به گزارش روز یکشنبه ایران اکونومیست، غلامعباس ارباب خالص سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد در یادداشتی نوشت: در راستای ارتقای سطح روابط دوجانبه میان تهران-عشق‌آباد و شتاب گرفتن همکاری‌های میان طرفین و پیرو سفر قربان قلی بردی محمدوف رهبر ملی و رئیس مصلحت خلق ترکمنستان در خرداد ماه سال ۱۴۰۲ به تهران و نیز توافقات بعمل آمده، قرار است شانزدهمین نمایشگاه اختصاصی کشورمان، از تاریخ ۶ لغایت ۸ شهریور ماه در این کشور، برگزار شود.
سابقه همکاری‌های نمایشگاهی میان دوکشور، به سال‌های اولیه استقلال ترکمنستان یعنی حدود ۳۴ سال قبل بازمی‌گردد که از همان آغازین روزهای استقلال تاکنون، ایران معمولا هر ساله نسبت به برگزاری یک نمایشگاه اختصاصی با موضوعات اقتصادی در ترکمنستان اقدام کرده است که خوشبختانه این حوزه از تعاملات اقتصادی میان دو کشور با مساعدت‌های همه جانبه ترکمنستان و فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران از حوزه‌های پایدار همکاری‌هاست که همواره مورد استقبال دولت‌مردان و مردم ترکمنستان قرار گرفته است.
قربان قلی بردی محمدوف در دیدارهای مذکور در تهران، ضمن اعلام آمادگی بر ضرورت توسعه‌بخشی و گسترش روابط همه جانبه میان دو کشور بخصوص همکاری‌های اقتصادی و نیز بر تداوم برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان در بخش اقتصادی، صنعتی، علمی و فناوری تاکید کرد. وی بطور خاص پیشنهاد داد ایران هر ساله حداقل ۲ نمایشگاه اختصاصی در ترکمنستان، برگزار کند و تصریح کرد که هر زمان که نمایشگاه اختصاصی ایران در ترکمنستان برگزار می‌گردد، حجم مراودات بازرگانی و صنعتی میان دو کشور در آن سال و سال بعد افزایش قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. وی اطمینان خاطر داد که عشق‌آباد همه گونه همکاری‌های لازم را در این خصوص با طرف ایرانی، معمول خواهد داشت.
در همین راستا و متعاقب برگزاری چهاردهمین نمایشگاه اختصاصی ایران در عشق آباد که در بهمن ماه ۱۴۰۱ و با حضور بیش از ۱۱۰ شرکت «تولیدی- صنعتی» از بخش‌های خصوصی و دولتی در فضایی بالغ بر ۴۵۰۰ متر برگزار شد (بزرگترین نمایشگاه اختصاصی ایران در خارج از کشور) به فاصله حدود ۹ ماه پس از آن برگزار شد و در آبان ماه ۱۴۰۲ هم شاهد برگزاری پانزدهمین رویداد نمایشگاهی ایران تحت عنوان «ایران پروژه» با موضوع خدمات فنی مهندسی در این کشور بودیم. این دو نمایشگاه که در فاصله کوتاه ۹ ماهه از هم برگزار شد و طبق معمول با استقبال بسیار خوب میزبان مواجه شد.
