به گزارش ایران اکونومیست، ناصر کرمی راد در نشست خبری خود درباره وضعیت تولید، تکثیر و صادرات ماهیان خاویاری و نامگذاری روز جهانی خاویار افزود: به دلیل محدودیت منابع آبی در کشور قرار است این برنامه به صورت مگاپروژه در کنار منابع آبی معتبر همچون دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و سواحل اجرایی شود.
وی با بیان این که طی سال‌های ۹۱ و ۹۲ حدود ۲۵ مزرعه خاویاری در کشور وجود داشت اظهار داشت: در طرح توسعه‌ای مزارع تولید ۱۵۰ تن خاویار و ۱۰ هزار تن گوشت ماهیان خاویاری در یک بازه زمانی ۱۰ساله در کشور پیش‌بینی شد که این امر قبل از سال ۱۴۰۴ تحقق یافت.
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران تصریح کرد: تا پایان سال ۱۴۰۲، تولید خاویار کشور به ۲۱ تن و گوشت ماهیان خاویاری به ۱۱ هزار تن رسید.
کرمی راد با اشاره به برنامه هفتم توسعه گفت: تا پایان برنامه هفتم باید تولید گوشت خاویاری به ۲۰ هزار تن و خاویار به ۱۴۰ تن برسد.
وی با تاکید بر اینکه استان‌های مازندران و گیلان رتبه اول و دوم کشور در تولید گوشت ماهیان خاویاری و خاویار را به خود اختصاص داده‌اند اضافه کرد: اکنون ۲۰ استان در حوزه استحصال گوشت ماهیان خاویاری و ۱۲ استان در بخش استحصال خاویار فعالیت جدی دارند.
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران با بیان اینکه ۵۰ درصد مزارع ماهیان خاویاری در دو استان مذکور مستقر هستند گفت: سال گذشته در استان مازندران ۲ هزار و ۵۸۲ تن گوشت و ۹ هزار و ۲۵۵ خاویار و در استان گیلان یک هزار و ۳۳ تن گوشت و ۸ هزار و ۸۷۷ کیلوگرم خاویار تولید شد.
وی ادامه داد: استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس نیز در رتبه‌های سوم و چهارم تولید قرار دارند.
امکان تولید ۲۵ تن خاویار تا پایان سال ۱۴۰۳
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران با اشاره به اینکه ماهیان خاویاری دریای خزر به دلیل مقاومت بالا به فسیل دریای خزر معروف هستند خاطرنشان کرد: طبق گزارش فائو میزان تولید ایران در سال ۲۰۱۰، ۲۵۱ تن گوشت استحصالی بود که پس از کشورهای چین، روسیه و ارمنستان قرار داشته و با توجه به افزایش حجم تولید انتظار می‌رود در جدیدترین آمار فائو، ایران رتبه دوم را کسب کند.
کرمی راد افزود: امسال قرار است میزان تولید خاویار ایران به ۲۵ تن و گوشت خاویاری به ۵ تا ۶ هزار تن برسد.
به گفته وی، طبق آمارها تا پایان سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰۰ مزرعه فعال در حال تولید ماهیان خاویاری در ۲۲ استان کشور هستند که از این تعداد حدود ۲۰۵ مزرعه شناسنامه دارند و مابقی مزارع خرد و خانگی هستند که تولید گوشت ماهیان خاویاری آنها حدود ۵ تن در سال است.
صادرات ۴.۷ تن خاویار به ۳۸ کشور جهان
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران با بیان این که عمده بازار گوشت ماهیان خاویاری ایران بازار روسیه است، گفت: سال گذشته حدود ۴.۷ تن خاویار به ارزش ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار به ۳۸ کشور صادر شد که البته برآوردها نشان می‌دهد که همین مقدار نیز به شکل مسافری از کشور خارج شده است.
وی با اشاره به کاهش صادرات گوشت ماهیان خاویاری به کشورهای هدف طی سال گذشته افزود: تغییر پروتکل‌ها در برخی کشورها باعث کاهش صادرات گوشت ماهیان خاویاری به بازارهای هدف شد که این مهم باید از طریق سازمان دامپزشکی کشور پیگیری و برطرف شود.
