند، نمی‌توانند ویدیوها را تا آخر ببینند، زیرا برایشان بسیار سخت است. ما حتی نمی‌توانیم نیم دقیقه از زندگی یک نفر را ببینیم؟ آن وقت چه انتظاری می‌توانیم داشته باشیم؟

«محمد صبانه» در کتاب «۳۰ ثانیه در غزه»، دختری را به تصویر می‌کشد که هر دو دست خود را از دست داده است.

این کاریکاتوریست و تصویرگر فلسطینی در مصاحبه با ال پائیس در محل «خانه عرب» (Casa Árabe) در مادرید و ساعاتی پیش از رونمایی از سومین کتاب خود با عنوان «۳۰ ثانیه در غزه» که توسط «بنیاد ال فنار» (Fundación Al Fanar) در اسپانیا منتشر شده است، تصریح کرد: من می‌خواستم تصاویر غزه برای همیشه ماندگار شوند؛ پدری که بر سر جسد فرزندش گریه می‌کند، کودکی که پس از بمباران به دنبال مادرش می‌گردد، نوزادان مرده‌ای که با اشک‌ها و موشک‌ها پوشانده شده‌اند، بزرگسالانی که تلاش می‌کنند از کوچک‌ترها محافظت کنند، ویرانه‌ها... پشت همه این ۹۲ تصویر سیاه و سفید که با جوهر پاک نشدنی خاصی ترسیم شده‌اند، یک نام و یک داستان واقعی وجود دارد که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در غزه رخ داده است.

«واضح است که هدف اسرائیل همه فلسطینی‌ها هستند. به نظر می‌رسد که آن‌ها قبل از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ برای نوار غزه نقشه‌ای داشتند و در حال حاضر آن را عملی می‌کنند» صبانه که کاریکاتوریست روزنامه‌های «الحیات الجدیده» متعلق به تشکیلات خودگران فلسطین و روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن است، در اولین پرسش که توسط خود او مطرح و پاسخ داده شد، گفت: آیا عکس افرادی که در بمباران بیمارستان شهدای الاقصی غزه جان باخته‌اند را دیده‌اید؟ واضح است که هدف اسرائیل همه فلسطینی‌ها هستند. به نظر می‌رسد که آن‌ها قبل از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ برای نوار غزه نقشه‌ای داشتند، در حال حاضر آن را عملی می‌کنند و هیچ‌کس جلوی آن‌ها را نخواهد گرفت.

صبانه در پاسخ به خبرنگار ال پائیس که پرسید «چرا غزه را سیاه و سفید می‌بینید؟» گفت: من در کار روزانه‌ام به عنوان کاریکاتوریست مطبوعاتی از رنگ استفاده می‌کنم و دیجیتالی کار می‌کنم. اما در این کتاب، ایده برانگیختن واکنش مردم نسبت به اتفاقات غزه است. فکر می‌کنم سیاه و سفید و نوع جوهری که استفاده می‌کنم و کار دستی، بدون صفحه‌نمایش یا فناوری، بهتر نشان‌دهنده اتفاقی است که در حال رخ دادن است و باعث می‌شود با آنچه می‌خواهم، بگویم هماهنگی بیشتری داشته باشم.

وی در توضیح ویژگی جوهر خاصی که برای تصویرهای خود استفاده کرده است، گفت: جوهر هندی است که بافت خاصی دارد و مهمتر از همه، با آب پاک نمی‌شود؛ دائمی است زیرا خون خیابان‌های غزه نیز از حافظه ما پاک نمی‌شود.

صبانه در پاسخ به اینکه «آیا تمام تصاویر از یک داستان واقعی الهام گرفته شده‌اند؟» خاطرنشان کرد: همه آن‌ها از فیلم‌ها و عکس‌هایی از غزه که در شبکه‌های اجتماعی در یکسال گذشته دیده‌ام، سرچشمه می‌گیرند. این ویدیوها به مرور زمان از بین خواهند رفت. به همین دلیل است که من این کتاب را برای حفظ حافظه فلسطین و اثبات جنایت‌های اسرائیل علیه فلسطینیان غزه ایجاد کرده‌ام. این کتاب، شاهد دیگری است...نمی‌دانم چقدر طول می‌کشد تا دنیا واکنش نشان دهد.

«محمد صبانه» در کتاب «۳۰ ثانیه در غزه»؛ پدری در حال روحیه دادن به پسرش که پس از ویران شدن خانه‌شان بی‌امان گریه می‌کند.

این تصویرگر فلسطینی در پاسخ به اینکه «آیا نقاشی وجود داشته است که کشیدن آن برای شما دشوار باشد؟» گفت: همه آن‌ها سخت هستند، زیرا پشت همه آن‌ها یک داستان، یک نام و یک خانواده وجود دارد. ممکن است تکراری به نظر برسند، اما اینطور نیست. وقتی شنیدم افرادی هستند که احساس می‌کنند نمی‌توانند فیلم‌ها را تا آخر ببینند، شروع به کشیدن کردم؛ ما حتی نمی‌توانیم نیم دقیقه از زندگی یک نفر را ببینیم؟ آن وقت چه انتظاری می‌توانیم داشته باشیم؟ به همین دلیل می‌خواستم آن تصاویر برای همیشه باقی بمانند.

