به گزارش ایران اکونومیست، هر شهروند تهرانی سالانه به طور متوسط شش برابر وزن خود زباله تولید میکند. در استاندارد بینالمللی دارای انواعی است؛ از جمله: ۱-زباله خشک، ۲- زباله تر، ۳-زباله بیمارستانی، ۴- زباله اتمی، ۵- زباله صنعتی، ۶- زباله فضایی، ۷- زباله الکترونیکی و سایر زبالهها. فرآیند تفکیک زبالهها به شدت تحت نظارت است تا در اکوسیستم طبیعی باعث بروز مشکلات برای حیات وحش طبیعی نشوند. هرگونه ادغام در هنگام دفن زباله، میتواند باعث تغییرات بیولوژیکی و شیمیایی مواد زائد دفن شده درون خاک چال(محل دفن زباله) میشود.
به عنوان مثال زبالههای بیمارستانی به زباله معمولی، زباله پاتوبیولوژیک، زباله رادیو اکتیو، زباله شیمیایی و زباله عفونی تفکیک میشوند که در هنگام امحاء یا دفن آنها باید دقت بسیار صورت گیرد تا موجب صدمه به محیط زیست انسانی یا حیوانی نشود.
زبالههای خانگی به قسمت "تر" و "خشک" تبدیل میشود. زبالههای "تر" حاوی مواد است که در صورت آمیختگی، شیرآبههایی تولید میکند که میتواند بسیار خطرناک باشد. در زبالههای "خشک" نیز، نظیر پتها (بطریهای پلاستیکی)، نایلونها، ظروف یکبار مصرف هستند که دفن و پخش آنها در طبیعت، در دراز مدت بر روی چرخه حیات تاثیر منفی میگذارد.
این تاثیر برای همگان متفاوت است. برخی راضی هستند و برخی دیگر ناراضی. رضایت برای بعضی افراد باعث شده است تا زباله را "طلایی کثیف" تشبیه کنند که برایشان به منبع کسب درآمد تبدیل شده است. به گفته خودشان این درآمد به اندازه خوبی، کفاف دخل و خرجشان را میدهد. و نیاز به چیز دیگری نیست!
دست بالای دست
افرادی در این زمینه با در نظر گرفتن برخی مسائل بهداشتی، اجتماعی و قانونی به کسب درآمد از طریق زباله گردی میپردازند که این مسئله انواع ناهنجاری و آسیبهای را به دنبال میآورد. این افراد فقط منافع خودشان را در نظر میگیرند که به آنها "مافیای زباله" اطلاق میشود. این مافیا از کودکان کار استفاده میکند. کودکانی را به کار میگیرند، اغلب در رده سنی ۱۵ تا ۱۷ سال قرار دارند. این شغل جزو اندک مشاغلی است که در آن کودکان در معرض سوءاستفاده و آسیب هستند. گفته میشود که مافیای زباله ماهانه از هر زبالهگرد حدود ۳۰ میلیون تومان درآمد دارد.
دکتر عادله فخری، کارشناس مسائل جامعه شناسی در خصوص مافیای زباله میگوید:«سوءاستفاده از کودکان در شغل جمع آوری زباله، باعث تاثیر است منفی و جدی در رشد و تربیت این کودکان میشود.ـ» وی گفت:«شغل زبالهگردی به صورت غیر رسمی در کشور جا افتاده است. اگر بخواهیم موضوع را برطرف کنیم، نیازمند یک ایده از سوی کارشناسان این حوزه هستیم. طرح "نوماند" در حال حاضر به صورت تدریجی به شهروندان تهرانی معرفی میشود.»
مسئله اصلی این است که باید تفکیک زباله مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته توسط خود شهروندان صورت گیرد. سالهای گذشته نیز در مقاطعی شاهد آموزش چگونگی تفکیک زباله به شهروندان با روشهای مختلف بودهایم. در گفتگو با شهروندان، به نظر میآید که هنوز اطلاع دقیقی از طرح "نوماند" و کاربرد آن در سطح گسترده وجود ندارد. بسیاری از شهروندان هنوز به روش سنتی زبالههای "خشک" و "تر" خود را تفکیک میکنند یا اصلاً بدون تفکیک به خودروهای حمل زباله یا به کیوسکهای بازیافت مستقر در سطح شهر تحویل میدهند.
تبلیغات رسانهای
حمیدرضا عسگری، مدیرعامل یکی از مجموعههای تولیدات رسانهای شهرداری تهران در گفتگو با ایران اکونومیست میگوید:«ما یک پروژه در باب "نوماند" داریم که در یالب مستند کلیپ، پادکست و عکاسی است. در حال حاضر آثار تولید شده در خصوص "نوماند" در حال اشتراکگذاری در صفحات مجازی است.»
او امیدوار است حرکت به سوی هوشمند سازی، در آینده شاهد ایجاد ساختاری یکپارچه برای ساماندهی زباله و کوتاهی دست مافیا در بخش پسماند باشیم.