استقبال عالی از نمایشگاه‌های اختصاصی ایران در ترکمنستان معمولا به شیوه‌ای است که مراسم افتتاحیه آن با قرائت پیام کتبی رئیس‌جمهور این کشور توسط یکی از معاونین روسای کابینه وزرا و حضور تمامی معاونین رئیس کابینه وزرا (معاونین رئیس جمهور)، روسا و نمایندگان مجلسین و دیگر اعضای دستگاه‌های دولتی محلی شامل وزرا، استانداران، مدیران ارشد کنسرن‌های دولتی، خبرنگاران مختلف رسانه‌های ملی و محلی و بعضا خارجی مقیم بویژه گزارشگران شبکه‌های تلویزیونی ترکمنستان، ریش سفیدان، تجار، صنعت‌گران و متخصصین، آغاز می‌گردد و در روزهای بعد نیز دانشجویان و کارشناسان بخش‌های ذیربط، متخصص و دیگر آحاد مردمی ترکمن از این نمایشگاه بازدید بعمل آورده و مذاکرات تجاری خود را با غرفه‌داران ایرانی به شکل خصوصی در محل غرفه ها انجام می‌شود و بعضا نیز امکان بازدید متقابل غرفه‌داران ایرانی را از واحدهای تجاری-صنعتی محل، فراهم می‌شود. همچنین در همایش اقتصادی مشترک با تجار و صنعت‌گران ترکمنی که در زمان برگزاری نمایشگاه برگزار می‌گردد و مذاکرات دوجانبه یا چندجانبه تجاری صورت گرفته و دو طرف به تفاهمات لازم دست می‌یابند.
رشد فعالیت‌های نمایشگاهی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان و تداوم آن طی سه دهه اخیر، مرهون چند مشخصه مهم و منحصر به فرد ذیل است :
۱-استقبال، همکاری و همراهی بسیار خوب دولت ترکمنستان برای برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی ایران: این امر در چارچوب برنامه‌ریزی‌های پایه‌ای و توسعه‌ای این کشور و بمنظور فراهم ساختن فرصت‌های اقتصادی جهت رفع نیازمندی‌های صنعتی، از جمله تامین مواد اولیه برای تولیدات داخلی خود، تامین کالاها و مواد مصرفی برای مصارف عمومی، انجام تعاملات و تفاهمات اقتصادی میان بخش‌های تجاری- صنعتی ترکمنی با طرف‌های ایرانی صورت می‌پذیرد. طرف ترکمنستانی با توجه به ویژگی و خاصیت محیط نمایشگاهی، سعی می‌کند بخش عمده‌ای از ملزومات اقتصادی‌اش را در محیط کاملا «تخصصی-تجاری» همچون نمایشگاه که سهولت بازدید و دسترسی آسان را برای ترکمن‌ها جهت شناسایی و بررسی کالاهای مطمئن و مورد نظرشان فراهم می‌آورد و همچنین قدرت انتخاب کالا و خدمات تجاری، صنعتی را نیز در فضای رقابتی سالم به ایشان می‌دهد، تامین نماید.
۲-نزدیکی مسیر و سهولت ارسال و انتقال کالاهای نمایشگاهی بصورت زمینی در کمترین زمان (حداکثر ۴۸ ساعت) و حداقل هزینه: این سهولت و ارزانی در موضوع مشارکت تجار ایرانی جهت حضور در نمایشگاه موثر است و لذا انگیزه و توجیه تجاری لازم را در امر برگزاری نمایشگاه اختصاصی در این کشور، فراهم نموده است. عشق آباد پایتخت این کشور، در فاصله ۳۵ کیلومتری مرز کشورمان در نقطه مرزی باجگیران قرار دارد و تجار ایرانی می‌توانند با صرف زمان ۴۰ دقیقه و بطور زمینی، در کوتاه‌ترین زمان ممکنه به مقصد تجاری‌شان برسند. این ویژگی در میان سایر کشورهای همسایه ایران، کاملا منحصر به فرد است.
۳- وجود امکانات و زیرساخت‌های لازم و استاندارد به روز صنعت نمایشگاهی در عشق آباد، همچون سالن های بزرگ و بسیار مناسب چند منظوره نمایش کالا، فضاهای روباز نمایشگاهی، سالن های جنبی مختلف جهت برگزاری مذاکرات و جلسات تجاری محدود و گسترده، همچنین وجود هتل‌های سه، چهار و پنج ستاره جهت اقامت و رستوران‌های متنوع و حلال و وسایل حمل و نقلی مناسب و متنوع برای ایاب و ذهاب هیات‌ها و... و. ، از دیگر فاکتورهای موثر در این مقوله می‌باشند.