کرمی راد درباره قیمت خاویار و گوشت ماهیان خاویاری اضافه کرد: قیمت عمده هر کیلوگرم خاویار ایرانی بین ۳۲ تا ۳۵ میلیون تومان برحسب سایز محصول و قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم گوشت ماهیان خاویاری بین ۳۳۰ تا ۳۵۰ هزار تومان در مزارع است که این رقم در خرده‌فروشی‌ها افزایشی است.
پیگیری نامگذاری ۲۷ تیرماه به عنوان روز جهانی خاویار
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران اظهار داشت: تیرماه به دلیل دو رویداد تاریخی در سازمان شیلات ایران دارای اهمیت است، به طوری که ۶ تیرماه ۱۳۳۲ در زمان نخست وزیری مصدق با پایان قرارداد ۲۵ساله ۱۳۰۶ دو شرکت شیلات ایران و روسیه، تمدید نشد و از سوی مصدق شرکت شیلات ملی تاسیس شد که در این تاریخ لایحه سازمان شیلات ایران با ۳۲ ماده به تصویب رسید.
کرمی راد تصریح کرد: دومین رویداد مهم در ۱۱ تیرماه ۱۳۳۹ بود که دولت صید ماهیان خاویاری را قانونمند کرد و در انحصار دولت قرار داد که به این ترتیب صید این نوع ماهیان بدون مجوز مصداق قاچاق محسوب می‌شد.
ادامه ممنوعیت صید تجاری ماهیان خاویاری در دریای خزر
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران به ممنوعیت صید ماهیان خاویاری در سال ۲۰۱۰ میلادی گفت: به دلیل خطر انقراض ماهیان خاویاری از سال ۲۰۱۰ صید آنها در حاشیه دریای خزر ممنوع شد و تنها این عملیات به منظور بازسازی ذخایر و کارهای تحقیقاتی صورت می‌گیرد.
وی درباره سابقه بازسازی تکثیر ماهی در کشور افزود: نخستین مرکز تکثیر ماهیان خاویاری در ایران در سال ۱۳۰۳ تاسیس شد و در سال ۱۳۵۲ با ایجاد یک مرکز رسمی برای این امر تکثیر این نوع ماهیان به تولید انبوه میلیونی رسید.
وی اضافه کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ۳ مرکز جدید به مراکز بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری در کشور اضافه شد که اکنون دو مرکز در استان گیلان، یک مرکز در استان مازندران و یک مرکز در استان گلستان دایر است و سالانه میلیون‌ها قطعه بچه ماهی خاویاری تکثیر و در دریا رهاسازی می‌شود.
کرمی راد با بیان این که از دهه ۶۰ تا کنون به دلیل خطر انقراض صید این گونه ماهیان از ۲۰ میلیون قطعه در سال به ۲ تا ۳ میلیون قطعه کاهش یافته است اظهار داشت: اکنون مولدسازی در ایران در دریا و در کشورهای حاشیه دریای خزر در رودخانه‌ها انجام می‌شود.
وی عوامل آسیب‌زا همچون تغییر اقلیم، آلاینده‌های زیست محیطی، کاهش بارندگی‌ها، صیدهای غیرمجاز تولید ماهیان خاویاری را با خطر جدی روبرو کرده به طوری که این گونه ماهیان برای زادآوری نیاز به مهاجرت از دریا به رودخانه‌ها دارند به طوری که ۱۰ تا ۱۲ درصد وزن یک ماهی را خاویار تشکیل می‌دهد.
مدیرکل دفتر بازسازی ذخایر آبزیان سازمان شیلات ایران با بیان اینکه کیفی‌ترین ماهیان خاویاری مربوط به سواحل دریای خزر در ایران است افزود: طولانی بودن سن بلوغ این گونه ماهیان از جمله گونه فیل ماهی بین ۱۶ تا ۱۷ سال یکی از مشکلات خطر انقراض این گونه است البته دیگر گونه‌های خاویاری مدت‌زمان کمتری به بلوغ می‌رسند.