«محمد صبانه» در کتاب «۳۰ ثانیه در غزه»؛ این نقاشی دختری دلشکسته پس از کشته شدن (شهادت) مادرش را نشان می‌دهد.

وی در توضیح برخی از تصاویر کتاب خود گفت: به عنوان نمونه، تصویر کودکی است که از بیمارستان خارج می‌شود و با الهام از ویدئوی پسری حدودا ۱۳ ساله، مجروح و غبارآلود گرفته شده است که به پزشکان می‌گوید: من خوبم، خوبم. تصور کنید، یک کودک در آن شرایط می‌گوید مشکلی ندارد. این نشان می‌دهد که چاره‌ای جز متقاعد کردن خود به اینکه باید ادامه دهد، ندارد. تصویر دیگری نشان دهنده مادری است که جسد پسرش را در چرخ دستی حمل می‌کند، پسری که فقط یک کودک است و قرار است او را دفن کند. یک مادر هرگز نباید فرزندش را دفن کند. ما نمی‌توانیم به این ظلم‌ها عادت کنیم.

«محمد صبانه» در کتاب «۳۰ ثانیه در غزه»؛ این نقاشی نشان‌دهنده مردی است که در مقابل خانه ویران‌شده خود فریاد می زند.

صبانه افزود: آنچه در غزه اتفاق می‌افتد، وحشتناک و تکان‌دهنده است و جامعه بین‌المللی هیچ کاری برای جلوگیری از آن انجام نمی‌دهد. مردم کل سرزمین فلسطین نیز نمی‌دانند آنچه امروز در غزه می‌بینیم، همه ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند فردا در طولکرم، اریحا یا رام الله اتفاق بیفتد. این تقسیم فلسطین نیز یک پیروزی برای اسرائیل است. مشکل این است که ما رهبرانی نداریم که ما را به عنوان یک ملت متحد کنند.

«برادر من از قبل از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در زندان اسرائیل به سر می‌برد. اسرای فلسطینی در زندان‌های اسرائیل هستند که گروگان گرفته شده‌اند. یک سال است که خانواده ما می‌خواهد برای برادرم عینک ببرد چون شکسته است اما به ما اجازه نمی‌دهند» وی در تشریح شرایط فلسطینی‌های ساکن کرانه باختری گفت: به عنوان نمونه، پیشتر می‌توانستید از رام الله به جنین رانندگی کنید و شهرک‌های اسرائیل را نبینید. آن‌ها دورتر بودند، اما اکنون آن‌ها را می‌بینید.

صبانه تاکید کرد: اگر چیزی تغییر نکند، تا یکی دو سال دیگر، عملاً در کرانه باختری میهمان خواهیم بود یا بدتر از آن، زیرا با میهمانان خوب رفتار می‌شود و مورد احترام قرار می‌گیرند. ما در خانه خود خارجی یا مهمان خواهیم بود، زیرا در این مورد، اسرائیل هیچ محدودیتی ندارد.

این تصویرگر فلسطینی در بیان اولویت‌های خود گفت: تشریح وضعیت انسانی در فلسطین؛ فراتر از حقوق سیاسی که آرزوی آن را داریم، آنچه اکنون مهم است این است که اساسی‌ترین حقوق انسانی ما رعایت شود.

وی افزود: برادر من از قبل از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در زندان اسرائیل به سر می‌برد. بدون اتهام‌های رسمی، بدون ملاقات با قاضی، چیزی که اسرائیل آن را بازداشت اداری می‌نامد. این وضعیت طوری است که گویی برادر من ربوده شده است. اسرای فلسطینی در زندان‌های اسرائیل هستند که گروگان گرفته شده‌اند. یک سال است که خانواده ما می‌خواهد برایش عینک ببرد چون شکسته است اما به ما اجازه نمی‌دهند.

صبانه در پاسخ به پرسش پایانی مبنی بر اینکه «چرا کار شما همیشه بر پایه واقعیت و نه داستان است؟» گفت: من نیازی به داستان ندارم زیرا واقعیت منبع قدرتمند الهام است. با این نسل‌کشی که در جریان است، تنها چیزی که می‌خواهم این است که مردم را با آنچه در حال وقوع است مواجه کنم. آنچه در حال وقوع است بسیار تکان‌دهنده است، هر چند در نهایت به نظر می‌رسد اینطور نیست زیرا هیچکس واکنشی نشان نمی‌دهد!

«محمد صبانه» در کتاب «۳۰ ثانیه در غزه»؛ این نقاشی مادری است که از زیر آوار بیرون کشیده شده و پسرش را در آغوش گرفته است.