۴- استقبال عمومی و بخش‌های تخصصی ترکمنی از کالاهای ایرانی، بویژه در بخش مواد غذایی و خوراکی، به دلیل نزدیکی ذائقه ترکمنی با ایرانی و علاوه بر آن، ترجیح مردم ترکمنستان برای خرید دیگر اقلام ایرانی بویژه طی سال‌های اخیر بدلیل داشتن استانداردهای بین‌المللی تولیدی و صادراتی از جمله دارا بودن مجوزهای مربوط به سلامت کالا، متنوع بودن و فراگیر بودن، کیفیت خوب، ارزان بودن و امکان تهیه سریع کالای مورد نظر بدلیل نزدیکی مسیر و وجود شش معبر گمرکی مرزی مشترک در شش نقطه مختلف ریلی، جاده‌ای و آبی که امکان حضور کالای ایرانی را در هر نقطه از ترکمنستان به راحتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با هزینه پایین حمل و نقلی فراهم آورده است.
۵- تجربه موفق ایران در بخش برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی در خارج از کشور، بخصوص در کشورهای همسایه و همراهی و استقبال غرفه داران ایرانی، عامل دیگر رشد فعالیت‌های نمایشگاهی کشورمان در ترکمنستان است، بویژه اینکه امروزه این تجربه در مسیر رشد تکاملی خود قرار گرفته است، چون برخلاف گذشته که این گونه نمایشگاه‌ها عمدتا با هدف فروش کالا برگزار می‌شدند و فضای نمایشگاه بیشتر شبیه به بازار روز بود تا فضای نمایشگاهی، در برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی اخیر، موضوع فروش منتفی شده است و کالاها صرفا جهت معرفی، به معرض گذاشته می‌شوند تا مشتریان و طرف‌های تجاری، با انجام مذاکرات تخصصی لازم در محیط، ضمن ارزیابی دقیق از توان، تخصص و صداقت تجاری فروشنده و همچنین ارزیابی کالاهای ارائه شده، بتوانند همکاری‌های خود را در آینده، در سطح وسیع‌تر و مطابق با اصول و مقررات تجارت بین‌الملل میان یکدیگر، فراهم آورند. البته با توجه به این سیر تحولی، ضروریست در جهت‌گیری‌های این مسیر، نمایشگاه‌های اختصاصی کشورمان در خارج از کشور به لحاظ موضوعی نیز به «سمت تخصصی بودن» پیش بروند تا جنبه کاربردی و موفقیت آن به لحاظ جذب مخاطب و ایجاد انگیزه بیشتر تجاری - صنعتی، میان طرفین، مضاعف گردد.
قابل ذکر است ترکمنستان طی سال‌های اخیر، سیاست‌های اقتصادی خود را پیرامون استانداردسازی فعالیت‌های نمایشگاهی خود در بخش نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، اجرایی نموده و برنامه‌های منظمی را در رابطه با برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی بین‌المللی در عشق‌آباد، در دستور کار قرار داده است.
بر اساس تجارب و بررسی‌های انجام شده و با هدف حصول دستاوردهای مثبت، تعریف «۲ رویکرد» جدید حرفه‌ای و علمی برای نمایشگاه «ایران اگروفود» پیشنهاد می‌شود که آن را تکامل یافته‌تر از نمایشگاه‌های قبلی می‌کند:
رویکرد اول: با توجه به عنوان آن، رویکرد «تخصصی بودن» آن در بخش کشاورزی است، تا مخاطبین خاص خود را از هر دو طرف جذب و زمینه همکاری‌های ایشان را در فضای کاملا حرفه‌ای-تخصصی، فراهم آورد. این رویکرد، عمدتا اهداف اقتصادی و تخصصی خود را مدنظر دارد، لذا این نمایشگاه می‌تواند بطور هدفمند و تحت دو سرفصل کلی زیر برگزار شود:
بخش محیط زیست شامل منابع طبیعی، بیابان‌زدایی، فضای سبز شهری و روستایی، مدیریت و مهندسی منابع آبی، صنعت «گلخانه‌ای، علوم و فناوری‌های نوین».
