1ـ قرار است ارزش پول ملی کشور حدود سی الی پنجاه درصد کاهش یابد. یعنی ارزش دارائی های ملت و کشور در مقابل ارزهای خارجی در یک شب به نصف کاهش پیدا کند. هفت ماه پیش هم با اعلام نرخ 12260 ریال دلار، ارزش پول ملی کشور حدود بیست درصد کاهش یافت. در کدام کشور دنیا اعم از آفریقائی و آسیائی، رسماً طی هفت ماه، ارزش پول ملی خود را اینقدر کاهش می دهند؟ نکته قابل تأسف و تعجب این است که طی چند روز گذشته که بانک مرکزی تصمیم خود را اعلام نموده است، هیچ اعتراض و انتقاد و اظهارنظری در خصوص این واقعه بزرگ اقتصادی از سوی هیچ کدام از نمایندگان مجلس ـ صاحبنظران ـ اقتصاد دانان ـ ارباب جراید و غیره عنوان نشده است. گو اینکه سایه شوم بی تفاوتی و سکوت در کشور حاکم شده است.
2ـ رئیس بانک مرکزی اعلام نمود که با این افزایش نرخ، به سمت تک نرخی شدن ارز می رویم. در همین چند روزی که این تصمیم اعلام شده است، نرخ ارز بازار آزاد حدود پانزده درصد رشد داشته و احتمالاً افزایش (هفت گروه از ده گروه) باید از ارز آزاد برای واردات خود استفاده نمایند، امکان دارد که ارز تک نرخی شود؟ مسئولان بخوبی می-دانند که میزان تقاضای ارز، بیشتر از عرضه آن است و لذا چاره ای جز چند نرخی شدن ارز (اگرچه گزینۀ مطلوبی نیست) وجود ندارد. از افزایش نرخ ارز در بازار آزاد طی چند روز گذشته می توان بخوبی دریافت که بازار از هم اکنون خود را مجدداً آماده تک نرخی شدن می نماید. به یاد داشته باشیم که در بهمن ماه سال قبل از رئیس کل بانک مرکزی ارزش ریال را در مقابل دلار کاهش داد و آنرا به 12260 ریال رسانید، صریحاً اعلام کرد که ارز تک نرخی شد. اتفاقی که هرگز به وقوع نپیوست.
3ـ آقای رئیس کل بانک مرکزی در توجیهات خود برای افزایش نرخ ارز مرجع اعلام فرمودند که در حال حاضر، واردکنندگانی که با ارز 12260 ریالی کالا وارد می کنند ، آنرا با نرخ ارز 18000 ریالی در بازار بفروش می رسانند و دولت نیز هیچ امکان کنترل بازار را برای الزام آنان به فروش با نرخ اصلی ندارد!
بدون اینکه بخواهیم صحت این اظهارات را تأیید و یا رد کنیم، دو نکته بسیار مهم را مطرح می کنیم. اول اینکه چطور دستگاه های عریض و طویل سازمان حمایت و تعزیرات و بازرسی ها و اصناف و استانداری ها و سازمان بازرسی و قوه قضاییه، امکان مقابله با گرانفروشان را ندارند. واردکنندگان و تولید کنندگان کشور در حال حاضر فریادشان از کنترل های مکرر و فراوان دستگاه های نظارتی بلند است پس چگونه امکان کنترل قیمت وجود ندارد؟ ثانیاً اگر واقعاً امکان کنترل قیمت وجود ندارد، اگر نرخ ارز مرجع را افزایش دهیم و باز دو نرخی یا چند نرخی بشویم، امکان کنترل وجود دارد؟ اگر مکانیسم نظارتی ما ضعیف است (که نیست) با هر نرخ ارز مرجعی این اتفاق خواهد افتاد؟
4ـ آیا بانک مرکزی محاسبه کرده است که تورم ناشی از افزایش نرخ ارز در کالاهای اساسی (که عمدتاً این گروه و داروها از ارز مرجع استفاده می کنند) چقدر خواهد شد؟ مثلاً تورم ناشی از افزایش قیمت شکر و روغن و گوشت و داروها و خدمات پزشکی یکباره چقدر افزایش خواهد یافت؟ این دسته کالاهای مورد نیاز عامه مردم و دهکهای پایین جامعه است و نه افراد مرفه و سرمایه دار.
الف