بخش امنیت غذایی و سلامت جامعه، شامل: باغداری و زراعی، صنایع و مواد «لبنی، پروتئینی و گوشتی»، دام و طیور و زنبورداری، شیلات و آبزیان، صنایع تبدیلی کشاورزی، گیاهان داروئی و...
دومین رویکرد این نمایشگاه که رویکرد جدید و نوین در صنعت نمایشگاهی است و قرار است برای اولین بار به آن پرداخته شود، رویکرد «توسعه محوری توام با شعار محوری» است که دارای ابعاد بین المللی، منطقه‌ای و ملی و دربردارنده آثار اجتماعی، فرهنگی است. این رویکرد که دارای نگاهی کلان‌تر و گامی فراتر از ابعاد اقتصادی است و در عین حال اهداف اقتصادی را بدنبال دارد، کمک خواهد کرد تا دامنه و افق جدید توسعه و تقویت همکاری‌های کشاورزی میان دو کشور در سطحی گسترده‌تر و جامع‌تر ترسیم و در چارچوب منافع و دغدغه های یکسان دو همسایه، مورد همکاری مشترک طرفین در عرصه داخلی و پهنه منطقه‌ای و بین‌المللی، قرار گیرد.
این رویکرد قائل به هدف‌گذاری عالی و غایی میان ایران و ترکمنستان مبنی بر اتخاذ راهکارهای راهبردی واحد کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت، در سه محور ضروری یا شعار ذیل است:
۱- محیط زیست سالم
۲-امنیت غذایی
۳-سلامت و بهداشت کودک، خانواده و جامعه
سه ضرورت فوق بعنوان عناصر پایه‌ای ایجاد جامعه سالم که خود، پیش درآمد یک جامعه توسعه یافته است، رویکرد توسعه محوری نمایشگاه اختصاصی - تخصصی «ایران اگروفود» را مشخص می‌نماید و ضروریست این رویکرد جدید، بعنوان شعار علمی -عملی نمایشگاه مذکور، مد نظر و عمل برگزارکنندگان، شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان آن، قرار گیرد.
تفاهمات اخیر جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در قالب امضای ۳ سند تخصصی و راهبردی در حوزه همکاری‌های محیط زیستی، کشاورزی، بهداشت و سلامت که در جریان سفر سردار بردی محمدوف رئیس‌جمهور ترکمنستان در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ و سفر قربان قلی بردی محمدوف رهبر ملی و رئیس مصلحت خلق این کشور در خرداد ماه سال ۱۴۰۲ به تهران، میان سازمان حفاظت محیط زیست ایران و وزارت کشاورزی ترکمنستان، دانشگاه کشاورزی گرگان با دانشگاه کشاورزی صفر مراد نیازوف این کشور و دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشگاه پزشکی قاریوف ترکمنستان، به امضا رسید.
راهبرد عملی جدید همکاری‌های میان دو کشور همسایه و خویشاوند را در عرصه‌های برشمرده شده به خوبی ترسیم و نقشه‌راه مشترک طرفین را در جهت عملی نمودن شعار نمایشگاه «ایران اگروفود»، فراهم آورده است. لذا برگزاری این نمایشگاه را می‌توان گام مشترک اولیه و اساسی طرفین در اجرایی نمودن راهبرد مذکور و اسناد امضا شده دانست که ضروریست حمایت‌ها و مشارکت‌های مورد نیاز جهت برگزاری آن معمول، تا بهره‌برداری‌های لازم از آن میسر گردد.
